Hên troăng lu lêa tung măng

Ngế cheăng tơleăng - Luât sư Ngô Huỳnh Phương Thảo – Khu tơleăng tiô luât Pơlê kong kân Hồ Chí Minh hơ’muăn, nếo achê kố môi ngế pú hmâ dêi jâ ai tai khoan hngêi arak liăn tung măng tro vâ lu lêa tiah kố. Vâi djâ jâ xah clip tung Facebook, rêm roh like 1 tơmeăm châ ăm 10.000 liăn/xôh. Klêi mê pơkâ thế ngế ki tro lu lêa pơtroh liăn a tơrá péa pâ, hía tâi tâng lối 25 rơtal liăn.

Mơhé ngế ki kố hiăng xăm tối troh kơ koan kŏng an, laga kơmăi ki pơkuâ dêi tai khoan lu lêa a kong têa Kul xua mê cho pá vâ châ xo dêi liăn. Ngế cheăng tơleăng Thảo tối drêng ai ngế ki tro lu lêa, hngêi arak liăn kal tơrŭm krá tơniăn mâu kơ koan cheăng ƀă mâu hngêi arak liăn tơleăng rĕng, tâng ôh kô tro pơtroh hluâ hên tai khoan ƀă xo tâi liăn. Ngế cheăng tơleăng Ngô Huỳnh Phương Thảo pơkâ thế:

“Vâi thế tơrŭm ƀă mâu kơ koan cheăng mơdât tơdrêng tai khoăn mê vâ mơdât tro lŭp ƀă pơxâu phâk tiô luât. Lơ cho tơrŭm ƀă mâu hngêi arak liăn ki tơdjâk ki ê a Việt Nam, mơdât tơdrêng tai khoăn ai kơxô̆ liăn dêi ngế ki tro lu lêa pơtroh liăn’’.

Tiô mâu ngế rơkê kŏng nghê̆ thông tin, nôkố, mâu tơdroăng lu lêa cho rơkê ‘nâng, xúa kŏng ngê̆ chal nếo. Xua mê, ôh tá xê to mơngế ki kân, ôh tá ‘nâi hên ‘na kŏng ngê̆ thông tin nếo tro lu lêa mê tá mâu ngế rơxông ối nếo, hlê plĕng ‘na kơvâ kố xuân tro mâu ngế ki lu lêa kố lu lêa. Ki nhên khât achê kố ai môi troăng lu lêa nếo, ngế ki tăng troăng lu lêa xúa hnoăng ki kum ivá pêi cheăng (Accessibility) tung môi phân mêm phôn râng kŏng, ing mê tong tơdroăng vâ mot, mât khâuh, mah PIN, OTP, klêi mê xo pơkuâ hnoăng po ing hơngế, xo tâi liăn tung tai khoan dêi mơngế xúa bu tung to lâi phut. Tâi tâng kơxô̆ liăn tro lu lêa hía troh hrĭng rơtal liăn.

Khu xiâm pơkuâ Kŏng an tối hdrối tung la ngiâ, tơdroăng lu lêa xúa kŏng ngê̆ rơxông nếo rế hía rế tâk. Mâu hngêi arak liăn ƀă tơmối ai tai khoăn liăn pơtroh kơdĭng pơtối cho khu ki mâu ngế lu lêa vâ lu lêa. Thươ̆ng tă Cao Việt Hùng, Kăn phŏ Bơrô 4, Kơ koan xiâm gâk kring măng ƀă hbrâ mơdât mâu ngế xôi xúa kŏng ngê̆ rơxông nếo (A05) ối tung Khu xiâm pơkuâ Kŏng an tối ăm ‘nâi, achê kố hên ngế xúa kŏng nghê̆ AI vâ lu lêa, krếo Facetime vâ mung liăn, pro pơloi rơkong tơpui ƀă ngiâ.

Drêng ai tơdroăng kố, tung la ngiâ, kơ koan cheăng kô thăm tơrŭm ƀă mâu tíu cheăng ki tơdjâk mơdât tah lôi sim ki ôh tá xê inâi dêi mơngế ki dế xúa ƀă tai khoăng ôh tá xê inâi dêi mơngế xúa, ví tơdroăng rôe tê tai khoăng vâ lu lêa.

“Kal tơrŭm pơla Hngêi arak liăn Tơnêi têa, Khu xiâm pơkuâ Kŏng an ƀă mâu khu tơrŭm cheăng xing xoăng ăm ối tung dế chêl vâ mơjiâng mâu pơkâ tơrŭm vâ kơdroh xúa tai khoan hngêi arak liăn điê̆n tưh ki ôh tá xê inâi dêi ngế ki xúa. Vâ pêi tơdroăng kô mê ai 2 tơdroăng kal pêi, xua sim ôh tá xê inâi mơngế ki xúa mê tâi tâng tơdjêp ƀă tơdroăng kal tơnêi têa ƀă kơpong kuăn pơlê rêh ối tai khoăn ôh tá xê inâi mâu ngế ki xúa mê vâi kô pro tơ’nôm môi troăng nếo cho tơdroăng ki ti tăng séa ngăn kơ’nâi’’.

‘’3 ôh’’ vâ kring rak dêi tơná

A Hngêi arak liăn Á Châu (ACB), drêng ai tơdroăng lu lêa ing tai khoăn măng ƀă kŏng ngê̆ rơxông nếo rế hía rế pro pin ôh tá ‘nâi ôh, pôa Từ Tiến Phát, Kăn xiâm pơkuâ ACB tối ăm ‘nâi, hngêi arak liăn tơkŭm a mâu troăng pêi, môi tiah: hbrâ, mơdât ƀă tơleăng rĕng mâu ngế ki tro lu lêa. Hngêi arak liăn hiăng tơrŭm ƀă Khu xiâm pơkuâ Kŏng an ƀă Kơ koan xiâm Kŏng ngê̆ thông tin ai mâu troăng vâ mơdât mâu tơdroăng lu lêa nếo ƀă mâu tơmeăm tối tơbleăng ăm tơmối drêng troh pêi cheăng ki tơ’lêi ôh tá tơniăn.

“Ngin ai troăng vâ châ hlo rĕng mâu link ki ôh tá xê khât vâ ngin hbrâ. Drêng hlo link ki ôh tá xê khât inâi dêi hngêi arak liăn mê tơdrêng amê ngin pơtroh tơdrêng chư pơtroh SMS ăm mơngế ai tai khoăn hngêi arak liăn. Ngin pơtroh chư chêh ƀă tơdroăng chêh cho cho mơngế ki ai tai khoăn hngêi arak liăn dế mot a môi kơmăi ki tơviah, tâng tơmối pơtối mot mê khuă ki má mơ’nui cho po tai khoăn keh meăm pó cho mah OTO, ngin ối tơ’nôm chư chêh ki kal tối tơbleăng ăm tơmối: Pó thế kơchăng kố cho mơdró pơtroh liăn’’.

Tơdroăng lu lêa ƀă kŏng ngê̆ rơxông nếo cho pro pin ôh tá ‘nâi môi tiah nôkố, hên ngế rơkê kŏng ngê̆ ƀă hngêi arak liăn pơchân tối mâu ngế ki ai xúa tai khoăn kring vế dêi tơná ƀă ‘’3 ôh’’: ôh tá mot troăng link tơviah, ôh tá taih phân mêm tơviah, ôh tá tiô mâu pơkâ ki tơviah.

Tiô pôa Ngô Tấn Vũ Khanh – kăn pơkuâ tơnêi têa Khu xiâm ngăn ‘na phâm mêm kơdê mơdât pơreăng internet, cho Kaspersky a Việt Nam, nôkố mâu hngêi arak liăn pơrá hbrâ tŭm troăng tơniăn ing kơmăi pơkuâ ƀă tơniăn mơdró ƀă mâu ngế ki ai xúa tai khoăn hngêi arak liăn. Laga, mơngế xúa a ki má mơ’nui kal hbrâ xêh tơdroăng ki tơtro, troăng ki vâ hbrâ, mơdât mâu tơdroăng lu lêa nếo nôkố.

“Ki má mơ’nui cho mâu ngế ki ai tai khoăn hngêi arak liăn laga ivá hbrâ mơdât mâu troăng lu lêa kố cho ôh tá ‘nâi hên, kŏng ngê̆ mê mơhé hngêi arak liăn ai troăng kŏng ngê̆ lĕm tiah lâi mê mâu ngế ki ai tai khoăn dêi pin xiân trâm mơngế lu lêa ki rơkê xuân pá. Xua mê, mâu hngêi arak liăn thế hriâm troăng dêi mâu hngêi arak liăn kân dêi lâp plâi tơnêi troăng hbrâ kơmăi kơmok, tơdroăng ki rơkê ăm mâu ngế ki ai xúa tai khoăn dêi tơná vâ vâi châ kring vế’’.

Vâ tơtrâ ƀă mơngế xôi xúa kŏng ngê̆ rơxông nếo, tơná cho mơngế xúa tai khoăn hngêi arak liăn tung măng kal châ tơdroăng, pơtâng tối hên tâ, đi đo hriâm xêh tơdroăng ki nếo, ‘nâi tơdroăng lu lêa dêi mơngế ki pro xôi vâ gâk kring dêi tơná hdrối mâu troăng lu lêa rơkê dêi mâu ngế ki ‘mêi.