Tản bộ dưới tán rừng già nguyên sinh

Một góc rừng nguyên sinh tự nhiên Khe Rỗ. Ảnh: cungphuot.info/Báo Thể Thao Việt Nam

Từ thành phố Bắc Giang, vượt gần 800km về phía Đông Bắc theo tuyến đường Lục Nam – Lục Ngạn – Sơn Động – Bắc Giang là bạn đã đến với rừng nguyên sinh Khe Rỗ. 

Để lại phương tiện giao thông tại khu bảo tồn, với tư trang gọn gàng, giầy dép thuận tiện hãy chọn đi bộ để thưởng ngoạn cảnh rừng với hương sắc cỏ cây. Rừng Khe Rỗ có hơn 200 loài thực vật, cây lấy gỗ; trên 250 loài dược liệu quý cùng hệ động vật đa dạng. Len lỏi trong cánh rừng già rập rạp, bạn mới chiêm ngưỡng được vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên muôn màu sống động.
Men theo mương nước vào rừng, đập vào mắt du khách là những tán cây rộng, những thân cây gỗ quý ước chừng 3 – 4 người ôm không xuể. Khí hậu mát mẻ, tiếp thêm năng lượng cho chuyến băng rừng, lội suối của bạn đầy sự thư thái.

Yên bình ở giữa suối nước Vàng và khe Đin. Ảnh: alongwalker.info/Báo Thể Thao Việt Nam

Ông Đàm Hồng Phúc, bí thư đảng ủy xã Vĩnh An, Sơn Động say sưa khi nói về rừng nguyên sinh Khe Rỗ quê mình. Ông bảo những ngày cuối tuần, không chỉ bà con địa phương mà du khách khắp nơi cũng về đây trải nghiệm đi rừng.
“Mình thì sinh ra và lớn lên từ rừng. Sống cũng nhờ rừng. Bây giờ, trước trào lưu các rừng kinh tế nó phát triển, rừng tự nhiên ngày càng mất đi mình nhìn cũng thấy xót xa. Nhưng về với Khe Rỗ, mọi người mới được chìm đắm cảnh rừng. Đó là rừng tự nhiên, tất cả lâm thổ sản vào đấy cái gì cũng có. Nước mát, gió mát. Mùa nào có quả ấy. Chim thú còn nhiều nên mình cảm thấy đi vào rừng nó không khí quên hết bận rộn của ngày thường đi”. Ông Phúc nói.

Đi sâu vào rừng, bạn sẽ bắt gặp những làn đá phẳng lỳ có những gốc đa cổ thụ bám nghiêng ra bờ suối. Ở những làn đá này, bạn có thể dừng lại nghỉ ngơi, ngồi hóng gió hoặc hòa vào dòng nước mát lạnh giúp bạn thêm sảng khoái sau một hành trình đi rừng. Hoặc cũng có thể nướng gà cùng người dân bản địa và rồi thưởng thức ngay tại chỗ.

Người dân địa phương hồn hậu, chất phác. Trong ảnh là đồng bào Dao Thanh Phán sinh sống ở Tây Yên Tử, Sơn Động, Bắc Giang.

Cảm nhận hương rừng, tiếng rừng
Trong rừng nguyên sinh Khe Rỗ, những con suối nước trong chảy quanh co, uốn khúc qua những khe của rừng. Tiếng suối chảy rì rầm, tiếng chim lanh lảnh vọng từ cánh rừng già u tịch. Ngồi bên những làn đá, nghe tiếng rừng cũng thật vui tai.
Hành trình băng rừng, lội suối ở đây còn đưa bạn đến với vẻ đẹp của suối Nước Vàng, hay vẻ thơ mộng của thác Đồng Dương, hồ Vũng Tròn có nước trong nhìn rõ đáy. Giữa thiên nhiên hoang dã, bạn mặc sức nô đùa cùng làn nước mát khoả bóng cây xanh, in cả bầu trời.
Đi rừng, bạn không chỉ được nghe suối reo, chim hót mà bạn cũng có thể trải nghiệm cùng người dân bản địa nơi này đi bắt ốc đá. Ốc bám vào những làn đá, thịt săn chắc, chỉ đi một loáng là bạn đã có một cóng đầy. Đem nướng trên than hồng, mùi thơm béo ngậy của thịt ốc tỏa ra đánh thức mọi vị giác.

Ẩm thực thơm ngon từ núi rừng

Nếu có thời gian, bạn cũng có thể đi hái lá chè hoa vàng cùng người Sán Chay nơi này. Chè hoa vàng xưa mọc dại trong rừng, người dân đi hái lá, hái búp về xao uống. Nay chè được giá, các gia đình người Sán Chay cũng bảo tồn, mang về trồng tại vườn nhà. Tham gia quy trình hái chè cũng là một trải nghiệm thú vị khi bạn đặt chân đến các bản làng của người Sán Chay vùng Sơn Động.
Không đi thu hoạch chè bạn có thể cùng bà con đi hái nấm. Nấm lim ở đây mũ dày, mập mạp khi phơi khô rất cứng cáp và chắc chắn. Bà con Sán Chay coi nấm lim như một dược liệu quý.
Món ngon bốn mùa
Sau chuyến đi rừng, bạn có thể lưu trú tại nhà dân, tham gia sinh hoạt, trải nghiệm văn hoá của đồng bào vùng núi. Sơn Động có đông đồng bào Sán Chay, đồng bào người Tày sinh sống. 
Ông Phúc cho biết: “Rừng này có bốn mùa, mùa nào cũng có loại quả riêng. Rất nhiều loại quả ăn được. Mùa này có quả bứa, nó là loại quả vừa ngọt, vừa chua. Khi xanh nấu canh cá rất tốt, khi nó chín thì ăn lại ngòn ngọt. Sóc cũng ăn và cầy cũng ăn. Mùa này có thêm quả nam mô, quả rời rời. Quả rời rời tức là cái cây các cụ lấy về làm men để nấu rượu đấy. Quả ăn rất thơm. Chín ăn thơm lắm. Rồi quả chuối rừng. Chín ăn thơm lừng. Nếu không, mình đem cả buồng xanh về mình phơi khô, ngâm rượu rất tốt”. 
Tiết thu, rừng Khe Rỗ có sấu, có quả tai chua, quả rời rời. Đem chúng nấu canh chua với cá ăn rất đưa cơm. Tháng 9, tháng 10 cũng là mùa đi bắt nhộng ong. Nhộng ong có thể xào, có thể rang, có thể nấu cháo. Thơm ngậy, ngọt lừ. Mùa đông lại có món ốc núi thơm phức om cùng chuối đậu hoặc ốc xào ớt, măng rừng ăn với cơm nóng.
Tháng 3, có dịp đến với bản làng người Sán Chay, người Tày, bạn sẽ được thưởng thức món xôi trứng kiến. Xôi trứng kiến, nhộng ong được ăn kèm với lá cây ngõa là đặc sản trứ danh của đồng bào nơi này.
Mật ong của Khe Rỗ nức tiếng một vùng. Hoa trái đầy rừng khiến cho mật ong của Khe Rỗ thêm đậm vị ngọt sánh. Mỗi năm sản lượng tuy không nhiều, nhưng thứ mật ấy là vật phẩm cao cấp. Bạn có thể mua vài ba hũ về làm quà cho bạn bè, người thân loại mật thơm ngon này.
Gà Sơn Động săn chắc và ngọt thịt. Chỉ cần luộc lên chấm tiêu muối ớt hoặc chấm mắm nguyên chất, thêm cút rượu ủ từ men lá rừng thì còn gì bằng.
Món ăn ở đây phong phú, tràn ngập hương vị của rừng. Đó là món xôi ngũ sắc của đồng bào Tày làm từ nếp thơm và nhuộm màu từ cây rừng. Đó là món xôi đen, xôi lá sau sau của đồng bào người Sán Chay cũng được đồ lên bằng nếp mới. Chẳng phải cao lương mỹ vị, chỉ là những sản vật của người nông dân sau một mùa trồng cấy hoặc khai thác từ rừng cũng đủ quyến rũ khách phương xa.

Đỗ Quyên/VOV4