VOV4.Bahnar - Đơ̆ng rŏng jĭ Covid-19, dêh char Gia Lai hlôi đei trong tơ lĕch jang pơ trŭt tơ mang lăng hăm lơ tơ drong lêh, tơ drong jang joh ayŏ – tơ plŏng kơ dâu đơ̆ng dang ei truh hơ tuch sơ năm. Kŭm hăm ‘noh, rim anih jang mơ dro sa tơ mang lăng tơ̆ tơ ring kŭm đei lơ trong jang vă sơng đei tơ moi lơ̆m teh đak, hơ nơ̆ng iŏk jang đei yua rim tơ mam tơ mang lăng tơ ring.

‘Nâu jĭ ‘măng mă 2 Nguyễn Đình Đại (rơ neh sơ năm 1990, oei tơ̆ phường Đống Đa, Pleiku) kŭm hăm grŭp buăl sư 5 ‘nu năm lăng, chă ngôi tơ̆ Chơ kơi đak K50, oei lơ̆m thŭng Anih vei răk tơ mam bri brăh Kon Chư Răng, apŭng Kbang, hơ tăih kơ pơ lei tơm groi kông Pleiku dang 90 km. Lơ̆m ‘măng năm 2 năr, 1 măng hơ tuch giĕng tơ̆ âu, grŭp lu sư pơm hơ nih ƀĭch pơ dơh tơ̆ dôm tơ mo tih, ƀuh tơ mam sa tơ̆ hơ la jơ̆ng chơ kơi đak. Ưh kơ đei hơ yuh điện thoại, ư̆h kơ đei wifi, grŭp lu sư lăp ƀôh hơ iă lơ̆m tơ drong ‘lơ̆ng rŏ đơ̆ng kơ nhŏng chơ kơi đak kơ jung 54 mét hăm kơ mơ̆k tơ prăh kok tơ bŭk, chă lăng bơ̆n Hơ gơp xem pleng ( Hang Én), hum tơ̆ hơ la đak ro hlăng hlơ hlơr păng lăng bơ̆n đŏk năm kiơ̆ khŭl, dôm xem pleng păr sak jum dăr chơ kơi đak. Mơ̆t hơ dai hăm cham char bri brăh, hiơt đĭ dôm tơ drong gleh lap lơ̆m tơ drong arih sa tơ gŭm Đại ƀôh hiok hloh dơ̆ng đơ̆ng rŏng 1 giĕng bơ̆ jang kơ hret:

 “Nhen ‘măng hơ drol inh năm ‘noh mơ̆t hơ nat dêh, yua kơ oei hmă ư̆h kơ đei kiơ, lơ bơ ngai tam mă băt truh kơ nhŏng chơ kơi đak ‘noh. Mă lei dang ei ‘noh trong mơ̆t tơ̆ chơ kơi đak kŭm ƀônh ƀŏ, inh tam mă ƀôh chơ kơi đak hơ yơ ‘lơ̆ng thoi noh. Anih vei răk tơ mam drăm bri brăh đei ăn kang ƀô̆ pơ tho nhôn năm păng pơ tho nhôn trong hơ yơ năm sơ đơ̆ng, oei sa pơm liơ mă rơ goh, ư̆h kơ hŭt râm rĕk kư̆ kă vă vei lăng cham char.”

Truh tơ̆ Chơ kơi đak K50, tơ moi oei đei lăng sem tơ rong bri brăh

Kiơ̆ kơ ƀok Phạm Hoàng Trực, Kơ dră vei lăng Kŏng ti Gotour Travel (pơ lei tơm Hồ Chí Minh), tơ mang lăng vă kơ băt kiơ̆ grŭp iĕ, tŏk bŏk jing trong yak đơ̆ng rŏng jĭ Covid-19. Yua thoi noh, Kŏng ti hơ nơ̆ng pơ̆ih rim tour vă tơ moi đơ̆ng pơ lei tơm truh tơ̆ Gia Lai vă chă lăng bơ̆n sem tơ rong bri brăh lơ̆m Pơ gar bri ‘long teh đak Kon Ka King (apŭng Mang Yang):

 “Tơ̆ Tây Nguyên âu, năm tơ̆ Pơ gar bri ‘long teh đak Kon Ka Kinh, bơ̆n gơh dơ̆ng jê̆ jĭl bri brăh păng bri kơ drơ̆ng vă tơ moi phĭn rup. Bơ̆n gơh pơ tho rim khŭl hŏk tơ drong jang, khŭl sinh viên năm lăng plei teh...”.

Vă pơm lăp đơ̆ng rŏng jĭ Covid-19, Kŏng ti tơ roi tơ băt tơ mang lăng Le Pleiku ( trong Phan Đình Phùng) hlôi pơ̆ih lơ tour ‘nao nhen chă lăng kơ phô̆ groi kông, chă phĭn rup Kơ phô̆ groi kông, tour chă năm ngôi – pơm hơ nih ƀĭch pơ dơh ngôi – hao thŏng nan lăp lơ̆m dang 1 năr, hăm kơ jă hơ la kơ 800 rơ bâu hlak jên 1 ‘nu. ‘Nhŏng Hoàng Phương, Kơ dră vei lăng kŏng ti tơ băt, kơ jă re, jơ ‘năr tŏ sĕt, mă lei anih jang oei pơm pơ cheh tơ drong jang vă tơ moi gơ̆h năm đei lơ hơ nih hai, năm chă tơ mang lăng hai, lăng vă kơ băt đei joh ayŏ kon kông hai. ‘Ngoăih kơ ‘noh, anih jang oei akŏm lơ̆m dôm tour nai đei chă năm lăng cham char bri brăh:

“Dang ei găh nhôn tơ lĕch jang 2 tơ drong jang. 1 tơ drong jang ‘noh tour joh ayŏ lơ̆m pơ lei bơ ngai kon kông. Mă 2 ‘noh jĭ dôm tour tracking. 3 tour ‘noh tŏk hao kông Chư Nâm 2 năr 1 măng, 3 năr 2 măng mơ̆t lơ̆m chơ kơi đak Hang Én K50 ‘măn ăn kơ đe bu hưch hanh kơ cham char bri brăh năm lơ̆m bri ngăl, sa tơ mam bri, tep lơ̆m bri; tour mă pêng ‘noh bri hơ ngo Hà Tam, bri ‘long tih.”

Groi ‘nhĕt rơ muay (apŭng Đăk Đoa) lăp hơ taih kơ pơ lei tơm Pleiku vă jê̆ 20km đei hơ nih lăng tôch kơ hơ iă

Ƀok Nguyễn Trọng Hải, Kơ dră vei lăng Kŏng ti tơ mơ̆t jên jang hơ dai  Cao Nguyên Việt (Gia Lai) tơ băt, đơ̆ng blŭng sơ năm 2020, jĭ Covid-19 đei ƀôh, anih jang mơ dro sa vă đĭ đăng ư̆h kơ đei tơ moi teh đak đe păng lơ̆m teh đak năm tơ̆ teh đak đe. Yua thoi noh, anih jang mơ dro sa lăng kăl hloh lơ̆m hơ tŏk tơ iung tơ drong jang tơ mang lăng lơ̆m teh đak, mă tơm ‘noh tơ mang lăng vă kơ băt păng tơ plih hơ dai hăm anih ƀich oei pơ dơh:

          “Lăng ƀôh ‘noh đe ‘mĕh ‘mơ ‘met mă lei tơ jê̆ hăm cham char bri brăh lơ ƀiơ̆. Dôm tour tơ mang lăng kơ đeh năr păng đei lơ tơ drong rơ̆ih iŏk pha ra băl. Ưh kơ tôm đĭ đăng nhen hơ drol sơ̆, đei lơ kơ loăi ăn kơ tơ mam rơ̆ih iŏk, ƀơ̆t lăp ư̆h kơ đei sŏng sa, dăh mă lê̆ 2,3 năr lơ̆m tour vă tơ moichă lăng hiôk măk ai... Tơ drong hơ dai đơ̆ng kŏng ti tơ mang lăng hăm dôm hơ nih ƀich oei pơ dơh kŭm đei tơ drong tơ plih. Nhôn ba tơ moi truh tơ̆ dôm  homestay tơ̆ dôm tơ ring tơ̆ pơ lei dăh mă dôm  farm house.”

Yak hơ dai hăm rim anih jang mơ dro sa, blŭng khei 3/2021, Anih vei lăng găh joh ayŏ, tơ plŏng kơ dâu păng tơ mang lăng Gia Lai hlôi đei trong tơ lĕch jang bơ̆ jang joh ayŏ, tơ plŏng kơ dâu păng tơ mang lăng đơ̆ng dang ei truh hơ tuch sơ năm 2021. Kiơ̆ kơ ‘noh, dêh char gô hơ nơ̆ng pơ gơ̆r rim tơ drong lêh, jơ nŭm kơ chơ hơ nhăk tơ drong ‘lơ̆ng hơ drô̆ đơ̆ng rim tơ ring nhen: Jơ nŭm kơ chơ tơ mam đơ̆ng choh jang sa rơ goh hơ dai hăm joh ayŏ tơ mam sa ( Thị xã Ayun Pa), Năr lêh tơ mang lăng (apŭng Kbang), Pơ gơ̆r tôn chĭng chêng hơ druh tơ dăm – hơ ioh, Giĕng lêh joh ayŏ – tơ mang lăng păng tơ drong jang Festival chĭng chêng Tây Nguyên (pơ lei tơm Pleiku), Giĕng lêh pơ kao ‘long tơ sa (apŭng Chư Prông), …Ƀok Nguyễn Đức Hoàng, Phŏ Kơ dră Anih vei lăng găh jŏh ayŏ – tơ plŏng kơ dâu păng tơ mang lăng Gia Lai tơ băt:

“Hơ nơ̆ng tơ lĕch jang rim tơ drong jang pơ trŭt tơ mang lăng tơ̆ dôm anih mơ dro sa tih nhen Hà Nội, pơ lei tơm Hồ Chí Minh; tŭn pran jang hơ dai tơ mang lăng hăm dôm dêh char Bình Định, Phú Yên, Đà Nẵng, Quảng Nam, Kon Tum, Đăk Lăk; hơ nơ̆ng pơm tơ drong hiôk ăn anih jang mơ dro sa vang jang pơ trŭt tơ mang lăng, roi tơ ƀôh, vang jang rim khŭl famtrip.”

‘Ngoăih kơ ‘noh, truh tơ̆ Gia Lai, tơ moi oei đei lăng joh ayŏ ‘lơ̆ng hơ iă kơ bơ ngai Bahnar, Jrai

Pơm lăp hăm tơ drong ‘nao, rim anih jang mơ dro sa lơ̆m tơ drong jang tơ mang lăng tơ̆ Gia Lai tŏk bŏk roi tơ plih răh, hơ dai hăm ‘noh, tơ ring kŭm hơ met ăn dôm tơ drong jang joh ayŏ ‘lơ̆ng hơ iă vă tơ roi tơ ƀôh um rup, kon bơ ngai Gia Lai truh hăm tơ moi tơ mang lăng../.

            Nguyễn Thảo: Chih

            Thuem: Tơ blơ̆