Tiô kơxop hlá mơéa pơkâ chêh pơkâ, tơdroăng ki pơkâ thế mơnhông krá ton dêi Tây Nguyên kô châ pêi pro la ngăn a tơdroăng ki tơbleăng mơ’no mâu kơxô̆ liăn ƀă ivá mơdêk mơnhông nếo tiô túa ki krá tơninăn, môi tiah cheăng kâ pêi chiâk deăng tơrŭm hơ’lêh kơxô̆; mơdêk mâu kơvâ ki ai pơxúa môi tiah, ôm hyô, kơmăi kmok uâ pơliê mâu kế tơmeăm ƀă mot tơrŭm dêi Kơpong. Mơjiâng ƀă mơdêk kơpong Tây Nguyên athế tơrŭm tơniăn tro pơla mơnhông cheăng kâ mơhno túa lĕm tro, rêh ối pơlê pơla ƀă rak vế kong kế tơmeăm khoăng tro ƀă gâk kring pơlê pơla ƀă tơpui kâ.
‘Na tơrŭm pơkuâ ngăn tơnêi tơníu Kơpong, Tây Nguyên châ tơkŭm mơjiâng “3 tíu xiâm – 3 kơpong kŭn – 5 troăng kĭng”. Tung mê: 3 tơdroăng xiâm mơnhông mê cho: pơlê kong kơdrâm Pleiku, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột ƀă pơlê kong kơdrâm Đà Lạt. 05 tơdroăng cheăng kâ mê cho: cheăng kâ peăng mâ hâi lo peăng mâ hâi lu; tíu cheăng kâ Bờ Y – Pleiku – Nhơn; tíu Mundulkiri – Đắk Lắk – Phú Yên; troăng cheăng kâ drô troăng kân Ƀuôn Ma Thuột – Khánh Hòa; troăng cheăng kâ Bu Prăng – Gia Nghĩa – Bảo Lộc – Bình Thuận. Tiô ngế xiâm phŏ ngăn kong pơlê ƀă hnoăng cheăng mâu kăn ƀô̆ Nguyễn Trọng Thừa, vâ pơkâ mơdêk mâu tơdroăng ki xiâm dêi túa pơkâ, kal tơmâng ngăn troh troăng hơlâ pơkâ ăm Tây Nguyên:
‘’Akố á hlo troăng pơkâ. Maluâ ai hên tơdroăng pơkâ, hên tơdroăng ki tơmâng ngăn, la kơpong Tây Nguyên dế ối kal tơdroăng pơkâ. Á tơmiât cho tơdroăng pơkâ akố, hriăn ngăn tơdroăng pơkâ ‘na xing xoăng, ‘na tơdjêp, ‘na ki ai hlâu, tiah lâi tá hâi ai khu ki ‘no liăn cheăng kân? Tơdroăng pơkâ ai tơvâ klâ há, ai tơƀrê klâi há, vâ tơ’mot vâi. Á tơmiât tiah kố, tung pơkâ kố mê chiâng vâ pơkâ mơ’no ăm mâu troăng hơlâ ‘na Tây Nguyên rơdêi tâ”.
Kơxop hlá mơéa pơkâ kơpong Tây Nguyên xuân tơmiât troh tơdroăng mơdêk mơjiâng mâu tíu xiâm cheăng kâ tơkŭm, kơvâ cheăng tiô ki pơxúa ƀă hnoăng cheăng; Mơnhông kơphô̆ ƀă mâu tíu kuăn pơlê rêh ối ƀă túa pơkâ bro ki nếo. Laga, mâu tơdroăng pơkâ kố dế trâm mâu tơdroăng xơpá, ôh tá môi tuăn, pá ăm tơdroăng ki ôh tá tơdâng tơ’mô dêi mâu kơvâ cheăng. Ki trâm hên tung mê cho tơdroăng ki ôh tá tơdâng tơ’mô ‘na túa pơkâ kế tơmeăm tung kơdâm tơnêi, túa pơkâ xúa tơnêi ƀă túa pơkâ pêt kong, ƀă tơdroăng ki mơnhông dêi Tây Nguyên. Pôa Phạm Ngọc Nghị, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Dak Lak tối ‘na tơdroăng Tây Nguyên ôh tá chiâng vâ mơnhông ki rơdêi kân dêi tơná ‘na on tơhrik ki vêh ‘mâi bro, pâ thế:
‘’Pâ thế kơ koan mơjiâng túa pơkâ hriăn ngăn, ‘mot tơ’nôm kơvâ on tơhrik ki ‘mâi bro tung inâi mâu kơvâ cheăng ki kal dêi kơpong Tây Nguyên; tơdroăng ki tơbleăng mâu tơdroăng tơkêa on tơhrik ki vêh ‘mâi bro bu châ tơbleăng drêng rak vế tơtro ƀă túa pơkâ, túa pơkâ pêi pro On tơhrik 8. Pâ thế kơ koan mơjiâng túa pơkâ ‘mot tơ’nôm troăng mơhnhôk vâ mâu khu ki ‘no liăn cheăng tê on tơhrik, mơjiâng bro xêh ƀă roê xêh ăm mâu kơpong ki kal xúa hên on tơhrik a kong pơlê”.
Túa pơkâ Tây Nguyên troh hơnăm 2030, troăng ngăn troh hơnăm 2050 xuân ‘măn chôu tơnêi tơníu vâ rak vế tơniăn mâu kdrum kong ilâng tơnêi têa, kơpong rak ngăn kong kế ki chiâng xêh, kơpong rak vế mâu kuăn kiâ kong ƀă tơnêi tơníu ki lĕm, kơpong kong ton nah tâ tá ki kơnía git ‘na sinh hok; rak vế gen kuăn kiâ kong ki kơ kơnía git tung mâu kơpong kong ki xiâm; pêt mơjiâng kong: pêt kong, pêt loăng tơkŭm, pêt kong xo loăng; pêt kong tung pơlê pơla, hdroâng kuăn ngo; mơnhông pêt kong a kơphô̆; Mơnhông pêt kong vâ uâ, tê mơdró loăng. Rế hía rế kum ăm têa mơŏng vâ mơdêk tơniăn bê tŭm tơdroăng ki mơ’no têa.
Pơkuâ po rôh hôp, Ngế xiâm pơkâ ƀă ‘no liăn cheăng Nguyễn Chí Dũng ăm ‘nâi, troh nôkố, túa pơkâ kơpong Tây Nguyên hiăng châ pơtroh ăm Vi ƀan xiâm măt trâ̆n Tơnêi têa Việt Nam ƀă mâu khu xiâm, kơvâ cheăng ƀă klêi rôh hôp má 2, xuân ối tơkôm mâu rơkong veăng tơpui tối sap ing mâu khu xiâm kơvâ cheăng kong pơlê ƀă mâu khu hriăn ‘na khoa hok vâ pơkâ mơnhông kơpong Tây Nguyên mơnhông ngiât ƀă krá ton, hmâ ƀă kong prâi pro hơ’lêh.
Viết bình luận