Hâi lơ 1/6/2012, a hneăng Hôp rôh má 5, Khu xiâm Đảng  (hneăng 11) pơkâ hneăng Hôp kơxô̆ 15, mâu tơdroăng ‘na luât pơkâ tŏng kum rêh ối pơla hơnăm 2012-2020, tơkŭm tơpui  2 khu tơdroăng pơkâ tŏng kum hên tâ, ki kal tung mâu luât pơkâ tŏng kum rêh ối pơlê pơla cho tŏng kum ăm mâu ngế ai hnoăng tơnêi têa ƀă luât tŏng kum tung rêh ối pơlê.

Ki xiâm Pơkâ cho ‘mâi hơ’lêh tơdroăng rêh ối tơmeăm khoăng, tuăn ngôa ăm kuăn mơngế ki ai hnoăng tơnei têa, vâ hơnăm 2015  hiăng tơniăn ăm rơpŏng hngêi mơngế ai hnoăng tơnêi têa ai kơlo rêh ối tơdâng lơ tơƀrê tâ kơlo rêh ối tơdâng dêi kuăn pơlê tung kong pơlê; troh hơnăm 2020, vâ tơniăn tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê, tơniăn kơlo liăn pê lo ki iâ gá, hnê hriâm, ‘na cheăng khăm  pơlât, hngêi ối, têa krúa ƀă tơdroăng nếo ai hyôh rơ’jiu internet, veăng mơnhông i iâ mơdêk pê lo liăn, tơniăn tung rêh ối, ôh tá pơrah  dêi rơpó  ƀă hơniâp lĕm dêi kuăn pơlê.

Kố cho rôh ki hdró tơdroăng kal pơtối mơhno tơmâng khât dêi Đảng tung pêi pro tiô luât pơkâ rêh ối dêi kuăn pơlê, vâ mơnhông rĕng ƀă krá tơniăn ton. Yăo sư Tiê̆n sih Tạ Ngọc Tấn, Kăn phŏ hnê ngăn Hô̆i đong Tơpui leăng dêi Tơnêi têa tối ăm ‘nâi:  

“Mơnhông rêh ối pơlê pơla, mơnhông kuăn mơngế, ôh tá la lâi pơtê mơdêk tơdroăng rêh ối tơmeăm khoăng cho tuăn ngôa dêi kuăn pơlê cho tơdroăng pơkâ pêi ki xiâm dêi Việt Nam tung plâ mơ-eăm, mơnhông tơƀrê tơnêi têa. Tung rơxông pơ’lêh nếo, tơdrêng ƀă tơdroăng kơdôu mơ-eăm mơnhông cheăng kâ, Đảng ƀă Tơnêi têa Việt Nam đi đo tơmâng pêi pro  tro mâu luât pơkâ rêh ối tiô troăng: Mơnhông cheăng kâ rơtế ƀă pêi pro rơkê hlối tơdâng tơ’mô tung rêh ối tung tơdroăng chôa hvêa prôk, tơrêm luât pơkâ tŏng kum ƀă tung mơnhông tơƀrê, ƀă pơkâ cho pro pơxúa hơniâp, rế ai hên ăm kuăn pơlê”.

Kơ’nâi 10 hơnăm pêi pro tiô Pơkâ xiâm tơnêi têa má 5 (hneăng 11) ‘na mâu tơdroăng luât pơkâ tung rêh ối pơla hơnăm 2012-2020, ki hlê dêi mâu râ ủy đảng, mâu kăn ƀă kuăn pơlê ‘na luât rêh ối hơ’lêh nhên. Tơdroăng luât tŏng kum rêh ối pơlê pơla hiăng pro tơniăn tơdâng tơ’mô, tung tŭm tơdroăng, châ xúa ki pơkâ lâp plâi tơnêi, tơniăn hnoăng rêh ối ăm kuăn pơlê, veăng mơnhông cheăng kâ rêh ối, tơniăn kal kí ƀă tơniăn pơlê pơla, mơdêk rêh ối tơmeăm khoăng ƀă tuăn ngôa dêi kuăn pơlê.

Mâu pơkâ pêi tơƀrê ƀă luâ tơdroăng pơkâ ƀă hên tíu bâ eăng  pêi tơƀrê tung tơdroăng cheăng dêi mơngế ai hnoăng tơnêi têa, xăm kơtiê ƀă tơniăn tung rêh ối, tung kơxô̆ ki mê ai 26 pơkâ ai 5 pơkâ pêi luâ tơdroăng pơcháu ƀă pê klêi hdrối hâi khế pơkâ ƀă 16 pơkâ pêi ai tiô pơcháu a hơnăm 2020. Tơdroăng  pơkâ tŏng kum ƀă mâu ngế ai hnoăng châ tơmâng khât, cho tơdroăng pơkâ ki tro má môi tung mâu luât pơkâ tŏng kum.

Mâu ngế ai hnoăng tơnêi têa châ po rơdâ, kơlo tŏng kum, kơjo kum ăm mâu ai hnoăng tơnêi têa châ ‘mâi hơ’lêh rêm hơnăm. Troh hơnăm 2020, lâp tơnêi têa hiăng pro klêi hồ sơ pâ thế mơnhên tối mơngế ai hnoăng ki hâi chêh xo; tơniăn 99,5% rơpŏng hngêi mơngế ai hnoăng ai kơlo rêh ối tơ‘mô lơ hên tâ ki dâ dâng dêi kuăn pơlê tung kơpong kuăn pơlê lăm rêh ối, 99% to cheăm bêng pê klêi tơdroăng cheăng dêi mâu lêng rong râ, ai hnoăng tơnêi têa.  

Lối 9,2 rơtuh ngế ai hnoăng, tung mê, ai lối 1,2 rơtuh ngế ai hnoăng dế châ kâ liăn rêm khế. Luât pơkâ tŏng kum tung rêh ối mơhno hnoăng cheăng xiâm dêi luât pơkâ tŏng kum tung rêh ối tung hbrâ rơnáu, kơdroh ki ôh tá mơhúa dêi kuăn pơlê tung tơdroăng rêh ối. Pôa Bùi Tôn Hiếu, Ngế xiâm ngăn Viện Khoa học Lao động xã hội (Khu xiâm ngăn cheăng pêi Mố đô̆i tro rong ƀă rêh ối pơlê pơla, ăm ‘nâi):

‘’Tung 10 hơnăm, ‘na tơdroăng cheăng pêi, pê lo liăn ngân kô  ôh tá la lâi pơtê ‘mâi hơ’lêh. Luât pơkâ ‘na mơdró kâ chôa pê klêi, chiâng troăng rơhlâ ki kal tung tăng cheăng pêi. Rêm hơnăm, tâng riân kum ăm 1,5 troh 1,6 rơtuh ngế ai cheăng pêi ƀă kơxô̆ mơngế ôh tá ai cheăng pêi ối a kơlo pá xôp 3%. Kơxô̆ liăn pêi lo liăn dêi mơngế pêi cheăng tung 10 hơnăm kố nah ƀă pro rế achê ki kơtăn pơla kơphô̆ ƀă thôn pơlê.

Troh hơnăm 2021, kơxô̆ liăn pê lo riân rêm ko mơngế ai 4,2 rơtuh liăn môi ngế tung môi khế, hên tâ 3 hdrôh tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2010. ‘Na mâu luât pơkâ xăm kơklêa kơtiê mê xăm kơtiê krá ton pơtối hên châ tơbleăng pêi tơƀrê, châ mâu kong têa tung lâp plâi tơnêi khĕn kơdeăn túa pêi cheăng plâ mơdât hrâ mơnguâ kơtiê ƀă kơxô̆ rơpŏng kơtiê xăm 1 tro 1,5% tung hơnăm ƀă ối 1,23% a hơnăm 2021’’.

Laga, pakĭng mâu tơdroăng hiăng châ pêi pro, tơdroăng pêi mâu luât tŏng kum rêh ối ai hên ki xơpá, tơvâ tơvân. Luât pơkâ tŏng kum pơlê pơla ôh tá tŭm, tơrŭm tung kơjo kum ƀă hâi chêh tối tro tâi mơngế; hâi ai ki veăng kum, tơdjêp dêi mâu tơdroăng chêh luât pơkâ tung tơrŭm cheăng; ôh tá tơtro ƀă kơlo rêh ối pơla mâu kơpong, mâu khu ngế ối hên. Mâu luât pơkâ tăng mơngế pêi cheăng hâi rơhéa to lâi.

Khu mơngế pêi cheăng tung kơpong pa kong tơnêi têa hâi châ tơmâng tro tơdroăng; ‘na Ƀaoh hiêm pơlê pơla ối iâ tâng vâ pơchông ƀă tơdroăng cheăng, Ƀaoh hiêm pơlê pơla ki vâi vâ rôe xêh hâi tơ’mot hên ngế ki pêi cheăng vâ rôe. Kơxô̆ vâi hdrêng krĭn, hré hrối châ ‘mâi hơ’lêh; tơƀrê ‘na khăm pơlât a cheăm bêng hâi tơxâng ƀă tơdroăng púi vâ; kơxô̆ kuăn pơlê kơpong thôn châ xúa têa krúa tiô pơkâ dêi Tơnêi têa ối iâ; mơdêk pro hngêi ối pơlê pơla nếo châ 41% tâng vâ pơchông ƀă pơkâ ƀă hía hé.

Phŏ Yăo sư - Tiê̆n sih Bùi Văn Huyền,  Ngế xiâm ngăn Cheăng kâ dêi Hok viê̆n Chĭnh trĭ Kuô̆k ya Hồ Chí Minh tối tơdroăng ki hlo ai khât:

“A Việt Nam mơngế pêi cheăng a kơpong pa kong tơnêi têa a Việt Nam, tiô Hngêi rak liăn lâp plâi tơnêi tối ai dâng 33 rơtuh ngế ƀă mơni kô rế tâk. Kố cho mâu ngế ki hâi rôe Ƀaoh hiêm pơlê pơla ƀă hên tơdroăng ki pơrá phá. Vâi cho mâu ngế ôh tá kơtiê ki bê thế tŏng kum, xua mê, vâi cho mâu ngế ki ôh tá châ tŏng kum - vâi tơ’lêi tro xĭng khéa xua drêng kơdrâ (‘na ivá, ‘na liăn khăm pơlât ƀă mâu tơdroăng kơdrâ ‘na hyôh kong prâi pro ôh tá tơniăn).

Trâm tơdroăng  kơdrâ, tơdrêng mê vâi  kơtong hlối, ôh tá châ tŏng kum mê chiâng ôh tá tơniăn tơdroăng rêh ối. Pin xuân hiăng hên hdrôh hnê tối nhên ăm kơpong kố, laga tơdroăng hâi châ tơleăng mơnhên klêi ƀă kơpong kố rế tâk hên’’.

Vâ pơtối pơ’lêh nếo, troăng pêi pro mơnhông krá tơniăn ton, troăng rơhlâ dêi Việt Nam cho pơtối mơjiâng ƀă pêi pro luât pơkâ tĭng kum rêh ối  tâi tâng, tơniăn rơkê ƀă tơdâng tơ’mô tơdroăng rêh ối pơlê pơla ngăn ing hnoăng rêh ối dêi kuăn mơngế. Mơnhông tơdroăng rêh ối pơlê pơla hên râ, tâi tâng, hriâm tơ’nôm ƀă tiô túa nếo; ngăn tơdroăng pêi pro tô luât pơkâ tŏng kum, tơmâng tŏng kum ăm kuăn pơlê cho hnoăng cheăng pêi đi đo dêi Đảng, Tơnêi têa, rêm râ, kơvâ cheăng, khu tơrŭm cheăng ƀă tâi tâng pơlê pơla.

Pôa Nguyễn Văn Hồi, Ngế phŏ ngăn Cheăng pêi mố đô̆i tro rong ƀă rêh ối pơlê pơla ăm ‘nâi:

“Việt Nam ai pơkâ hdrối môi Pơkâ ki nếo ‘na luât tŏng kum rêh ối troh hơnăm 2030, mâu tơdroăng vâ pêi troh hơnăm 2045 vâ pê klêi mâu tơdroăng ‘na rêh ối pơlê pơla, tơtro ƀă pơkâ chiâng tơnêi têa mơnhông mơdêk pê lo liă tơdâng a hơnăm 2030 ƀă cho tơnêi têa pê lo hên liăn a hơnăm 2045’’.

Vâ ai tiô pơkâ, Việt Nam pơtối xo kuăn mơngế pro xiâm tung mơnhông mơdêk, tơniăn luât pơkâ tŏng kum rêh ối thế châ xúa ƀă tơbleăng pêi tơtro, tơdâng ƀă mơnhông cheăng kâ. Đảng, Tơnêi têa tối ‘no liăn cheăng ăm kuăn mơngế, ăm luât pơkâ tung rêh ối pơlê pơla cho ‘no mơnhông tơƀrê vâ ai tiô pơkâ mơnhông tơƀrê rĕng ƀă krá ton.