VOV4.Jarai -  Amăng rơwang hrơi tơjuh rơgao, Khua git gai wai lăng pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar ta ơi Vương Đình Huệ hmâo git gai mông Bơkơtuai tơlơi juăt bruă bơwih ƀong – mơnuih mơnam, hăng tơlơi gum hrom bơkơtuai mơng giăm truh kơ 80 čô khua pơ ala kơ hơdôm Ding jum, Gơnong bruă, Khul grŭp jar kơmar, mơnuih juăt bruă bơwih ƀong, Bruă bơkơtuai jing glông pơhing yôm phăn pioh Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang pơsit hơdôm tơlơi yôm phăn mơng lŏn ia kơ bơwih ƀong – mơnuih mơnam pơ̆ anăp anai, biă ñu, thâo kră\n hơdôm tơlơi lông kiăng pok pơhai ngă tui kơčăo bruă hơdôm blan rơnuč thun 2021 hăng pơdŏng kơčăo bruă 2022; hrom hăng anun ba tơbiă hơdôm bruă mă hăng jơlan gah pơsir kiăng yak rơgao hơdôm tơlơi lông anun.

Amăng mông bơkơtuai, Nai prin tha, Trần Thị Hồng Minh, Khua Anom kơsem min bruă wai lăng tơlơi bơwih ƀong dêh čar ta lăi lĕ, amăng mông pơplih tơnap mơng klin Covid-19 sui hrơi blan, biă ñu mơng rơnuč blan 4 truh ră anai, ngă Kơnuk kơna hăng hơdôm bôh tơring čar ƀôn prong gơgrong ba prong khom djă pioh hơdôm bruă dô̆ čơlah mơnuih mơnam hăng hơdư̆ rô nao rai. Kơnuk kơna ăt anăp nao mơn “Dua mơta bruă”, samơ̆ ăt hmư̆ lăng mơn, lăng glăi hăng pran jua hrưn đĭ hloh hăng hơdôm tơlơi ba tơbiă phrâo, kah hăng ba tơbiă brơi hơdôm bôh sang măi amăng kual sang măi gơgrong hlâo blơi mut vaccine, ... Gơnang kơ anun, Kơnuk kơna hăng lu gơnong bruă, plơi pla hmâo tơlơi gal pioh lăng glăi klă hloh hơdôm hơdră, jơlan gah hăng bruă pok glăi bruă bơwih ƀong, anăp nao hơkrŭ glăi hăng pơđĭ kyar bơwih ƀong tui jơlan gah phrâo. Bơ̆ Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang ăt hmâo mơn hơdôm bruă mă ječ kiăng gum hrom hăng Kơnuk kơna:

“Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang gum hrom, djru bruă hăng dŏng yua hơdôm hơdră pơsit mơng Kơnuk kơna kơ pơgang pơgăn klin ăt kah hăng pơtlaih hơdôm tơlơi tơnap kơ hơdôm bruă bơwih ƀong sĭ mơdrô. Rơđah biă ñu phrâo anai, Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hmâo pel ĕp laih Tơlơi pơtrun pơsit mrô 30 amăng anun hmâo lu bruă pơsir akă hmâo mơng hlâo jao kơ Kơnuk kơna kơtưn pơgang, pơgăn klin. Kiăo tui anun lĕ Tơlơi pơtrun pơsit 268 mơng Jơnum min apăn bruă Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang kơ tơlơi brơi Kơnuk kơna mă yua tơlơi pơtrun pơsit hmâo sa dua bôh yôm pha ra hăng tơlơi pơkă mơng tơlơi phiăn kiăng djơ̆ hăng tơlơi pơgang pơgăn klin. Hăng giăm anai hloh hrơi 5 rơwang hrơi tơjuh hlâo, Jơnum min apăn bruă Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar ta hmâo mă yua tơlơi pơtrun pơsit mrô 03 kơ djru mơnuih mă bruă hăng pô mă yua mơnuih mă bruă hmâo bơdjơ̆ nao klin ruă mơng keh prăk Hră pơgang gah rơngiă bruă mă”.

Khua git gai wai lăng pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar git gai bruă bơkơtuai

Pô Khua juăt bruă bơwih ƀong, Sang prăk rŏng lŏn tơnah ƀơi Việt Nam Jacques Morisset, ba tơbiă 4 tơlơi hrăm pioh pơtrut lom hơkrŭ glăi hăng djru Việt Nam hơđong glăi phrâo tơdah amăng tơlơi Covid dô̆ ngă tơnap amăng 1-2 thun dong thơ:

“Sa lĕ, tlâ̆o pơgang klin amăng anun hmâo pơčrang lăng kiăng lăi bôh yôm pioh wai lăng klin ruă, hăng ăt pioh plai ƀiă răm rai gah bơwih ƀong; Dua lĕ, ăt kiăng hmâo mơn hơdôm anô̆ hơdư̆ nao rai samơ̆ khom hơdeč hmar hloh; Tlâo lĕ, ĕp anô̆ dưm kơnar djơ̆ kơplah wah hơdră bruă prăk kak hăng hơdră gum djru; Pă lĕ, kơtưn gum djru mơnuih mơnam pioh pơgăn tơlơi kơƀah prăk kak hăng hơdôm ƀut amuñ bơdjơ̆ nao hăng hơdư̆ ƀiă tơlơi ƀu dưm kơnar”.

Pô juăt bruă bơwih ƀong ơi Võ Trí Thành lĕ lăi rơđah truh anung prăk djru tal 2 mơng Kơnuk kơna khom prong hloh, khom ngă tui khop hloh. Ơi Thành ba tơbiă 3 tơlơi kiăng đing nao, anun lĕ yak rơgao tơlơi tơnap, hmao hơkrŭ glăi mơng rŏng lŏn tơnah hăng hơdôm jơlan gah pơplih phrâo bơwih ƀong, pơplih anom mă yua, pơtô pơhrăm mơnuih mă bruă, bôh thâo, pơplih mrô hăng hmao kiăo tui jơlan gah mơng rŏng lŏn tơnah amăng hơdôm bruă blơi sĭ, hơkrŭ bruă măi mok, hơdră bôh thâo măi mok, wai lăng tơlơi amra bưp. Hrom hăng anun, ơi Võ Trí Thành ăt ba tơbiă mơn hăng Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang:

“Kâo čang rơmang Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang pel ĕp tŏng ten jơlan hơdră pơkă phiăn amăng 2, 3 thun pơ̆ anăp. Ƀut blung a lĕ kiăng ngă rơnoh pơpha ba glăi bôh tơhnal hmâo hơđăp, ră anai klă hloh ƀing ta črông lô kơ lŏn mơnai. Ƀut tal dua lĕ pơtrut pơčeh phrâo, ƀing gơmơi čang rơmang hmâo tơlơi phiăn gah mrô djă lui kông ngăn dlai klô yôm phăn biă, hmâo lu tơlơi gah tlôn kah hăng kông ngăn djă pioh mrô, mă jia, laih anun ba hyu tui jơlan guai lŏn ia, hơdôm glông mrô djă pioh ră anai hiưm ñu. Sit yơh, anai lĕ hơdôm tơlơi prong biă hăng tơnap hăng rŏng lŏn tơnah, tơdah ƀu hmâo lĕ 4.0 kơnong kơ dŏng gah tlôn đôč. Ƀut tal 3 lĕ, ƀing gơmơi đing nao biă Tơlơi phiăn mơnuih mă bruă čar. Ră anai ƀing ta hmâo laih tơlơi pơtrun pơsit mơng Ping gah kơ pơgang mơnuih mă bruă čar, pơsit gơñu hiưm pơhă kiăng gơñu khin ngă. Ƀut tuč rơnuč djơ̆ phiăn kơ tơlơi kiăng ječ amăng tơlơi jao tơlơi dưi kơ Kơnuk kơna bŏng glăi hiưm ñu, hơdră pơkă hiưm hơpă kiăng hơdeč hmar”.

Đơ đam anih dô̆ bơkơtuai bơwih ƀong – mơnuih mơnam

Đing nao truh hơdră bruă prăk kak, Nai pơtô gưl dlông Đại học Fullbright Việt Nam Nai prin tha Vũ Thành Tự Anh lăi rơđah, khă anung prăk djru dưi mă yua, samơ̆ hơdră pơkă mơng ñu dô̆ anet hăng tŭ yua ƀu prong. Yua anun, đing nao amăng 3 blan tal 4 thun anai hăng amăng thun 2022 anun lĕ ngă hiưm hơpă kiăng pơsir prăk ba glăi bôh tŭ yua hloh hơdôm khul pơgang hơđong tơlơi hơdip mơda mơnuih mơnam, hơdôm anung prăk djru, pơsit hăng pok pơhai mơtăm anung prăk hơdră bruă hrŏ trun mă jia mơ̆ Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hmâo bơkơtuai hlâo adih, hrom hăng anun pơphun pok pơhai glăi hơdôm rơwang bruă tuh pơplai bruă hrom:

“Amăng thun 2022, ngăn drăp yôm phăn biă, kâo pơmin, Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang tâ̆o hloh khom ngă amăng bruă tŭ mă hmâo sa anung prăk djru hơkrŭ bơwih ƀong hăng pơsur bruă prong lu hloh pơhmu hăng thun 2021 hăng tŭ ư sa mrô lu hloh ngăn drăp dlông hloh, amăng tơlơi kơlmai glăk hrŏ trun, kơmlai hră prăk ăt glăk hrŏ trun mơn, mrô prăk mă yua ngăn drăp mơng ƀing ta ăt glăk amăng tơhnal wai lăng mơn. Amăng mông ƀu hơđong kiăng hmâo sa pran pơsit pha ra. Anun lĕ tŭ ư hăng sa mrô prăk mă yua dlông hloh”.

 Pơhiăp amăng mông klah čun bơkơtuai, Khua git gai wai lăng pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar ta ơi Vương Đình Huệ pơsit, Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang krăp hmư̆ hơdôm tơlơi gum pơhiăp mơng ƀing juăt bruă, hơdôm ding jum, gơnong bruă pơsit kơ tơlơi pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam, prăk kak, ngăn drăp, tuh pơplai bruă hrom mơng thun 2021 kiăng hmâo hơdôm bôh than phrâo, sit nik hơdră pơsit hơdôm tơlơi bơdjơ̆ nao bruă bơwih ƀong – mơnuih mơnam, prăk kak ngăn drăp mơng thun 2022, djru ƀơi anăp kơ tal jơnum lok 2 mơng Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang. Việt Nam kiăng đing nao sa dua hơdră bruă, ngă tui tơhnal pơkă dua mơta samơ̆ khom đing nao hlâo tui tơlơi pơplih mơng rim tal, anih anom rơđah rơđông. Ƀơi anăp đing nao lu hloh kơ pơgăn klin hăng dưm tơlơi suaih pral mơnuih ƀôn sang dlông hloh. Khua git gai wai lăng pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar ta ơi Vương Đình Huệ tŭ ư hăng hơdôm jơlan gah pơsir mơ̆ ƀing khua pơ ala ba tơbiă kơ pơgang pơgăn klin amăng anun lăi rơđah: djru dong hơdră bruă prăk kak hăng gum djru prăk kak tui jơlan gah dưm kơnar hloh. Pơkă hlâo, Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang amra pơphun bơkơtuai bơwih ƀong, mơnuih mơnam tui rim tal amăng 3 blan tal sa thun 2022 hăng anăn ñu, hơkrŭ glăi bơwih ƀong tơdơi kơ klin ruă rơgao. Khua git gai wai lăng pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar ta ơi Vương Đình Huệ pơmin lĕ, hơdôm tơlơi tơnap kơnong kơ ƀơi anăp hăng jăng jai. Yua kơ, lŏn ia ăt hmâo mơn hơdôm phun than klă, kiăng dưi tañ ngă brơi lŏn ia pơwŏt glăi kah hăng hlâo adih, djă pioh rơnoh đĭ kyar dlông kah hăng tơlơi čang rơmang./.  

Siu H’ Prăk: Pô pơblang