Măng Bói (tiếng Thái gọi là “ nó bói”) rất quen thuộc với người dân ở Sơn La nói riêng và một số tỉnh Tây Bắc nói chung. Cây măng không chọn đất, dễ trồng, tuy nhiên trồng được ở những nơi đất tốt, ẩm ướt, khí hậu mát mẻ thì tre, măng sẽ phát triển tốt hơn, củ măng sẽ to hơn, ngon hơn.

Măng Bói vị ngọt, mềm, tính lành, dễ chế biến. Măng tươi có thể để được lâu ngày trong tủ mát. Măng không bị he, không cần thay nhiều lần nước luộc, sao chín, không cần xào thật kỹ như một số loại măng khác.

Củ măng Bói ngon là củ chưa nhú khỏi mặt đất, thân mập và non. Ảnh: Tòng Anh 

Là người nội chợ trong gia đình, chị Tòng Thị Vinh, ở Bản Mòng, xã Hua La, TP Sơn La khi đi chợ thường chọn măng Bói để chế biến món ăn cho cả nhà. Theo chị Vinh, măng Bói làm được rất nhiều món ăn. Món luộc thường để cả củ, khi chín mới bóc vỏ ngoài để giữ được độ ngọt và mùi vị thơm ngon của măng. Khi ăn, măng được sắt cho vừa miếng, đem chấm "chẳm chéo" (thứ nước chấm đặc sản của đồng bào Thái, chế biến từ tỏi, ớt, lá thơm, mắc khén, muối và một số hương liệu khác), cay nồng rất hợp khẩu vị. Hoặc cũng có thể thái thành lát mỏng nấu canh, bỏ vài mẩu sụn heo, khi chín thả thêm chút húng chó hay xào lẫn cùng một số loại rau rừng như Bók Ban (hoa Ban), Phắc Nam min (rau gai)... Măng Bói cũng có thể thái tươi ngâm ớt cũng rất thơm ngon. Ngoài ra, măng Bói còn được đem trộn làm nộm với rau gai, rau bợ, măng riềng, gừng, tỏi, mák khén, muối ớt, mì chính đủ vị...  Ăn vào sẽ không thể quên hương vị đậm đà.

Măng Bói mọc từ khoảng tháng 4 đến tháng 11 dương lịch, rộ nhất là mùa mưa từ tháng 7 đến tháng 9. Để nguồn măng luôn được dồi dào, bụi măng không bị lụi, bà con thường đào tỉa lấy những củ măng mọc phía trong bụi cây, để lại các củ măng mọc phía ngoài cho phát triển thành cây. Hiện nay, theo nhu cầu của thị trường, nhiều hộ dân ở Sơn La đã trồng thêm nhiều gốc măng Bói, vừa để cải thiện bữa ăn hàng ngày, vừa đem bán, tăng thêm thu nhập cho gia đình.

Chị Lò Thị Phóng, người dân Bản Pột, phường Chiềng Cơi, chuyên bán rau măng tại chợ 308, phường Quyết Thắng, TP Sơn La. Ảnh: Tòng Anh

 Lâu nay, trong các nhà hàng món ăn dân tộc ở Sơn La không thể thiếu măng Bói để phục vụ thực khách. Mỗi lần lên Sơn La vào mùa măng, nhiều người còn mua về làm quà biếu anh em, bạn bè, người thân như một loại đặc sản vùng miền.

Đến với Sơn La-Tây Bắc, ngoài tham quan, du lịch, du khách đừng quên thưởng thức măng Bói, một món ăn dân dã đậm đà hương vị riêng của núi rừng./.

Tòng Anh/VOV Tây Bắc