Bruă pơ̆k mñam mơ̆ng mnuih Bahnar ti Gia Lai
Chủ nhật, 07:00, 01/06/2025 Pô mblang Y-Bel Êban/VOV Tây Nguyên Pô mblang Y-Bel Êban/VOV Tây Nguyên
VOV4.Êđê- Bruă pơ̆k mñam mnuih Bahnar ti Gia Lai mâo leh mơ̆ng sui, dưi mđup brei mơ̆ng ênuk anei truh ênuk mkăn leh anăn mđĭ lar truh kơ hruê anei. Anei amâo djŏ jing bruă mkra mnơ̆ng hŏng kngan mơ̆ng djuê ana ôh ƀiădah lŏ jing klei dhar kreh jăk siam mơ̆ng mnuih djuê ƀiă tinei.

Bruă pơ̆k mñam čiăng mâo klei gĭr, kngan thâo mbruă mơ̆ng phung pơ̆k mñam. Phung mniê êra Bahnar mơ̆ng 13 – 14 thŭn mâo leh phung aduôn, phung amĭ brei nao pĕ kpaih, giêng mrai, pơ̆k mñam čiăng mkra mñam čhum ao, băn msăm, dŭm mta mnơ̆ng pơ̆k mñam kreh yua hlăm klei hdĭp aguah tlam. Bruă pơ̆k mñam  dưi dlăng jing hnơ̆ng čuăn bi klei klei mbruă mơ̆ng phung mniê, kyua lu phung mniê Bahnar êlâo dih thâo hlăm klei giêng mrai, ktŭng mrai. Mơ̆ng hlăk dôk điêt, phung mniê Bahnar  hriăm mơ̆ng phung aduôn, phung amĭ hlăm gŏ sang, găp djuê. Pô thâo mbruă Đinh Ply, ti să Tơ Tung, kdriêk Kbang, čar Gia Lai brei thâo:

"Hluê si grăp čô mdê mdê, hlei amâo ai tiê amâodah mâo klei khăp mơ̆ng 13 – 14 thŭn diñu hriăm mơ̆ng amĭ ama. Mă mơ̆ng điêt msĕ si: čhiăm guêč amâodah dŭm boh mnga bi mkŏ čiăng ƀrư̆ ƀrư̆ jing mnơ̆ng dhơ̆ng.

Hluê si pô pơ̆k mñam Đinh Thị Tớp, ti să Tơ Tung, kdriêk Kbang, čar Gia Lai, mdê hŏng phung êkei hŏng bruă tia msei hjei, bruă pơ̆k mñam, phung mniê bi kƀĭn hŏng bruă pơ̆k mñam. Kyuanăn yơh, grăp gŏ sang mnuih Bahnar amâo sơnăk anôk giêng mrai, Pô mbruă Đinh Thị Tớp lŏ wĭt hdơr:

"13 thŭn pô thâo ƀơ ƀiă leh. Leh truh 15 ,16 thŭn pô thâo ruah leh anăn thâo pơ̆k mñam mnal prŏng. Pô khăp kơ pơ̆k mñam lač kơ amĭ mtô, amâo mâo ôh nai mtô. Čŏng pô hriăm, pô khăp pô srăng mă”.

Čiăng mâo mnal pơ̆k mñam siam, phung mniê Bahnar srăng ngă lu mta bruă mơ̆ng pla kpaih, ktŭng mrai, êa mil, giêng mrai leh anăn dôk pơ̆k mñam. Hlăm wưng mprăp mnơ̆ng yua, kpaih lĕ pĕ srăng bhu krô, mă hĕ jih jah, mă hĕ tôk leh anăn asăr leh anăn yua giê biêng brei plaih blang, ktŭng mrai srăng ênưih hĭn. Leh anăn diñu mă mlâo ksua čiăng din mrai bi wil dlông hlăm brô 20cm, leh anăn lŏ ba kpaih hlăm anôk ktŭng mrai. Pô thâo mbruă Đinh Thị Tớp lŏ brei thâo:

"Tal êlâo pô srăng mă kpaih, leh anăn pô ktŭng mrai, tram êa mil. Leh anăn bhu bi thu pô din leh anăn ba ti anôk giêng mrai. Lu mta bruă sơnăk.”

Čiăng kơ mnơ̆ng pơ̆k mñam mâo klei siam, mnuih Bahnar mâo klei mbruă hlăm klei ruah leh anăn bi mguôp dŭm êa mil. Mâo êa mil kyua mâo dŭm mta kyâo dliê leh anăn grăp êa mil mâo sa boh tŭ dưn mdê mdê, klei hưn mdê mâo mnuih Bahnar čiăng mơĭt hlăm anăn. Pô mbruă Đinh Ply, ti să Tơ Tung, kdriêk Kbang, čar Gia Lai brei thâo, hluê si klei mĭn mnuih Bahnar, êa jŭ jing êa mil phŭn, mâo klei kđăm ktang. Êa hlah bi êdah kơ pui, kơ êrah, bi hmô kơ klei hdĭp, klei kpưn đĭ, dưi tram hŏng čai ana ksang, kơbai. Êa kñĭ bi hmô kơ klei mngač yang hruê, klei bi kna plah wah anak mnuih hŏng dliê kmrơ̆ng, tram hŏng kñĭt amâodah anak kmêč. Ea mtah bi hmô kơ adiê, kơ ana kyâo dưi tram hŏng čai ana truông- nhây amâodah kpai:

"Dŏ anei dleh amâo mâo ênưih ôh. Bruă anei srăng ngă lu mta. Êa mil Lăn Dap Kngư jing 4 mta: jŭ, hrah, kŏ leh anăn kñĭ. Anăn jing êa mil phŭn mơ̆ng mnuih Lăn Dap Kngư.”

Kdrăp čŭt hơô mơ̆ng mnuih Bahnar mâo ƀiă boh mnga, lu hĭn dưi bi msiam hŏng êa jŭ . Knŏng dŭm kdrăp čŭt hơô hlăm knăm mơak amâodah bi kuôl ung mô̆ kơh dưi bi msiam hŏng lu boh mnga. Mbĭt hŏng anăn jing lu mta kdrăp msĕ si klei kă ƀŭk, kdô čiêng amâodah klei băk.

Ară anei, bruă pơ̆k mñam mơ̆ng mnuih Bahnar mâo đa đa klei mlih čiăng găl guôp hŏng boh sĭt klei hdĭp ƀiădah ăt dưi rơ̆ng kơ bruă mâo mơ̆ng aduôn aê. Kyuadah anăn jing boh tŭ dưn kriê pioh dhar kreh djuê ana, leh anăn bi mni kơ klei siam pô čŭt hơô êjai čŭt hơô djăp djuê ana mnuih Bahnar.

Pô mblang Y-Bel Êban/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Bi mni kơ Awa Hô
Tiếng chuông ngân (Jingle Bells)
24/12/2024
Ru em
27/11/2024
Vi yông ‘nhă kơ ba
11/11/2024