Nâ Nguyễn Thủy Triều, Kăn pơkuâ ƀơrô – Kăn xiâm chêh tôm xo rơkong Khu tơrŭm Kơphế Ƀuôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi, Khu pơkuâ kơphế Ƀuôn Ma Thuột nôkố dế xúa tá website, trang măng pơlê pơla, veăng tung khu chat dêi khu pêi kơphế pơlê pơla kơphế kơhiêm Việt Nam, ai tai khoan tung trang thong tin dêi Viê̆n ki dâi lĕm Kơphế lâp plâi tơnêi, xua mê tơdroăng châ tơ’nôm, pêi cheăng rêm chô rêm phut, djâ troh ăm mâu ngế tơrŭm cheăng roh tơ’lêi veăng mâu roh tơ’noăng ƀă mơđah tơbleăng lâp plâi tơnêi.

 Mâu tơdroăng tơrŭm cheăng hriăn plĕng, ƀă mâu lâm hnê mơjiâng ing kŭn troh trâu hơngế, kum kơphế Việt Nam chiâng dâi lĕm păng ‘nâng. Nâ Nguyễn Thủy Triều tối:

“Khu pơkuâ kơphế Ƀuôn Ma Thuột ai môi pơlê pơla cho kân, cho ai tŭm mơngế. Rêm roh ai môi tơdroăng châ tơƀrê hriăn plĕng ki klâi ‘na kơphế lơ mơnhên ‘na kơphế mê vâi pơrá pơtroh ăm khu tơrŭm kơphế vâ séa ngăn, pơtroh ăm pơlê pơla. Lơ ai mâu tơdroăng ki kơnâ mê khu tơrŭm cheăng kố tối ăm tơdrêng ăm khu tơrŭm vâ ‘nâi rĕng. Tâng pin tăng tung pơlê pơla mê cho ton, thăm nếo ôh tá hlo’’.

Sap hơnăm 2007, drêng pêi cheăng xúa kŏng ngê̆ ối iâ châ ‘nâi troh, sinh viên – kuăn pơlê pêi chiâk deăng Nguyễn Công Thịnh a pơlê kong kơdrâm Đà Lạt, kong pơlê Lâm Đồng, hiăng mơjiâng pro môi website ‘na kơphế, tơ’nôm yă kơphế ing mâu tíu mơdró lâp plâi tơnêi, chiâng hôp tơpui tơno kơdrâm phiu ro ƀă pơxúa. Troh nôkố, Tây Nguyên hiăng ai tơ’nôm hên xiâm kối xúa kŏng ngê̆ châ xúa châ tơƀrê, tung tá pêt mơjiâng tơmeăm, tê mơdró, tơdjêp ƀă hnê mơjiâng. Ƀă ngoh Đặng Công Kiên, Kăn pơkuâ Khu tơrŭm pêi chiâk deăng Kiên Thảo Phát, ối a pơlê kân tơkăng kong Ngọc Hồi, kong pơlê Kon Tum, pơhlêh xúa kŏng ngê̆ rế hía rế mơnhông ki kơnâ drêng chiâng tơmeăm vâ mơjiâng mâu pơlê pơla xúa kŏng ngê̆ rơtế troăng prôk.

Châ tơƀrê ing mâu kơdrum pêt plâi sầu riêng, kơphế hưh cơ dêi Khu tơrŭm cheăng, mâu tơmeăm chê̆ phẩm vi sinh ki Khu tơrŭm cheăng mơjiâng pro xêh, pơrá kơnôm veăng pơlê pơla ‘na xúa kŏng ngê̆ ‘na pêi chiâk deăng pêi lo tơmeăm krúa lĕm:

“Á veăng tung pơlê pơla pêi chiâk deăng pêi lo tơmeăm krúa lĕm ƀă kơ’nâi mê châ hriâm môi lâm ‘na Organic xua mâu thái mơngế Úc hnê tung 6 khế online. Sap ing tơdroăng ki rơkê mê á hiăng xua vâ mơjiâng pro mâi tơmeăm dâi lĕm. Khu tơrŭm cheăng dêi á xuân ai chế phẩm sinh hok (tơmeăm ki pro ing hlá nhâ) xúa tung pêi chiâk deăng, xúa ăm tung uâ mơdiê tơmeăm ƀă xếo tơmeăm kế kâ. Klêi mê khu tơrŭm cheăng xuân ai tơmeăm môi tiah kơphế, sầu riêng. Mâu pơkeăng mê châ pêt a pá kơdâm vâ pro chếi’’.

Pơhlêh xúa kŏng ngê̆ tung pêi chiâk deăng a Tây Nguyên nôkố pơtối tiô troăng ki trâu hơngế drêng ai tơ’nôm mâu tơdroăng xúa phân mêm kŏng ngê̆ kum tung pêi chiâk deăng Việt Nam, môi tiah AutoAgri, MobiAgri, VNPTGreen... Dế gum mâu khu tơrŭm cheăng sầu riêng a tơring Krông Păč, kong pơlê Dak Lak pêi pro xúa phân mêm VNPT GREEN, thak sih Nguyễn Lê Anh Dũng, Kăn pơkuâ Tíu xiâm Kŏng ngê̆ thông tin (VNPT Dak Lak) tối ăm ‘nâi: Pakĭng phân mêm ăm mâu kơdrum kân ƀă khu tơrŭm cheăng, VNPT dế pêi pro hê̆ sinh thái (nhâ loăng) pêi chiâk deăng AIMS, tŏng gum pơkuâ tâi tâng ing pro hdrê troh pêt – rak vế hdrê kơchâi plâi pôm, păn mơnăn mơnôa – pơlât mơnăn, ká xi xŏng, mơnhông thôn pơlê troh pơkuâ ki dâi lĕm tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, loăng pơlái, ká xi xŏng:

“Ngin dế pêi pro troh rêm pơlê cheăm vâ mơjiâng châ khu hơnăm ối nếo hlê plĕng ‘na kŏng ngê̆ vâ rơtế veăng ƀă rơtế tung tơdroăng mơjiâng chêh ‘măn tung hlá mơ-éa ăm hê̆ sinh thái xúa kŏng ngê̆ mê ngin dế pêi pro a pơlê, cheăm. Troh hơnăm 2030, kô djâ ki kơnâ hlá mơ-éa  hiăng pro tung tơdroăng nôkố’’.

A hneăng hôp Mơhnhôk mơ’no liăn cheăng tung kơvâ pêi chiâk deăng, thôn pơlê kơpong Tây Nguyên nếo châ tơkŭm po a kong pơlê Gia Lai, pôa Lê Minh Hoan, Ngế xiâm pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tối nhên, Tây Nguyên ƀă mâu kơ koan dêi Khu xiâm, rơtế mâu khu tê mơdró ƀă hía hé kal xúa mâu tơdroăng kŏng ngê̆ vâ achê dêi pó châ tơƀrê tâ, kum tung pêi chiâk deăng dêi kơpong mơnhông tâi tâng tá loăng pơlái kong kế, pêt tơmeăm ƀă păn mơnăn mơnôa, châ troh pêi chiâk deăng hên ki kơnâ môi tiah pơkâ mơ’no tung Pơkâ kơxô̆ 23 hơnăm 2022 dêi Khu xiâm kal kí:

“Á pơkâ thế Gia Lai, Kon Tum, Dak Lak, Dak Nông, Lâm Đồng pro môi hôp tơpui tơno vâ tơbleăng hên tâ nếo tíu mơhnhôk mơ’no liăn cheăng tung kơvâ pêi chiâk deăng, tơkŭm hên ki kơnâ ôh tá xê to môi ki kơnâ xếo. Kố cho pơkâ dêi Đảng. Nôkố tíu nếo, lâp plâi tơnêi tơbăng, ai hên troăng vâ pin tơpui achê dêi pó. Ki kal má môi cho pơkâ pêi plah pin hiăng châ tơƀrê’’.

Tơdroăng pơhlêh xúa kŏng ngê̆ dế ai ó rơdêi, kum rêm ngế pêi chiâk deăng, khu tê mơdró, khu tơrŭm cheăng kơvâ cheăng a Tây Nguyên (ki má lối tung kơvâ pêi chiâk deăng) ngăn nhên mâu roh tơ’lêi hlâu vâ lo pêi châ troh, tơmiât pêi rơkê tơtro tung pơxiâm tăng cheăng pêi châ tơƀrê.