VOV4.Bahnar - Mă đơ̆ng jo jăn tơ̆ jơ̆ng mă lei mŏ H'Yar Kbuôr, oei tơ̆ apŭng Krông Ana, dêh char Dak Lak oei ling lang hơ drin iung jang hăm tơ drong jang tanh brai păng chơ choh hơ băn ao kră sơ̆. Mŏ oei hơ drin vang jang rim tơ drong jang yua đơ̆ng Khŭl vei lăng drŏ kăn rim tơ ring pơ gơ̆r, dơ̆ng pơ tho tanh brai vă vei răk tơ drong joăt joe kơ hơ drĕch hơ drŭng sư.

             Mĭnh năr blŭng khei 7, hnam iĕ kơ mŏ H’Yar Kbuôr (đa krao ‘noh mĕ Ru Mi), oei tơ̆ plei Kla, xăh Drai Sáp, apŭng Krông Ana, dêh char Dak Lak jing mơ sưt mơ sat ƀơ̆t grŭp bơ ngai tơ mơ̆t jên jang năm tơ̆ hhnam sư vă asong păng tăh, pơ tho yua kơ măy lem brai. ‘Nâu jĭ tơ mam hơ păh jơ nei pơ chhơp jơ hngơ̆m đei hơ năn ‘noh “ươm mầm”, mă  H’Yar iŏk đei ƀơ̆t vang pơ long Drŏ kăn pơ jing tơ drong jang sa hơ gei sơ  năm 2021 yua đơ̆ng Khŭl vei lăng drŏ kăn dêh char Dak Lak pơ gơ̆r. Yă Nguyễn Thị Thu Nguyệt, Kơ dră Khŭl vei lăng drŏ kăn dêh char Dak Lak, kơ dră khŭl pơ gơ̆r tơ drong pơ long tơ băt, khŭl pơ gơ̆r lăng ‘lơ̆ng tơ drong jang đơ̆ng mŏ H’Yar ư̆h khan lăp yua kơ ‘lơ̆ng đơ̆ng tơ mam, mă oei yua kơ tơ drong hơ drin păng đĭ jơ hngơ̆m đơ̆ng kơ dih sư ƀơ̆t truh hăm tơ drong pơ long:

            Lơ bơ ngai pơ long tơ̆ bơ ngai drŏ kăn ư̆h kơ pŭn ai lơ̆m tơ pôl, bơ ngai pơ long ‘noh drŏ kăn kon kông, bơ ngai pơ long ‘noh bơ ngai jo jăn kŭm hlôi pơ̆n nŭih lui ngeh vang pơ long, tơ klep hăm dôm tơ mam găh tơ drong ‘lơ̆ng hơ iă kon kông kơ dih, tơ ƀôh đei đon tơ chĕng, pơ vao, ‘meh vă tơ drong jang kŭm nhen tơ mam đơ̆ng kơ dih đei tĕch lơ̆m anih tĕch mơ dro păng sơ đơ̆ng lơ̆m kơ plăh hơ tŏk tơ iung đơ̆ng rŏng âu.

Mŏ H'Yar ‘nao chă tanh păng kăt chơ choh kơ dih dôm hơ băn ao tanh

            Tơ̆ ‘măng pơ tôch tơ drong pơ long, kŭm hăm jơ nei iŏk đei, mŏ H’Yar oei tơ klep đei hăm 1,2 anih jang mơ dro sa păng đei dơ̆ng tơ drong hiôk vă pơ̆ih să pơm tơ lĕch, hơ tŏk ‘lơ̆ng tơ mam tanh. Kiơ̆ kơ ‘nhŏng Phạm Thanh Tuấn, bơ ngai pơ jing Kŏng ti tơ pôl Bồ công anh, bơ ngai jang lơ̆m khŭl châm ƀai pơ long, tơ drong jang đơ̆ng mŏ H’Yar gô đei tơ gŭm đunh jing 1 tơ drong jang hơ nơ̆ng đơ̆ng pơm tơ lĕch truh tĕch tơ mam. Hăm tơ drong hơ găt ‘noh tơ mam pơm đei gơ̆h tơ jê̆ hloh hăm anih tĕch mơ dro, tơ gŭm mŏ H’Yar gơh arih hăm tơ drong jang păng kơ jung hloh ‘noh gơ̆h tơ klep hăm rim đe mŏ oh nai tơ̆ tơ ring pơ jing grŭp pơm tơ lĕch, pơm tơ drong hiôk tơ drong jang ăn thim kơ lơ bơ ngai tanh brai nai.

            Khŭl pơ gơ̆r pơ long tơ goăt hăm rim bơ ngai tơ mơ̆t jên jang tơ gŭm ăn mŏ hla ar jang sa păng rim kon jên, răt iŏk dôm tơ mam pơm đei. Păng mư̆h răt iŏk đĭ tơ mam, jô̆ tôm đĭ kơ jă tơ mơ̆t jên jang ‘noh jĭ tơ mam ‘noh găh mŏ iŏk yua. Nhôn kŭm apĭnh pơ kăp yak hơ dai păng tơ gŭm ư̆h khan lăp hăm mŏ mă dôm drŏ kăn tanh brai nai, jĭ kơ dih dôm bơ ngai tanh brai, đe sư athei arih đei hăm tơ drong jang hơ drol ‘mơ̆i. ‘Moi kiơ̆ tơ drong đe sư pơm tơ mam, nhôn tơ mơ̆t jên jang tơ mam pơm tơ lĕch, răt iŏk tơ mam pơm tơ lĕch păng tĕch tơ mam tơ gŭm đe sư, pơm dôm tơ mam ‘lơ̆ng lăp hăm tơ moi ‘mĕh vă.

Mŏ H Yar Kbuôr (dơ̆ng mă 2 đơ̆ng păh ‘ma) iŏk tơ mam hơ păh ươm mầm tơ̆ ‘măng pơ long

            Kiơ̆ kơ mŏ H’Mên Apuôt, phŏ kơ dră Khŭl vei lăng drŏ kăn xăh Drai Sáp, apŭng Krông Ana tơ roi, mă đơ̆ng jo tơ̆ jơ̆ng yua đơ̆ng jĭ pơ lŏ đơ̆ng ‘lơ̆p sơ̆ mă lei mŏ H’Yar ling lang hơ drin lơ̆m tơ drong arih sa. Ƀơ̆t đei rim ‘măng pơ long yua đơ̆ng xăh, apŭng pơ gơ̆r, mŏ adoi chih măt vang pơ long tanh brai păng iŏk đei lơ jơ nei. Sư oei vang pơ tho tanh brai kiơ̆ rim lăm yua đơ̆ng khŭl drŏ kăn pơ̆ih, ƀơ̆t lăp oei đei hơ vơn năm pơ tho tơ̆ apŭng Buôn Đôn. Mŏ H’Yar kŭm jing 1 lơ̆m kơ sô̆ tŏ sĕt bơ ngai gơ̆h tanh lơ kơ loăi ding dông kơ bơ ngai Êđê, păng chă tnah kơ dih đei dôm ding dông tôch kơ ‘lơ̆ng. Mŏ oei tôch hơ gei, gơh kăt chơ choh hơ băn ao hrŭk păng hlôi chă pơ̆ih kơ dih hơ nih chơ choh iĕ tơ̆ hnam vă pơm đei iŏk yua rong arih kơ dih kâu păng ŭnh hnam.     

  Nhôn ƀôh thoi âu, mă đơ̆ng đei jo tơ̆ jơ̆ng ră mă lei mŏ H Yar đei tơ drong hơ drin lơ lơ̆m rim tơ drong. Tơ drong arih sa kơ sư kŭm tôch kơ gleh hrat ƀơ̆t pơm mĕ hơ drô̆. Mă khan jơ̆ng ti ư̆h kơ ‘lơ̆ng tôm nhen bơ ngai hmă ră mă lei hơ drin đơ̆ng sư tôch kơ dêh, sư ư̆h kơ ‘nhoen tơ drong kiơ, ư̆h kơ pơ mơ̆ng lơ̆m bơ ngai nai mă chă bơ̆ jang hăm jơ hngơ̆m pran kơ dih sư đĕch.

Grŭp tang măt anih tơ mơ̆t jên jang pơ kao kơ măy lem brai ăn kơ mŏ H'Yar

            Mŏ H’Yar Kbuôr tơ roi, hăm sư, tanh brai ‘noh jĭ tơ drong hưnh hanh pơ tăl joăt joe đơ̆ng yă păng mĕ. Iŏk đơ̆ng tŏk 10 sơ năm sư hlôi mơ nơh păng ‘mĕh chă tanh kơ dih đei dôm blăh hơ băn ao, khăn pŭ. Ưh kĕ druh tom bôl buăl năm chă ngôi dăh mă năm jang, sư hơ drin răt hla ar chă hŏk chơ choh vă đei ăn kơ dih 1 tơ drong jang chă rong arih kơ dih kâu. Đunh kơ âu vă jê̆ 25 sơ năm sư hlôi chă pơ̆ih kơ dih hơ nih chơ choh păng đei lơ kon pơ lei lơ̆m pơ lei tơ gŭm, tơ chă truh năm chơ choh hơ băn ao. Đơ̆ng rŏng kơ ‘măng pơ long, tơ mam đơ̆ng sư hlôi đei lơ bơ ngai băt truh hloh kơ na đe răt tơ mam roi ‘năr roi lơ. Kŭm hăm ‘noh, tơ drong pơ kăp đơ̆ng bơ ngai tơ mơ̆t jên jang tơ gŭm sư đei dơ̆ng lơ bơ ngai răt tơ mam, pơ cheh đei tơ mam ‘nao. Gơ nang đơ̆ng noh ư̆h khan lăp mŭk drăm đĕch mă jang gơ̆h kŭm đei tơ plih ‘lơ̆ng ƀiơ̆.

             Ĭnh ƀôh tôch kơ chơt, chhôk hơ iă hăm kơ măy đei tơ mơ̆t jên jang ‘nao hloh, kơ măy kơ dâu hăm điên kơ na gô đei lơ tơ mam ƀiơ̆, đơ̆ng noh tơ gŭm ĭnh pơm đei dơ̆ng lơ tơ mam, hơ tŏk tơ iung tơ drong jang đơ̆ng kơ dih kâu păng gô tơ gŭm thim đe mŏ oh nai hai. Ĭnh kŭm ‘mĕh vă đei dơ̆ng bơ ngai vang jang hơ dai, tơ gŭm ĭnh lơ̆m kơ plăh pơm tơ lĕch, pơm đei tơ mam, rŏ lăng thim 2 ‘nu drŏ kăn vang jang ‘noh tơ drong pơm tơ lĕch gô hrĕnh ƀiơ̆, pơm lăp tơ tom hăm tơ drong ‘meh vă đơ̆ng tơ moi ‘noh kơ sô̆ bơ ngai răt tơ mam gô lơ hloh.

            Mă đơ̆ng 2 păh jơ̆ng ư̆h kơ ‘lơ̆ng tôm, hơ kâu jăn ư̆h kơ pran ră mă lei hăm đon hơ drin păng jơ hngơ̆m đon hiôk, mŏ H Yar Kbuôr hlôi hơ drin yak hloh lơ̆m tơ drong arih sa, pơm ăn kơ dih 1 tơ drong jang vă chă rong arih kơ dih kâu păng ŭnh hnam. Kơ dih kâu sư oei hơ drin pơ vei tơ drong jang tanh brai, chơ choh hơ băn ao tanh kiơ̆ ‘lơ̆p hle, tơ gop lơ̆m tơ drong vei răk jŏh ayŏ kră sơ̆ kơ hơ drĕch hơ drŭng.

H’Xíu H’Mốc: Chih

Thuem: Tơ blơ̆