Xuân môi tiah mâu hdroâng kuăn ngo nho\ng o ki ê a Tây Nguyên, tung pơlê pơla dêi mơngế Rơteăng, vâi krâ-nho\ng o hmâ ví tơdroăng ki krếo khe\n inâi khât dêi rêm ngế. Vâi hmâ krếo inâi khât [ă vâi ‘ne\ng, mơngế tá hâi xo dôh, xo mế. Mâu ngế ki iâ hơnăm tâ đi đo nhuo#m mơnê [ă ai phep, ai luât drêng tơpui tối [ă mơngế ki hên hơnăm, vâi krâ, đi đo athế krếo tro tiô kơlo, tiô vêa ga…
Péa rơpo\ng ki tơxêu dêi pó, drêng hơ’muăn tối [ă mâu ngế ki ê mê nôu pâ nếo chiâng phep krếo ‘’pôa roi’’, ‘’jâ roi’’, tơkéa vâ tối ‘na nôu pâ dêi mế, lơ dôh tơná. Maluâ ti mê, drêng péa pâ khu roi trâm dêi pó, tơpui tơno a ngiâ dêi pó, mê athế xúa nâl ki ê vâ hơ’lêh (tung nâl Rơteăng tối cho ‘’heăn’’, nhuo#m mơnê la xuân hmâ a chê dêi pó). Jâ Y Phui, mơngế Rơteăng a [uôn Kon Tây, cheăm Ea Yiêng, tơring Krông Păch, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi:
‘’Tiô khôi túa dêi hdroâng Rơteăng, tung rơpo\ng hngêi ai kuăn (kơdrâi lơ kơnốu) xo dôh lơ xo mế, ki ahdrối tâ, nôu pâ dêi péa pâ ki tơxêu dêi pó mê athế krếo khe\n dêi pó cho ‘’roi’’, tâng cho mế athế khe\n dêi kơdrá, lơ vá cho ‘’xâ’’, pâ peăng kơnốu athế khe\n ‘’pôa’’, mê cho krếo drêng prế tá hâi teăm ai kuăn ‘ne\ng, túa khe\n mê cho vâ mơhno tối tơdroăng ki mơnê nhuo#m [ă hâk mơnâ, la ôh tá chiâng khe\n kơdrá tung pơla trâm tơpui tơno dêi pó, klêi mê, mâu vâi miê, tăm, xăng, meh dêi péa pâ xuân athế khe\n dêi pó ‘’roi’’, la ga, drêng trâm dêi pó a chê athế khe\n ‘’heăn’’.
Drêng ai môi ngế kuăn hiăng xo on veăng, rêm ngế ôh tá khoh khe\n inâi khât ga, malối cho mế, cho dôh, lơ mâi ki ngoh, mâi ki nâ. Tiô khôi tơlá, tâng ai môi ngế tro khe\n tối inâi păng ‘nâng dêi môi ngế cho mế lơ cho dôh, mê athế ai rơkong pâ pơhnêm, pâ mâ tá ‘nhó, tâng mơhno\ng khe\n inâi vâi păng ‘nâng, ngế ki tá cho dôh, cho mế ‘lo, mê vâi kô tối krâ pơlê pơxâu phak tio luât pơlê. Xuân môi tiah ti mê, vâi xuân khe\n dêi pó i tơtro vâ mơhno tối kơlo, tơdroăng ki ‘nâi mơnê nhuo#m, hâk mơjo [ă vâi ngoh nâ o, mâu vâi krâ, hdroâng hdrê tung péa pâ tơxêu dêi pó. Jâ Y Phui tối tơ’nôm:
‘’Pơtih á cho kuăn kơdrâi lăm xo dôh, xuân ngăn tiô kơ tơdroăng, tâng kơnốu á ai o kơnốu vâ ai phep drêng tơpui tơno a ngiâ dêi pó, mê á khe\n dêi o kơnốu á cho ‘’mâi’’, tâng kơnốu á ai ngoh, nâ á xuân athế khe\n ‘’mâi’’, môi tiah ‘’mâi ki nho\ng’’, ‘’mâi ki nâ’’, mâi ki râng tâ, mâi ki o, tâng cho ngoh xiâm dêi kơnốu á mê á khe\n cho ‘’mâi nho\ng’’, ngin ôh tá khe\n ‘’meh’’ môi tiah hdroâng kuăn ngo ki ê.
Drêng on veăng hiăng ai kuăn, ai cháu, mê nôu pâ, ngoh nâ o môi klêa môi kliâm xuân athế mơnê nhuo#m, ôh tá khoh khe\n inâi păng ‘nâng ki vâi, mê athế krếo inâi kuăn, inâi cháu vâi. Mơngế Rơteăng hmâ loi dêi, tâng ai luât, ai phep ti mê ‘nôi, tơdroăng tơpui tơno nếo tơtro khât, ‘nâi nhuo#m, hâk vâ mơnâ mơjo dêi pó.
{ă tơdroăng ki rêh kâ ối tơdjuôm hên [ă hdroâng kuăn ngo ki ê, mê dế kố, túa krếo khe\n dêi hdroâng Rơteăng ai drêng ‘nâi bú ‘nâng ‘nâi vâ tơ’lêi tung tơpui kâ rêm hâi. Maluâ ti mê, tung mâu pơlê pơla, vâi krâ-nho\ng o xuân ối khe\n krếo dêi pó [ă hiâm mơno mơnê nhuo#m, hâk mơnâ mơjo pâ môi tiah chal vâi krâ hiăng hnê ‘măn ăm sap nah. Túa krếo khe\n ti mê cho vâ mơhno tối chal mơngế, rơxông mơngế, cho khu vâi krâ, khu vâi hnu\m, khu vâi rơxông tung hdroâng hdrê, nho\ng o, [ă tơdroăng ki xúa nâl tơpui kal athế kơchăng drêng trâm mâ, tơpui tơno [ă dêi pó. Kố cho túa ki le\m tro, veăng kum mơnhông thăm tơru\m tơrôa krá kâk tung on veăng, rơpo\ng hngêi [ă pơlê pơla dêi hdroâng Rơteăng, xuân môi tiah, veăng kum pro kro ăm nâl tơpui, rơkong tơno tơdjuôm tung mâu khu rơpo\ng hngêi Việt Nam.
Nhat Lisa chêh, tơplôu [ă tơbleăng
Viết bình luận