Dôm jĭt sơnăm tĕch mơdro tơmam đơ̆ng choh jang xa, yă Nguyễn Thị Long, tơ̆ thĭ trơ̆n Quảng Phú, apŭng Cư M’Gar, dêh char Đắk Lắk ăn tơbăt, tam mă lai yơ biơh đei tiu, chĕh phe đei yă ngăl nhen khei ‘năr tơjê̆ âu. Yă măk mă lei rim năr yă lăp răt đei dang 20 tân tiu, dang 1 puăt pơting hăm dôm sơnăm adrol sơ̆. Kiơ̆ yă Long, tơmam jur yoa tĕh pơtăm tiu đĭ tơplih pơtăm dơ̆ng dôm kơloăi ‘long nai păng kon pơlei oei măn tiu vă gô yă tŏk hlŏh dơ̆ng ‘mơ̆i: “Yă chĕh phe păng yă tiu sơnăm ‘nâu tŏk ‘lơ̆ng ngăl. Kon pơlei pơtăm tôch čhôk ‘nă. Mă lei đe lăp tĕch ‘nao tŏ sĕt đĕch, đe oei măn gô yă tŏk hlŏh dơ̆ng. Tĕch mơdro tơmam đơ̆ng choh jang xa nhen anih nhôn kŭm ‘măn hiă tŏ sĕt gô yă tŏk hlŏh dơ̆ng ‘nŏh tĕch.”

Tơdrong ‘lơ̆ng đơ̆ng dôm tơmam choh jang xa đei hlôi tơgŭm ăn tơdrong tĕch tơ̆ teh đak đe đơ̆ng dôm dêh char đei iŏk yoa kơjăp lơ̆m dôm khei blŭng sơnăm 2024. Yă tơmam tĕch tơ̆ teh đak đe lơ̆m jăl khei mă 1 kơ dêh char Gia Lai đei hlŏh 306 triu USD. Tơ̆ dêh char Đắk Lắk, jên tĕch tơmam tơ̆ teh đak đe pơhlom đei 495 triu USD. Ƀok Huỳnh Ngọc Dương, Phŏ Kơdră Anih vei lăng jang kơmăy, tĕch mơdro dêh char Đắk Lắk ăn tơbăt, kŭm hăm yă tơmam tŏk ‘lơ̆ng tơgŭm ăn jên iŏk đei lơ ƀiơ̆ mưh tĕch tơ teh đak đe lơ̆m dôm khei blŭng sơnăm 2024 ‘nŏh oei đei hloi lơ tơdrong hơiă nai ‘năi: “Đei dơ̆ng lơ tơmam ‘nao, anih tĕch mơdro ‘nao păng anih răt tơmam ‘nao nhen thoi tơmam đơ̆ng tơpu sem pleng. Mă 2 ‘nŏh dang 14 tơmam đơ̆ng plei ‘long, ‘nhot, ƀum tĕch kiơ̆ trong tơm năm tơ̆ Trung Quốc ‘nŏh Đắk Lắk đei vă tôm dôm tơmam âu. Păng tơdrong kăl hlŏh dơ̆ng ‘nŏh jĭ tơmam đơ̆ng choh jang xa pơm hơmet ‘lơ̆ng vă tĕch tơ̆ teh đak đe đei hơnăn đơ̆ng Đắk Lắk pơtơm đei tĕch tơ̆ dôm anih rơih tơmam tôch hơlen tơ̆ teh đak đe.”

Hơdai hăm dôm tơdrong ‘lơ̆ng, lơ̆m jăl khei mă I, dôm dêh char Tây Nguyên oei đei 1,2 tơdrong pơmat tat hai; ‘nŏh jĭ tơhlăk tăk găh trong chưk pơ ‘ngoăih teh vă bơ̆ jang dôm tơdrong jang tih, ưh jăh tơlĕch jên jang đơ̆ng teh đak… ‘Ngoăih kơ dêh char Kon Tum, dôm dêh char nai tơ̆ Tây Nguyên tơlĕch jên jang đơ̆ng teh đak lơ̆m jăl khei mă 1 tŏ sĕt hlŏh kơsô̆ jô̆ atŭm lơ̆m teh đak (13,67%) ngăl. Ƀok Nguyễn Tuấn Anh, Phŏ Kơdră vei lăng kon pơlei dêh char Gia Lai, athei pơjing dôm khul jang vă hơmet pơ ‘lơ̆ng: “Kơdră chĕp kơ̆l dôm anih jang kơpal năng kiơ̆ hơnăp jang đei pơjao, akŏm jơhngâm bơ̆ jang ‘lơ̆ng rim tơdrong jang kiơ̆ nơ̆r pơtho đơ̆ng Anih vei lăng kon pơlei dêh char. Kơchăng hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm tơdrong tam mă pran vă hơnơ̆ng adrin jang, tơlĕch trong pơma hla ar tơmât jên jang, hơtŏk hrĕnh tơdrong ming man păng tơlĕch jên đơ̆ng teh đak, mă loi jĭ tơlĕch 3 tơdrong jang tơm kơ teh đak”.

Tơ̆ dêh char Đắk Lắk, 1,2 tơdrong jang bơ̆ jang tôch hiơ̆ hyĭn lơ sơnăm bơih mă lei tam mă đei hơmet ming. Nhen thoi tơdrong jang pơm trong Hồ Chí Minh kơdâu ver găh Hơlĕch plt Buôn Ma Thuột. Ƀok Phạm Ngọc Nghị, Kơdră vei lăng kon pơlei dêh char Đắk Lắk akhan, jên jang đei, tơdrong hơgăt ưh đei tơhlăk, tơdrong ‘nŏh ăn ƀôh dôm anih jang bơ̆ jang ưh đĭ jơhngâm: “Athei đe Kơdră vei lăng apŭng, plt bơ̆ jang mă pran, tơdăh ưh ‘nŏh oei hơnơng đei tơ̆ hla ar đĕch. Đei lơ tơdrong athei hôp hơlen năng rim giĕng, ming ƀât kơƀang kơdră chĕp kơ̆l, vă hơlen năng tơdrong jang ‘nâu truh dang yơ thoi noh mă gơ̆h đei trong sek tơlang pơ ‘lơ̆ng.”

Tơdrong ‘lơ̆ng hơiă hlŏh lơ̆m jăl khei mă 1 sơnăm ‘nâu hăm Đắk Nông ‘nŏh jĭ pơgơ̆r đang ‘lơ̆ng lơ tơdrong tơbăt 20 sơnăm năr pơjing dơ̆ng dêh char. Tơdrong tơlĕch trong tơmât jên jang iŏk đei ‘lơ̆ng, mưh sơng đei lơ tơdrong jang hăm kơsô̆ jên đei pơkăp tơlĕch jang truh 1.700 ti, kĭ pơkăp hla ar jang hơdoi hăm lơ grŭp jang tih, rŏ năng kơsô̆ jên vă tơmât jang tŏk truh 8,4 ti USD. Tơdrong jang pơm trong gre kơdâu hrĕnh Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) Khul kơdră teh đak đei hla ar chih apinh Quốc hội tơchơ̆t ăn trong bơ̆ jang.

Ƀok Ngô Thanh Danh, Bí thư đảng dêh char Đắk Nông ăn tơbăt: “Hơnơ̆ng kơchăng jang hơdoi hăm dôm anih tơm, anih jang kơpal tơ̆ Trung ương păng dêh char Bình Phước vă tơtom tơlĕch jang dôm tơdrong đei ƀơm truh tơ̆ tơdrong jang pơm Trong gre kơdâu hrĕnh Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) mưh đei trong tơmât jên jang đơ̆ng dôm anih jang kơpal tơlĕch. Yoa thoi nŏh Anih vei lăng kon pơlei dêh char, Anih vei lăng trong nơnăm, apŭng Đak R’lấp jăh bơ̆ jang hloi, pơjing trong bơ̆ jang, pơjing dơ̆ng pơlei oei xa ‘nao tơ̆ yơ, pơngơ̆t ăn tơdrong arih xa kơ kon pơlei thoi yơ, vei lăng ‘lơ̆ng tơdrong arih xa tơpôl thoi yơ…? Inh athei Anih vei lăng kon pơlei dêh char păng dôm anih jang kơpal đei ƀơm truh athei hơlen năng mă hơnơ̆ng”.

Dôm khei blŭng sơnăm 2024, dôm dêh char Tây Nguyên hlôi vei kơjăp ‘lơ̆ng tơdrong sơđơ̆ng chinh trĭ, mŭk drăm, tơpôl đei lơ hơyak tŏk pran mă lei oei đei lơ tơdrong găn trong ‘năi. Tơpă mơ̆n vă jang đei păng tŏk lơ hlŏh tơdrong hơgăt lơ̆m sơnăm 2024, dôm tơring athei hơnơ̆ng hơtŏk đon jang tơnăp, bơ̆ jang mă pran, tơtom păng vang jang hơdoi mă kơjăp, hrơ̆ch ‘lơ̆ng, đei yoa mưh chĕp kơ̆l pơgơ̆r kiơ̆ jơhngâm đon "5 tơdrong pơhnŏng", "5 tơdrong mă ‘lơ̆ng", "5 tơdrong jang tŏk mă pran" kiơ̆ nơ̆r pơtho đơ̆ng Khul kơdră teh đak.