Anih bơ̆jang vei lăng kon pơlei xăh Đăk Ui, apŭng Đăk Hà đei pơjing tŏk bŏk tơring pơlei jơk ‘lơ̆ng, glơch glach cheh phe, ƀa đak păng ‘long sa plei. Đei lơ̆m cham hơnih bơ̆jang ‘noh jĭ kơƀang tơmo chih dôm tơroi găh jơhnơr arih kơ tơring teh ŭnh: “Kon pơlei păng du kích Đăk Ui hlôi tơblăh 289 ‘măng lơ̆m tơblăh Mi, tơblăh hŭt đei 885 hơnăn ayăt; Pơlôch 6 tong gre lĭnh; prăh tơhuŏng 6 tong gre păr....”. Sơnăm 1971, lĭnh păng kon pơlei Đăk Ui đei hơpăh hơnăn gĭt kăl Nuih mơng khul lĭnh Kon pơlei. Rơneh, tih vơ̆ păng iung tơblăh tơ̆ tơring teh ‘nâu, đơ̆ng rŏng 50 sơnăm, ƀok A Bok (74 sơnăm), sơ̆ pơm Bí thư anih jang Đảng apŭng Đăk Hà, ‘noh ƀlŏk dơ̆ng kơ dôm sơnăm iung tơblăh oei nhen đêl:

“Hơnih tơblăh krưp krĕnh tôch kơ dêh. Gre păr ưh kơ đei jơ hơ yơ kơ tĕch, ƀơ̆t lăp jơnĭt hơyơ kŭm đei gre păr. Ưh kơ gre păr ‘noh jĭ gơnong, ưh kơ gơnong ‘noh lĭnh tơblăh tơ̆ teh, krưp krĕnh dêh. Kon pơlei tơ̆ âu sơ̆ tôch kơ mơmat tat vă nhen đe krao ‘noh sa sŏk ƀĭch bơ lôh. Iŏk đơ̆ng năm kiơ̆ Đảng, Đảng chĕp kơ̆l chông ba teh đak păng lơ̆m noh đei nhôn ‘noh dang ei nhôn tơplih  hơtăih dêh, tơplih lơ bơih, hiôk jơnap tôch kơ lơ pơting hăm hơdrol sơ̆. Nhôn tôch kơ lui ngeh lơ̆m Đảng păng khŏm năm kiơ̆ truh tôch.”

‘Năr 24/3/1994 apŭng Đăk Hà đei pơjing kiơ̆ tơdrong Tơchơ̆t 26 đơ̆ng Khŭl kơdră teh đak. Hơtŏk tơdrong joăt nuih mơng lơ̆m tơblăh hŭt ayăt mơ̆t tơgar, Đảng bộ, khŭl kơdră, lĭnh păng kon pơlei Đăk Hà hlôi mĭnh jơhngơ̆m, mĭnh đon iŏk đei dôm jơnei ‘nao lơ̆m pơjing Đăk Hà hơtŏk tơiung. Ƀôh hơdăh nhen: pơjing jơnei xăh tơring tơrang ‘nao Hà Mòn jang đei kiơ̆ pơkăp ‘lơ̆ng tơring tơrang ‘nao mă blŭng tơ̆ tơring Tây Nguyên, jĭ apŭng mă blŭng tơ̆ tơring Tây Nguyên đei tơmam cheh phe hơdrĕng ot iŏk đei pơkăp ‘lơ̆ng OCOP 5 hơnglŏng kơ teh đak, tơring chông hơdrol dêh char Kon Tum lơ̆m pơm tơlĕch choh jang sa. Yă Y Vêng, drŏ kăn du kích Đăk Ui sơ̆, đơ̆ng rŏng âu ‘noh Bơngai jang lơ̆m Trung ương Đảng, Bí thư Anih jang Đảng dêh char, Kơdră khŭl Tang măt Kuôk hô̆i dêh char Kon Tum tơbăt, prăt 30 sơnăm âu ki, tơdrong gĭt kăl vă Đăk Hà hơtŏk tơiung, hơ dai hăm hơtŏk đei tơdrong joăt joe nuih mơng lơ̆m tơblăh hŭt ayăt mơ̆t tơgar, jĭ vei kơjăp đei jơhngơ̆m đon tơgoăt tơgoăl mă pơm jŭk yŭk trong hơlâu ‘noh jĭ dôm kơdră chĕp kơ̆l kơpal hloh kơ apŭng:

“Kŭm đĭ hloh jĭt dôm ‘nu bơngai ‘noh jĭ Bí thư Anih jang Đảng apŭng, Kơdră Anih vei lăng kon pơlei apŭng. Nŏng pơtrơp, pơtăl hăm băl tơdrong joăt joe hơdrol đơ̆ng rŏng. Đei tơdrong tơgoăt tơgoăl, drơ̆ng 1 nơ̆r vă đei akŏm jơhngơ̆m vă akŏm pơjing ăn apŭng Đăk Hà hơtŏk tơiung tôm tơdrong nhen năr ‘nâu.”

49 sơnăm đơ̆ng rŏng rơngei păng 30 sơnăm pơjing apŭng, Đảng bộ, khŭl kơdră păng kon pơlei apŭng Đăk Hà hlôi iŏk đei dôm jơnei gĭt kăl lơ̆m hơtŏk tơiung mŭk drăm - tơpôl păng hơtŏk ‘lơ̆ng tơdrong arih sa kon pơlei. Ƀok Lê Xuân Hưng, Bí thư Đảng xăh Đăk Mar, tơbăt vei lăng hơtŏk tơiung mŭk drăm - tơpôl, mă loi ‘noh jĭ dôm pơlei bơngai kon kông ‘noh jĭ tơgŭm hơdrol đơ̆ng kơdră đảng păng kơdră chĕp kơ̆l đơ̆ng apŭng truh tơ̆ xăh:

“Xăh akŏm pơjing, hơtŏk tơiung mŭk drăm, joh ayŏ tơpôl, pơjing tơring tơrang ‘nao ‘lơ̆ng păng tơring tơrang ‘nao ‘lơ̆ng rŏ. Mă loi ‘noh jĭ pơjing dôm pơlei kon kông jing tơring tơrang ‘nao ‘lơ̆ng kơ xăh.”

Truh dang ei apŭng Đăk Hà hlôi đei 7 xăh jang đang tơring tơrang ‘nao, lơ̆m noh đei 2 xăh Hà Mòn păng Đăk Mar jang đang xăh tơring tơrang ‘nao hơtŏk ‘lơ̆ng; iŏk yua đơ̆ng hloh 79.400 ‘nu kon pơlei kơ apŭng, lơ̆m noh kon pơlei kon kông đei hloh 50% iŏk đei hloh 50 triệu hlak jên 1 ‘nu 1 sơnăm. Apŭng hlôi pơjing đei dôm tơring joăt pơtăm nhen: ‘Long cheh phe tơ̆ xăh Hà Mòn, Đăk Mar, thị trấn Đăk Hà; ƀa đak tơ̆ Đăk Ui, Đăk La; ‘long kơ su tơ̆ Đăk La, Đăk Hring, Ngọk Wang, Ngọk Réo; hơtŏk tơiung đei 20 kơ dơ cheh phe, kơ su, ƀa, ‘nhot pơkao plei să; kơtă tĕch cheh phe găr truh tơ̆ dôm teh đak: Đức, Mehico, Bỉ, Thụy Sỹ, Tây Ban Nha păng Mi…

Lơ̆m dôm jơnei hơtŏk tơiung mŭk drăm - tơpôl kơ apŭng Đăk Hà đei tơgop đơ̆ng jơhnơr mơlôh. ‘Nhŏng Hà Quốc Mạnh, Bí thư Anih jang Đoàn apŭng Đăk Hà tơbăt, chhôk hơiă hăm tơdrong joăt joe pơlei pơla sơnăm mơlôh sơkơ̆t hơdăh tơgop đơ̆ng kơdih ‘moi kiơ̆ lơ tơdrong jang hơtŏk tơiung mŭk drăm, nhen cheh phe rơgoh tĕch tơ̆ teh đak đe, ‘long sa plei pơtăm kiơ̆ trong rơgoh hlôi hơtŏk tơiung kơjăp:

 “Jơhnơr mơlôh kơ apŭng tôch kơ chhôk hơiă ƀơ̆t đei rơneh, hŏk pơhrăm lơ̆m 1 hơnih tôch kơ hiôk. Jơhngơ̆m chhôk ‘nă ‘noh jing jơhngơ̆m pran, jing bơ̆jang lơ̆m tơdrong hŏk pơhrăm, hơdrin, iung jang tơgŭm tơgop jơhngơ̆m mơ lôh, đon hơgei lơ̆m tơdrong jang pơjing apŭng roi ‘năr roi pơ drŏng ‘lơ̆ng, ‘nao, hơgei.”

Dôm jơnei mă apŭng Đăk Hà, dêh char Kon Tum iŏk đei hloh 30 sơnăm pơjing păng hơtŏk tơiung ‘noh jĭ tơdrong ‘lơ̆ng gĭt kăl vă apŭng hơnơ̆ng tŭn pran hrĕnh tơdrong hơtŏk tơiung tơ̆ hơnăp kơnh tơ găl hăm hơnăn Bơ̆jang Nuih mơng mă Đảng, Teh đak pôk hơpăh sơnăm 2008. Apŭng Đăk Hà tŏk bŏk bơ̆jang dôm trong jang hơdăh vă hơtŏk tơiung choh jang sa kiơ̆ trong pơm tơlĕch tơmam, iŏk yua kơmăy kơmŏk ‘nao tơklep hăm pơm tơlĕch, tĕch mơdro păng hơtŏk tơiung tơmang lăng...; tơlĕch tơdrong hơgăt jang đei apŭng tơring tơrang ‘nao lơ̆m sơnăm 2025./.