Tiô túa tơlá, rêm hdroâng hdrê mơngế Bơhnéa hmâ dó inâi ăm dêi kuăn cháu kô tiô chư ki apoăng [ă tiah mê troh a rơxông kơ’nâi ah. Rơtế [ă tơdroăng dó inâi chư ki vâ môi tiah dêi pó a poăng mê, hdroâng Bơhnéa ối dó inâi tiô túa ki ê klêi kơ’nâi mơhum kuăn ngá, lơ dó tiô tíu ki mơhum, um méa, ai ki klâi tung châ ngiâ, thăm nếo ai dó inâi tung roh ki pốu hlo. Maluâ ti mê, vâi ôh tá la lâi dó inâi ăm ngế kuăn ‘ne\ng drêng ga tá hâi teăm kot mâ. Klêi kơ’nâi mơhum kuăn ngá, nôu pâ xuân ôh tá eâ thâ re\ng dó inâi hlối. Bú kơ’nâi kuăn ngá ki mê hiăng tơkrí klo, vâi nếo pâk tuăn vâ pơxá inâi ăm ga.

Drêng dó inâi, nôu pâ [ă mâu ngế tung rơpo\ng hngêi rơtế tơpui tơno, vâ môi tuăn ăm tơdroăng ki dó inâi ăm kuăn ngá, mê vâi kô lăm tối ăm ngế jâ krâ, pâk tuăn vâ rơkâu xối inâi [ă tơbleăng tối hiăng ai môi ngế ki nếo dêi rơpo\ng hngêi [ă hdroâng hdrê, pơlê pơla. Jâ Yao, ối a pơlê Piơm, pơlê kân Đăk Đoa, tơring Đăk Đoa, kong pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi:

‘’Klêi kơ’nâi kuăn ngá nếo mơhum, klêi mê tơkrí klo mê kô po mơd^ng hlu\m tuăn ga, krếo jâ pơchâu xối rơkâu [ă hnối dó inâi kơ ga. Vâ môi tuăn tung tơdroăng dó inâi klêi mê nếo rơkâu xối, drêng rơkâu xối athế krếo inâi ki nếo dó ăm kuăn ngá ki mê, vâ khu xeăng hơ-ui kum, ai ivá mo le\m, xông kân hdrah la ngiâ kố pêi cheăng kơhnâ, tơniăn plâ rơxông. Klêi kơ’nâi po mơd^ng mê, rêm ngế rơtế ôu kâ, rơkâu mơnâ, hâk phiu ăm kuăn ngá ki hiăng châ dó inâi mê’’.

Xua ôh tá ai inâi kơjôi, mơngế Bơhnéa hmâ dó inâi ăm kuăn ngá ki mê tiô chư ki a poăng dêi nôu pâ, jâ pôa vâ ing mê rak vế hdroâng hdrê. Maluâ xuân ối rak vế peăng vâi kơdrâi ki pro xiâm, la tơdroăng dó inâi ăm kuăn ‘ne\ng mê ôh tá eâ dó inâi tiô kơjôi peăng ngế nôu, ing mê, kô po rơdâ tá péa pâ peăng hdroâng hdrê pá nôu, hdroâng hdrê peăng pá pâ. Tung tơdroăng ki hmâ loi tơngah dêi vâi krâ-nho\ng o, tá péa hdroâng hdrê peăng pá nôu xuân môi tiah peăng pâ pâ kô veăng păn roăng, rak ngăn ăm kuăn ngá ki mê.

Xua mê, tơdroăng dó inâi ăm kuăn ngá xuân chiâng rah xo inâi ngế ki lâi tung hdroâng hdrê dêi péa pâ xuân hôm, la vâi hlo chiâng mơnâ hên tâ, chiâng hmâ tâ, lơ tơdroăng ki pói rơhêng vâ dêi kuăn ‘ne\ng kân hdrah xo ah hmôi kô rơkê ple\ng, chiâng rơkê môi tiah ngế ki mê. Pôa Suck, môi ngế ki ‘nâi ple\ng nhên ‘na túa tơlá, vêa vong dêi hdroâng mơngế Bơhnéa tối ăm ‘nâi:

‘’Mơngế Bơhnéa hmâ dó inâi tiô inâi dêi nôu pâ, jâ pôa cho ki xiâm [ă mâu ngế ki ê tâng tối ‘na inâi ki mê vâi kô ’nâi mê cho nho\ng o, hdroâng hdrê. Pơtih pâ vâi inâi ai chư D mê nho\ng o, hdroâng hdrê xuân dó inâi ki apoăng ai chư D tâi tâng. Ing mâu jâ lơ pôa sap ing ton nah troh a rơxông kuăn cháu pơrá ôh tá ai tơdroăng ki hơ’lêh klâi, xuân ối rak vế chư D troh a rơxông kuăn ‘ne\ng, cháu chái la ngiâ. Xua ti mê, tung môi pơlê mâu ngế ki ai inâi chư apoăng cho chư D mê tơkéa vâ tối ai vâ chê tâi mâu ngế ki mê cho nho\ng o, hdroâng hdrê’’.

Mâu inâi ki dó tiô chư ki apoăng dêi hdroâng Bơhnéa ôh tá eâ athế ai inâi ki vâ tối tơdroăng kố tơdroăng ki ê bú kal ai chư ki vâ bố bối dêi pó chư ga hiăng ti mê. Pak^ng mê, xuân ối ai mâu inâi dó ăm kuăn ngá klêi kơ’nâi kot mâ, lơ tiô kơ um méa, lơ a châ, ngiâ ai tơdroăng ki klâi. Xua dó inâi ăm chư ki ai apoăng môi tiah dêi péa pâ hdroâng hdrê, [ă ôh tá eâ inâi ki mê vâ tối ‘na tơdroăng klâi, xua mê, inâi ki vâ pơxá ga ai hên. Xua ing mê, mơngế Bơhnéa ôh tá la lâi dó inâi bô bối dêi pó tung pơlê, tung kơpong tâng hiăng ‘nâi ai ngế ki ai inâi tiah mê. Vâi xuân t^ng dó inâi bô bối inâi ngế ki hiăng hlâ.

Tiô pôa Vên, krâ pơlê Piơm, pơlê kân Đăk Đoa, tơring Đăk Đoa, kong pơlê Gia Lai, tơdroăng ki ôh tá dó inâi bô bối inâi ngế ki hiăng hlâ, xua vâi krâ kô xâu chiâng ai tơdroăng ki ôh tá mơhúa ăm kuăn ngá; kô vêh mơhno nếo tơdroăng ki s^ng khéa, tơdroăng ki hlâ hía mơngế dêi rơpo\ng hngêi ki ai mơngế ai inâi ki mê; lơ ngế kuăn ngá ki mê kô tro ‘nêk rơnêl, lơ tro dêi nôu pâ hôu, mê ah kô chiâng hôu hêng troh a hdroâng hdrê vâi. Xua ing mâu tơdroăng ki kố, hdroâng Bơhnéa kô hơ’lêh chiâng inâi ki ê tâng ‘nâi inâi dêi ngế kuăn ngá mê bô bối [ă inâi môi ngế ki hiăng hlâ, tơdrêng amê, kuăn ngá ki hơ’lêh inâi mê, vâi xuân chiâng krếo inâi ton hnối krếo tá inâi ki nếo pơxá.

Tung pơla péa ngế ai inâi bô bối dêi pó la ối rêh, tâng hơnăm prếi ki mê xuân to hơto dêi pó prế kô pro tơchiăng. Tâng hơnăm prế hơngế dêi pó, prế kô pro kuăn pâ, nôu pâ, nho\ng o. Vâ hdroâng hdrê, nho\ng o mơnhên tơdroăng ki pro kuăn pâ mê, vâi hmâ po hâi ôu kâ vâ krếo tâi tâng nho\ng o, hdroâng hdrê tung pơlê vâ veăng rơtế ôu kâ, sôk ro a hâi ki pro kuăn pâ, nôu pâ, nho\ng o mê. Pôa Vên tối ăm ’nâi:

‘’Drêng ai inâi bô bối dêi pó, inâi môi tiah dêi pó maluâ phá pơlê lơ ối a pơlê ki hơngế dêi pó, tâng hiăng ‘nâi prế ai inâi bô bối dêi pó mê vâi kô pro tơchiăng dêi pó. Tơdroăng pro tơchiăng kố ôh tá xê ing tơdroăng ki rơhăm ngế ki kố ngế ki tá ai hên kế tơmeăm, lơ mơngế kro mơdro\ng, mê cho tơdroăng ki ‘ló hâk nâ xua prế ai inâi môi tiah dêi pó, xua ing xeăng hiăng tơdju kum ăm prế. Péa ngế ki ai inâi bô bối dêi pó kố, drêng pro tơchiăng mê kô chiâng tơchiăng plâ rơxông hlối, thăm nếo, prế ối hơ-ui pâ, mơjo dêi pó luâ tâ nho\ng o môi klêa môi kliâm’’.

Tung tơdroăng rêh ối chal nếo nôkố, rơtế [ă tơdroăng ki tơmot hên ‘na mơhno túa le\m tro, tơdroăng ki hmâ ối achê dêi pó, tơdroăng ki dó inâi dêi hdroâng Bơhnéa hiăng ai tơdroăng ki hơ’lêh phá tơ-ê. Ai mâu tíu ki ‘nâ dó inâi cho A, Y, H hdrối, vâ ‘nâi nhên mê cho ngế kơdrâi lơ kơnốu. Xuân ai mâu kơpong vâi ối dó inâi ki hdrối cho Đinh, Brôn, Hoang [ă hên ki ê hía, thăm nếo ối ai mâu ‘nâ xo inâi Xantô, Xanta, inâi kong têa vâi ê, inâi mâu ngế ki châ ô eăng vâ dó inâi ăm dêi kuăn.

Maluâ ai bro tơ’nôm inâi ti lâi, ki hên hdroâng mơngế Bơhnéa a mâu pơlê cheăm dêi Tây Nguyên xuân ối rak vế dêi túa tơlá ki dó inâi ai chư ki vâ bô bối dêi pó, lơ môi tiah inâi dêi nôu pâ, jâ pôa, hdroâng hdrê. Xua vâi tối tiah kố,dó inâi tiah mê cho vâ hâk tơngăm, hâk mơnê dêi hdroâng hdrê, nho\ng o, ôh tá piu xiâm kối hdroâng hdrê jâ pôa dêi tơná.

A Dơng chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng