Ƀă mâu tơdroăng ki pêi tơƀrê hiăng mơhno ăm hlo, tơdroăng mơdêk pêi tơƀrê môi kơpong chiâng môi tơdroăng pêi pro kal khât, vâ pơ’lêh tâi tâng ƀă krá tơniăn ton.

Kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo tơnêi têa pin đi đo cho tíu trâm hên pơloăng mơnúa ki phá tơ-ê ‘na tơdroăng tơmiât ‘na kơdrâi kơnốu, xo on veăng tá hâi tro hơnăm, xo on veăng ối achê hdroâng hdrê môi mơheăm chhá, pâm xiăn tung rơpŏng ƀă iâ châ mung mâu kơxô̆ liăn kơjo mơnhông mơdêk. Tung pơla mê, Tơdroăng tơkêa bro 8 – ‘’Pêi pro tơdâng tơ’mô pơla kơdrâi kơnốu ƀă tơleăng mâu tơdroăng ki kal ƀă vâi kơdrâi ƀă vâi hdrêng” ối tung Tơdroăng xiâm Tơnêi têa mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo hneăng hơnăm 2021 – 2030, hiăng mơnhên hnoăng cho môi tơdroăng ki mơnhông rơdêi. Ƀă mâu tơdroăng châ tơƀrê hiăng châ mơnhên, tơdroăng mơdêk ki dâi lĕm ƀă tơ’nôm kơpong chiâng môi hnoăng cheăng ki kal, vâ mơjiâng tơdroăng ki pơhlêh tâi tâng ƀă krá tơniăn.

Tơdroăng tơkêa bro 8 hiăng pêi pro troăng pêi tơmiât pêi rơkê, tơtro ƀă tơdroăng ki phá tơ-ê rêm pơlê, djâ mâu tơdroăng pơhlêh hên tung kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo.

Ƀă troăng pêi tiô khôi vâi krâ nah, mơdêk hlê plĕng, mâu Kâu lăk ƀô̆ ‘’Kăn pơkuâ dêi tơdroăng pơhlêh’’ ƀă ‘’Tôh pơtâng tối pơlê pơla’’ hiăng chiâng ngế ki troh lâp lu tuăn ngôa ki rơkê. Ing mâu roh hôp, mơđah tơbleăng, pơtâng tối péa nâl (Nâl Xuăn ƀă nâl hdroâng kuăn ngo), mâu tơdroăng pơtâng hnê tối ‘na tơdâng tơ’mô, tơdjâk dêi tơdroăng xo on veăng tá hâi tro hơnăm, xo on veăng ối achê môi hdroâng hdrê ƀă pâm xiăn tung rơpŏng hiăng mot trâu tung pơlê pơla. Ki má môi môi tiah a pơlê Chùa (Quảng Trị) lơ Huổi Ho (Điện Biên), tơdroăng xo on veăng tá hâi tro hơnăm ƀă xo on veăng ối achê môi hdroâng hdrê mơheăm chhá hiăng kơdroh hên, hên vâi hdrêng châ mơhnhôk pơtối troh a hngêi trung hriâm. O Hồ Thị Bảy ối a pơlê Chùa, cheăm Hiếu Giang, Quảng Trị tối:

‘’Roh pơtâng tối hâi kố hiăng kơdroh ăm o mơdêk tơdroăng hlê plĕng, xuân môi tiah cho troăng ‘nâi rak ngăn ƀă rak vế châ chăn dêi tơná. ‘Na troăng ví hơngế mâu tơdroăng ôh tá tơniăn dêi pơlê pơla vâ pin rêh lĕm tro tâ. Ing mê á xuân ‘nâi cho hơnăm phô̆m xông kân mê tơdroăng ki kal má môi cho tơdroăng hriâm tâp ôh tá xê tơdroăng ki pro pơyô dêi pó. Á o xuân pói vâ klêi roh hâi kố kô kum pơxúa ôh tá xê to krê ăm á o mê ối ăm mâu pú hmâ’’.

Ƀă troăng pêi tŏng gum tăng cheăng pêi, diâp hnoăng cheăng kâ, Tơdroăng tơkêa bro hiăng mơdêk mơjiâng mâu rôh tơrŭm cheăng, troăng pêi mung kum ăm dêi pó, hnê mơjiâng cheăng pêi ƀă tơdjêp kơchơ mơdró tê tơmeăm. Ing tơdroăng păn chu prăng pơlê, păn pupái, pêt loăng pơkeăng, troh teăn ếo pơtâk tiô khôi vâi krâ nah lơ ôm hyô pơlê pơla, vâi kơdrâi hiăng ai tơ’nôm pêi lo liăn tơniăn. Tơdroăng kố ôh tá xê to kum kơdroh kơtiê, pơhlêh tơdroăng rêh ối mê ối mơdêk tíu pêi cheăng, rơkong tơpui dêi vâi kơdrâi tung rơpŏng ƀă pơlê pơla.

Troăng pêi tŏng gum vâi kơdrâi ƀă vâi hdrêng ai tơdroăng rêh ối ki lĕm má môi: Tơdroăng ‘’Nôu roăng’’, tŏng gum hnoăng liăn hriâm rơkê, theh ƀaoh hiêm khăm pơlât lơ mơjiâng ‘’toăng hngêi hơtô’’ hiăng chiâng tíu hgiên ki krá ăm mâu ngế ki pá puât. Mâu tơdroăng pêi kố mơhno tơdroăng ki lĕm trâu hơngế, kum vâi kơdrâi ƀă vâi hdrêng ai tơ’nôm roh tơ’lêi tơkâ hluâ tơdroăng rêh ối pá puât, mot rêh ƀă pơlê pơla ƀă mơnhông mơdêk.

Troăng pêi mơdêk ivá ăm kăn ƀô̆ Khu ƀă pơlê pơla: Mâu hneăng pơtâp ‘na troăng pơtâng tối, pơkuâ tơdroăng tơkêa bro, ƀă xúa kŏng ngê̆ thŏng tin hiăng hbrâ ăm khu kăn ƀô̆ ƀă mâu ngế ki xiâm ai ivá vâ rak, mơnhông ƀă po rơdâ mâu tơdroăng pêi. Tơdroăng tâi tâng khu pơkuâ vâi kơdrâi a mâu cheăm tơkăng kong Lào Cao châ hbrâ kơmăi vi tĭnh, kơmăi in cho môi tơdroăng pơtih ăm tơdroăng pơhlêh tung tơdroăng pêi cheăng Khu, mơdêk châ tơƀrê pêi cheăng.

Vâ troăng pêi ing Tơdroăng tơkêa bro 8 pơtối mơnhông châ tơƀrê ƀă troh lâp lu rơdâ, tiô jâ Nguyễn Thị Minh Hương, Phŏ Kăn hnê ngăn Khu pơkuâ Vâi kơdrâi Việt Nam, mâu râ khu kal đi đo mơnhên, mơnhên tíu ki rơdêi, tíu ki tá hâi rơdêi ing mâu troăng pêi. Ing mê, pro tro tơdroăng pêi cheăng ƀă ‘noăng chư chêh hnê mơhno, pro tơ’lêi hlâu ăm tơdroăng po rơdâ. Pakĭng mê, kal hnê mơjiâng trâu hơngế ‘na kih thuât pơkuâ, pơtâng tối, séa ngăn ăm kăn ƀô̆ mâu râ, ki rơhêng vâ tối cho a tíu pêi cheăng. Kal mơnhông hnoăng ki xiâm dêi pơlê pơla, tơniăn vâi kơdrâi ƀă kuăn pơlê cho ngế ki hbrâ veăng tung rêm tơdroăng dêi tơdroăng tơkêa bro, ing mơjiâng troăng tơmiât troh pêi pro ƀă rak tơdroăng pêi cheăng. Tơdroăng ki veăng dêi pơlê pơla cho tơdroăng ki pơkâ tơdroăng krá tơniăn dêi mâu troăng pêi. Jâ Nguyễn Thị Minh Hương tối ăm ‘nâi tơ’nôm:

‘’ ‘Na mơnhên tơdjuôm mê ngin xuân hlo cho hiăng ai tơdroăng hnê mơhno tơdâng tơ’mô môi tuăn sap ing Tơnêi têa troh pơlê cheăm, mâu cheăm mê xuân hiăng pêi tiô tơdroăng ƀă ai tơdroăng ki ƀeăn ƀĕng vâ pêi pro tơdroăng mê ăm păng ‘nâng ƀă tơtro ƀă cheăm. Hên túa pơkâ châ ƀă hluâ pơkâ pêi ƀă ai mâu tơdroăng ki pơhlêh hên ‘na troăng tơmiât, troăng pêi dêi kuăn pơlê dêi tá kơdrâi ƀă kơnốu, dêi tá mơngế kân ƀă vâi hdrêng ƀă ing mê hiăng kum tơleăng mâu tơdroăng pơlê pơla ki kal ƀă mơdêk tơdâng tơ’mô pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo’’.

Tơdroăng tơkêa bro 8 ôh tá xê to môi troăng pêi tiô tơdroăng nôkố mê cho môi troăng pêi cheăng ton xŏn vâ mơdêk tơdâng tơ’mô, mơdêk tíu pêi cheăng vâi kơdrâi ƀă veăng kum tung tơdroăng mơnhông krá tơniăn dêi kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo. Ƀă tơdroăng mơdêk ki dâi lĕm ƀă po rơdâ mâu troăng pêi, mâu ki kơnâ tơdâng tơ’mô pơla kơdrâi kơnốu kô châ troh lâp lu mâu pơlê, kum vâi kơdrâi châ mơnhông tơmeăm ki ai hlâu, rơtế mơjiâng môi tơdroăng la ngiâ eăng ƀă kro mơdrŏng ăm tơnêi têa.