
*** Rôh leh kố, kuăn pơlê ƀuôn Tơng Jú, cheăm Ea Kao, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak dế ối tơdah tơmối. Cho tíu ki rêh ối ton xŏn dêi vâi krâ kuăn pơlê Rơđế, tung pơlê nôkố ối rak vế hên khôi túa tơlá, môi tiah hngêi trá, kơno têa, mâu cheăng tĕn ếo pơtâk, pong rơgi loăng ƀă hên ki ê. Tung pơlê nôkố ai 18 rơpŏng vâi mơhnŏng vâ xêh tơkŭm pro môi, rơtế ƀă dêi rơpó pro ôm hyô ƀă mâu tơdroăng ki tơdah tơmối lăm ngăn túa lĕm tro ton nah môi tiah pro mâu têng nêng, proâ, pế drôu xiâm, kâ ôu mâu kế kâ. Nâ H'Wân ɃKrông, a ƀuôn Tơng Jú tối, mâu tơdroăng ôm hyô pơlê pơla ôh ti xê tăng tơ’nôm liăn ngân mê ối veăng gum mơngế Rơđế rak vế túa lĕm tro khôi hmâ.
“A hngêi á mê hiăng ai hlâu hngêi trá, kơdrum kân rơdâ ƀă xuân rơhêng vâ rak vế mâu kế tơmeăm ki kơnía git ‘na khôi túa lĕm tro khôi hmâ môi tiah chêng, koăng. Drêng ai tơmối ôm hyô troh mê hngêi á hiăng ai hlâu kơdrum plâi, long păn ká, mê nếo mâu ƀai rơngê, ting ting, kơhnhon xuăng, tŏn chêng koăng pơrá hiăng ai hlâu vâ tŏn ăm tơmối hmâng, mê nếo ai tá mâu hmê kơchâi kâ khôi hmâ dêi mơngế Rơdế vâ tơmối mơnúa kâ ngăn. ‘Na tíu ối pơtê, tơmối châ ối pơtê, tung mâu hngêi trá dêi tơná ngin hlối”.

*** Kơnôm pơtối rak tơmeăm khoăng ƀă hên luât pơkâ tŏng kum pêi tơƀrê, Kơpong ôm hyô ngăn nhâ loăng kuăn kiâ tíu tơbâ Mang Deang, tơring Kon Plông, kong pơlê Kon Tum nôkố hiăng chiâng tíu tơkŭm troh dêi tơmối lăm ôm hyô ƀă Tây Nguyên. Hơnăm kố nah, Kon Plông hiăng tơdah 1,2 rơtuh ngế tơmối. Sap apoăng hơnăm troh nôkố, tơmối troh tâk hên, tung mê tơmôi kong têa ê troh a Kon Tum dế tâk tơrêm hâi. Ing tơdroăng veăng lăm ôm hyô ngăn ƀă kuăn pơlê kuăn ngo ki hlê plĕng tâ tung tơdroăng pơtối rak, túa lĕm tro vêa vong ton nah dêi kuăn pơlê. Pôa A Khàn, kăn hnê ngăn Chi ƀô̆ thôn Tu Cần, Kon Plông ăm ‘nâi, kuăn pơlê rế rơkê ƀeăng, hriăn pro tơ’nôm mâu tíu ôm hyô vâ ăm tơmôi lăm ngăn:
“Nôkố, pơlê ngin dế tơkŭm hriâm tâp hơdruê xuăng, tŏn chêng, kơ’râu xuăng ƀă veăng mpro leh mơdĭng tiô vâi krâ nah. Mâu thôn pơlê tơ’noăng dêi rơpó rak túa lĕm tro ton nah dêi kuăn ngo. Vâ hmâ ƀă tơdroăng rêh ối nếo, rêm kuăn pơlê a tíu kối đi đo pơlêh tuăn tơmiât, túa pêi cheăng, malối cho hriâm ƀă mơnhông ôm hyô tung kuăn pơlê rế châ tơƀrê, vâ tơ’mot rế hên tơmối troh ƀă Mang Deang, Kon Plông”.

*** Tung tơdroăng mơnhông ôm hyô, mâu kăn kong pơlê Kon Tum đi đo tơmâng khât troh ki pơxúa dêi mâu kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo. Sap pơlê kong kơdrâm Kon Tum troh mâu kơpong hơngế hngo mê cho Tu Mrông, Đăk Glei ... malối cho tơring Kon Plông, hiăng pro hên tơmeăm khoăng ôm hyô túa lĕm tro, kế kâ, lăm ngăn vâ hlo ‘nâi... túa vêa vong ki lĕm dêi mơngế Rơteăng, Bơhnéa, Jêh - Triêng. Mâu pơlê ôm hyô tung kuăn pơlê, mê cho Kon Kơ Tu (pơlê kong kơdrâm Kon Tum), Tu Thó (Tu Mrông), Vi Rơ Ngheo, Kon Vơng Kia, Kon Chêng (Kon Plông) ... dế cho tơdroăng hâk tơngăm dêi kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo tung kong pơlê Kon Tum.

*** Veăng gum kuăn pơlê rak vế mơnhông khôi túa lĕm tro, mâu hơnăm hdrối mê hía nah, kong pơlê Lâm Đồng hiăng ôh tá la lâi pơtê pêi pro, tŏng gum mâu tơdroăng tơkêa ‘mâi mơnhông mâu tơdroăng mơdĭng tiô khôi hmâ ton nah. Nôkố kong pơlê ai 84 tơdroăng mơdĭng khôi hmâ dêi kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo. Tung mê, hên tơdroăng mơdĭng dế châ rak vế tơkŭm po tiah hmâ ƀă hiăng pêi pro ‘mâi mơnhông mâu tơdroăng mơdĭng, môi tiah: Tĭng Pơthi (lôi tơnâp kiâ) dêi mơngế Churu ƀă khu mơngế K’Ho a tơring Đức Trọng; Tĭng kâ báu nếo dêi kuăn pơlê K’Ho Srê, tơring Di Linh; Tĭng Bok Chu-bur dêi kuăn pơlê Churu; mâu tơdroăng rơkâu xối báu a chiâk dêi mơngế Mạ a tơring Bảo Lâm; Tĭng pôu djiân báu vêh a hnôu; mơdĭng mơdâ báu; mơdĭng xo kơnốu; Tĭng Lồng Tồng dêi mơngế Tầy ƀă hên ki ê. Tiô pôa K’Keo, krâ pơlê, a thôn Hàng Lang, cheăm Gung Ré, tơring Di Linh, tơdroăng ‘mâi mơnhông ƀlêi chiâng dêi mơdĭng ai pơxúa tơviah khât.
“Kố cho khôi túa lĕm tro hiăng ai sap ing ton nah, ‘mâi mơnhông vâ rak vế ăm kuăn ‘nĕng, cháu chái, ‘nâi nhên khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Ai mâu tơdroăng ki xơpá môi tiah nôkố, la ƀă hiâm mơno dêi vâi krâ kuăn pơlê ‘na môi hiâm mơno, vâi tơrŭm ƀă môi tuăn hiăng tơkŭm po ‘mâi mơnhông ƀlêi chiâng tơdroăng tĭng hâk phiu kâ báu nếo kố. Ngin phiu ro, hlo hâk tơngăm drêng rak vế khôi túa lĕm tro khôi hmâ dêi hdroâng kuăn ngo tơná".
Viết bình luận