Đình Lạc Giao – Anih gĭt kăl gru grua kơ bơngai Kinh tơ̆ Buôn Ma Thuột, Đăk Lăk
Thứ hai, 06:00, 29/04/2024 H Xíu/ Lan chih tơblơ̆           H Xíu/ Lan chih tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Đei tơ-iung pơjing đơ̆ng sơnăm 1928 tơ̆ pơlei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Đăk Lăk, Anih Gru grua kơ jơhnơr hơrih kơ teh đak Đình Lạc Giao jĭ anih soi ƀlŏk ƀenh kơ gru grua joh ayŏ bơngai Kinh ah truh pơm jang tơ̆ Buôn Ma Thuột, Đăk Lăk. ‘Nâu adoi jing anih đei ƀôh lơ tơdrong kăp gĭt kơ jơhnơr hơrih kơ dêh char Đăk Lăk jăl sơnăm 1930-1945, jing anih tơbang Anih jang Khul linh truh jang srĕp tơ̆ thĭ xah Buôn Ma Thuột ah năr 18 khei 3 sơnăm 1975.

Dôm năr lêh, Anih gru grua Jơhnơr hơrih kơ teh đak Đình Lạc Giao, tơ̆ pơlei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Đăk Lăk sô̆ hơ̆k hăm lơ bơngai truh chă tơmang lăng. Rim bơngai adoi soh hlôt nhang plang tơ̆ chơnang soi kơ ƀok Đỗ Văn Vệ, Ƀok tơm juăt soi ƀlŏk tơ̆ Anih gru grua kơ jơhnơr hơrih Đình Lạc Giao tơroi, atŭm hăm soi ƀlŏk kơ đe ƀok Pơtao Hùng, lơ̆m anih soi ƀlŏk oei soi tơbeh kơ Khai quốc Công thần Đào Duy Từ păng ƀok Phan Hộ, bơngai plang jơhngơ̆m pơjing pơlei Lạc Giao. Kon pơlei tơ̆ âu chă tơroi: “Anih soi ƀlŏk âu đei đơ̆ng khei năr ƀok Phan Hộ năm pơjing pơlei pơla tơ̆ âu. Đang kơ ‘noh tôm kon pơlei truh tơ̆ âu hơrih sơnêp jang xa ‘lơ̆ng lơ̆m rim tơdrong jang. Rim sơnăm tơ̆ anih soi ƀlŏk pơgơ̆r 4 lêh đei soi ƀlŏk puih mak, soi ƀlŏk yan hla ruih, soi Yôk Ƀok Dơnơm păng tơƀlŏk kơ dôm bơngai linh năm tơblah tơ̆ tơring pơbah. Inh tơguăt hăm pơlei đơ̆ng oei ‘lơ̆p truh dang ei hloi. ‘Nhŏng kơtơh inh adoi jang soi ƀlŏk tơm tơ̆ âu, dang ei inh pơtoi kơ sư, inh adoi jang soi ƀlŏk tơm tơ̆ pơlei âu truh dang ei hloi, đei truh kơ 20 sơnăm kơ âu bơih”.

Kiơ̆ dôm hla bar chih răk kơ hnưr hơrih, lơ̆m sơnăm 1920, ƀok Phan Hộ păng đe ‘nhŏng oh po đơ̆ng pơlei Đại Cát, xah Ninh Phụng, apŭng Ninh Hòa, dêh char Khánh Hòa hlôi năm truh tơring teh gôh Ban Mê Thuột – dang pơlei tơm Buôn Ma Thuột hrei âu, vă jang xa tĕch pơdro, pơjing pơlei pơla păng pơjing hê̆ anih soi ƀlŏk Đình Lạc Giao. Mă blŭng đei tơ-iung hăm kram pơle pơ-o gia, truh sơnăm 1932 ‘noh man hăm găch, bơbŭng hơtă păng đei pơtao Bảo Đại pôk ăn hơnăn Khai quốc Công thần Đào Duy Từ jing Thần hoàng. Lơ̆m Kăch mang Khei 8 sơnăm 1945, Đình Lạc Giao jĭ anih akŏm hŏk hôp păng tơbang măt kơ Anih jang Kăch mang Kơplah noh kơ thĭ xah Buôn Ma Thuột. Mă kăl, ah năr 18/3/1975, tơ̆ âu hlôi pơm lêh tơbang măt kơ Anih jang Khul linh thĭ xah Buôn Ma Thuột kơyuơ Đại tá Y Blôk Êban pơm Kơdră. Sơnăm 1990, Đình Lạc Giao đei sơkơ̆t jing anih gru grua kơ jơhnơr hơrih teh đak păng đei ming hơmet kiơ̆ rok um bieh so.

Ƀok Nguyễn Văn Bảy, Phŏ kơdră jơnŭm vei lăng tơdrong akŏm joh ayŏ Anih Gru grua Đình Lạc Giao, bơngai hlôi tơguăt jê̆ tong hơnê̆ anglŏ sơnăm hăm anih soi ƀlŏk âu ăn tơbăt, mă hlôi ƀơm tơdrong tơblah phă pơrăm mă lei anih soi ƀloi ƀlŏk âu adoi oei đei kon pơlei vei lăng, ming hơmet kơjăp ‘lơ̆ng, jing minh gru grua kơ tơdrong iung jing kơ dôm bơngai đơ̆ng tơring tơmăn năm truh Tây Nguyên pơm jang: “Vih tơ̆ âu soh plang hlôt nhang noh oei athei tơbang ăn rim bơngai băt gah Đình. Kơlih 5 dêh char Tây Nguyên, mă kăl hơdrô̆ đei Buôn Ma Thuột đĕch đei minh anih soi ƀlŏk kơyuơ kon pơlei tơring tơmăn năm pơjing tơ̆ âu. ‘Nâu jĭ minh tơdrong kăp gĭt athei tơguăt ling lang. ‘Nguaih kơ tơdrong vei lăng anih soi ƀlŏk noh oei tơbang jơhnơr hơrih kơ anih soi ƀlŏk pơlei pơla vă kon pơlei truh tơ̆ âu đe gơh hlôh vao hloh păng chă tơbang tơdrong mă noh ăn kôn mon kon sau đe sư”.

Anih gru grua jơhnơr hơrih Đình Lạc Giao eoi ah wong hơnglah pươ̆n trong Phan Bội Châu păng trong Điện Biên Phủ, pơlei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Đăk Lăk. Kiơ̆ kơ ƀok Lại Đức Đại, Phŏ Kơdră Anih Joh ayŏ, Tơplŏng kơdâu păng Tơmang pơhiơ̆ Đăk Lăk, Đình dang ei kơyuơ Anih Pơdah tơmam drăm Đăk Lăk kơtă vei lăng, jĭ anih akŏm joh ayŏ đon lui păng anih tơmang pơhiơ̆ kăp gĭt vă pơtho tơbăt kơ jơhnơr hơrih kơ dêh char:  “Đơ̆ng tơdrong kăp gĭt tih tên păng dôm tơdrong kăp gĭt gah joh ayŏ ‘noh Đình Lạc Giao tŏk bŏk jĭ anih truh tơmang păng pơtho tơdrong juăt jue ăn đe mơlôh, adoi jĭ minh lơ̆m dôm anih mă tơmoi ƀơ̆t rim ‘măng năm tơmang truh pơlei Buôn Ma Thuột ‘noh adoi năm truh Đình Lạc Giao nhen minh anih tơmang pơhiơ̆ gah juăt jue, jơhnơr hơrih păng tơdrong ‘lơ̆ng joh ayŏ kơ bơngai Việt tơ̆ tơring teh groi kông Đăk Lăk”.

Găn ga jê̆ 100 sơnăm oei ling lang tơ̆ tơring teh Tây Nguyên, Đình Lạc Giao hlôi chih akŏm lơ jăl lơ̆m tơdrong hơtŏk tơ-iung kơ dêh char Đăk Lăk, jĭ anih kăp gĭt lơ̆m tơdrong jang tơmang pơhiơ̆ joh ayŏ păng pơtho tơdrong juăt jue ăn kon pơlei tơ̆ tơring, mă kăl noh hăm đe mơlôh hơmuh hơmŏng.

H Xíu/ Lan chih tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC