Têt đa jing jơ ‘năr tơ̆ thị trấn Măng Đen, apŭng Kon Plông, dêh char Kon Tum tơ ngiĕt hloh lơ̆m sơnăm. Đei sơnăm tơ ngiĕt tôch kơ dêh păng đei ‘mi pru dơ̆ng. Dôm sơnăm hơdrol, truh tơ̆ dôm pơlei pơla kơ kon pơlei Xơ Đăng ‘măng âu, rim hnam ngôi hơdai jum dăr kong tơnuh ŭnh vă veh ver kơ  tơngiĕt păng et tơdrô hơlăk, jang sa vă đĭ đăng pơ dơh lê̆ ‘mơ̆i. Mă lei Têt sơnăm ‘nâu tơ̆ Măng Đen dang ei đĭ tôch kơ pha. ‘Nhŏng A Dương, plei Kon Pring, thị trấn Măng Đen, apŭng Kon Plông, tơbăt, Têt âu hnam sư oei sơng tơmoi tơmang lăng hmă. Tơmoi tơmang lăng tôch hơ ‘meh truh tơ̆ pơlei vă chă hơlen lăng găh tơdrong arih sa kơ kon pơlei Xơ Đăng, ‘meh chă hơlen lăng găh Rông, chĭng chêng - hơsoang. Tơdrong jang mă tơgŭm ŭnh hnam đei iŏk yua, chơt ƀiơ̆, tơchĕng ‘lơ̆ng ƀiơ̆, pơnam kơ bơ̆jang ƀiơ̆:

“Ĭnh tơchĕng ĭnh athei hơtŏk đei tơdrong ‘lơ̆ng đơ̆ng ŭnh hnam, đơ̆ng hơnih nhôn oei vă hơtŏk tơiung mŭk drăm tơpôl. Pơđou hơlơ̆k hơle ĭnh păng ŭnh hnam tơchơ̆t pơm homestay sơng tơmoi tơmang lăng. Đunh kơ âu 3 sơnăm ĭnh pơtơm bơ̆jang đon tơchĕng ‘noh. Truh ƀơ̆t ‘năr 30/4/2023 ĭnh pơtơm et hơtŏk pơih ‘măng sơng tơmoi truh ƀĭch pơdơh. Hăm 9 lăm ăn tơmoi ƀĭch pơdơh ĭnh kŭm đei iŏk yua vă hơmet ăn tơdrong arih sa ŭnh hnam, rong kon hŏk pơhrăm tôm. Ĭnh kŭm năm hŏk pơhrăm trong jang tơmang lăng tơ̆ 1,2 tơring vă pơyua ăn tơmoi tơmang lăng ‘lơ̆ng hloh. Nhen năr Têt âu ĭnh đei hơmet ăn bơ̆n tơmam sa joăt joe kơ bơngai Xơ Đăng nhôn vă roi tơƀôh hăm tơmoi văi.”

Mă đơ̆ng oei jing apŭng găh mơmat tat dêh hloh kơ dêh char Kon Tum, mă lei dôm sơnăm tơ jê̆ âu gơnang đơ̆ng hơtŏk tơiung tơmang lăng cham char bri brăh, tơklep hăm tơdrong ‘lơ̆ng đei kơdih, joh ayŏ ‘lơ̆ng hơiă đơ̆ng dôm hơdrĕch kon kông kơtă anih, nhen Xơ Đăng, Hrê… kơna tơdrong jang, tơdrong arih sa, đon tơchĕng lơ̆m jang sa đơ̆ng kon pơlei đei lơ tơplih ‘lơ̆ng. Nhen plei Vi Rơ Ngheo, xăh Đăk Tăng, mă đơ̆ng tôch kơ hơtăih kơ anih kơdrơ̆m apŭng, dăh mă plei Kon Vơng Kia, Kon Pring, thị trấn Măng Đen dang ei tă kơ hlôi jing hơnih năm truh đơ̆ng tơmoi tơmang lăng. Sơng iŏk kiơ̆ trong tơƀôh vă kơ băt dôm tơring teh ‘nao năr Têt tơplih yua kơ oei tơ̆ hnam chơt Têt joăt joe, khŭl kơdră apŭng Kon Plông păng kon pơlei hlôi pơgơ̆r lơ tơdrong jang sơng Pơyan puih mak, chơt hơiă Têt. Lăp hơdrol kơ Têt sơnăm ‘nâu apŭng pơgơ̆r Kơchơ tĕch mơdro Măng Đen tơƀôh lơ tơmam ‘lơ̆ng kơ tơring pơm ăn tơmoi tôch kơ hơiă. Mŏ Nguyễn Thị Bích Ngọc, tơmoi tơmang lăng truh đơ̆ng pơlei tơm Hồ Chí Minh năm lăng păng răt tơmam tơ̆ Kơchơ tĕch mơdro, pơma thoi âu:

“Đơ̆ng rŏng kơ oh năm chă ngôi mĭnh vŏng ‘noh tơ̆ âu đei 1,2 tơmam ‘lơ̆ng nhen tinh dầu. Tinh dầu tơ̆ âu rim bơngai tă kơ chă pơm kơdih hăm ti  ngăl hloi. ‘Noh jĭ 1 tơdrong oh tơchĕng kơdih athei pơlong lăng vă  răt. Ƀâu phu đơ̆ng sư ‘lơ̆ng hơdrô̆ tôch kơ rơđăh. ‘Ngoăih kơ ‘noh đei 1,2 tơmam nhen tanh bơ̆n khăn, tơmam pơm hăm ti. Oh năm kŭm lơ hơnih kiơ̆ kơ oh lăng 1 tơdrong hơiă tôch kơ hơdrô̆ tơ̆ hơnih kơpal ‘nâu.”

Dêh char Kon Tum băt hơdăh, tơdrong joh ayŏ đơ̆ng 7 hơdrĕch kon kông kơtă anih:, ‘noh đei Xơ Đăng, Gié- Triêng, Ba Na, Gia Rai, Brâu, Rơ Măm păng Hrê ‘noh jĭ tôch kơ hơiă, kăl kơ iŏk jang vă hơtŏk tơiung tơmang lăng. Truh dang ei, dêh char Kon Tum hlôi pơjing đei lơ hơnihnăm truh hơiă, nhen plei Đăk Răng kơ bơngai Gié- Triêng tơ̆ xăh Đăk Dục, apŭng Ngọc Hồi; plei Kon Trang Long Loi kơ bơngai Ba Na tơ̆ xăh Đăk Mar, apŭng Đăk Hà, plei Vi Rơ Ngheo kơ bơngai Xơ Đăng tơ̆ xăh Đăk Tăng, apŭng Kon Plông… Mŏ Nguyễn Nữ Trà My, mĭnh ‘nu tơmoi tơmang lăng đei mơ nơh kơ chă năm lăng vă kơbăt, đơ̆ng rŏng vă jê̆ 1 giĕng truh tơ̆ Kon Tum tơbăt lăng ƀôh đơ̆ng sư:

“Ĭnh truh tơ̆ âu păng tôch kơ chhôk hơiă yua kơ tơdrong joăt joe joh ayŏ kơ kon pơlei kon kông đơ̆ng bơ̆n. Ƀĕnh tơdrong hơ iă kon kông. Mă mĭnh dơ̆ng ‘noh jĭ đei dôm kon pơlei tơ̆ Kon Tum sơng iŏk tôch kơ rơhâu, hơiă, tôch kơ tơnăp păng dôm tơdrong chă pơma sa đơ̆ng kon pơlei tôch kơ ‘lơ̆ng păng rơhâu.”

Vă đei dơ̆ng tơmam tơmang lăng krao hơvơn păng gơ̆t jơ̆ng tơmoi tơmang lăng, dêh char Kon Tum tŏk bŏk pơjing dơ̆ng lơ hơnih năm truh kŭm nhen dôm tơmam yua ‘lơ̆ng hơdrô̆ joh ayŏ kơtă anih. Lơ̆m tơdrong chă năm lăng, vă kơbăt đơ̆ng kơdih, tơmoi tơmang lăng gơh dreng lăng bri brăh tơ̆ Đăk Glei, Sa Thầy; sâm Ngọc Linh, dơnâu đak, chơ kơi đak kơtăh tơ̆ Tu Mơ Rông, Kon Plông… dăh mă dôm tơmam pơm đơ̆ng sâm Ngọc Linh kŭm hăm lơ kơloăi pơgang hla ‘long nai kơ Kon Tum kŭm tŏk bŏk đei kơ sư̆k krao hơvơn tôch kơ tih hăm tơmoi tơmang lăng. Dêh char  Kon Tum dang ei hlôi đei 186 tơmam OCOP, lơ̆m noh đei 1 tơmam 5 hơnglŏng păng 6 tơmam iŏk đei ‘lơ̆ng 5 hơnglŏng. Ƀok Phan Thanh Hoàng, Phŏ kơdră Anih vei lăng găh joh ayŏ, tơplŏng kơdâu păng tơmang lăng dêh char Kon Tum pơma hơdăh:

“Joh ayŏ joăt joe ‘noh jĭ tơdrong hơiă tơm kơ hơdrĕch kon kông. Tơdrong chĕp vei, hơtŏk dôm kơjă kăp gĭt joh ayŏ kăl athei đei lang să lơ̆m tơdrong jang rim năr păng pơyua ăn tơdrong hơtŏk tơiung găh tơmang lăng. Vă kơ sơng đei lơ tơmoi truh hăm Kon Tum ‘noh kăl athei tơgĕch iŏk păng hơtŏk rim tơdrong ‘lơ̆ng. Dôm tơmam tơmang lăng kăl athei lơ. Đei lơ trong jang roi tơƀôh, tơbăt vă kơ pơlei pơla, teh đak roi ‘năr roi hơtŏk tơiung.”

Đơ̆ng tơdrong hơtŏk tơdrong ‘lơ̆ng găh cham char ‘lơ̆ng kơdih hơdai hăm chĕp vei tơdrong joh ayŏ ‘lơ̆ng hơiă dôm hơdrĕch kon kông ‘nhŏng oh, tơmang lăng Kon Tum tŏk bŏk đei dôm tơdrong tơplih ‘lơ̆ng. Sơnăm 2023 apŭng hơtăih hơtŏ mơmat tat dêh hloh Tu Mơ Rông sơng 10.000 ‘nu tơmoi tơmang lăng; apŭng Kon Plông hăm Hơnih tơmang lăng cham char bri brăh kơ teh đak Măng Đen sơng 1 triệu ‘nu tơmoi tơmang lăng... Kơtă lơ̆m dôm năr Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, đei lơ khŭl tơmoi tơmang lăng rơih Kon Tum ‘noh jĭ hơnih năm lăng tơdrong ‘lơ̆ng hơiă pơyan puih mak tơ̆ dôm pơlei sơđơ̆ng hiôk mă tôch kơ hơiă.

Dôm tơdrong đei ƀôh ‘lơ̆ng, tơmam ‘lơ̆ng đei tơiung, Kon Tum tŏk bŏk yak trong hơtŏk tơiung ‘nao kơjăp tŏk bŏk bri kông Tây Nguyên.