Tơdơi kơ abih mông mă bruă, ƀơi lan sang anih mă bruă dưm drưp drap eh pơsơi pioh hrong amăng sang măi alumin Nhân Cơ, hmư̆ dik dăk kơ tơlơi pơhiăp puăi tlao nao rai mơak. Ƀơi anun hơmâo lu tơ-ui kyâo pơprong mơtah mơda, laih anun hơmâo dơnao ia arăng rông akan koi, akan lăng ngui hiam, hơmâo ruăi sang pơdong ngă rup wip lă, rơma, năm akiăng jum dar, tong krah lan sang hơmâo kơƀang grê pơtâo, dơnar, anih hrŏng ia kơphê  brơi kơ ƀing mă bruă  ngă kông ñơn mơñum. Kông ñơn Nguyễn Thanh Luân, hok mơak ră ruai:

“Kâo ƀuh hơdôm tơlơi djru kơ bruă mă mơ̆ng kông ty pơtrun ngă tui djop soh, mơnuih mă bruă apah jing ƀing kông ñơn gơmơi dưi mă bruă djơ̆ mông, pơdơi pơdă huă ƀong djop, ngui ngor adoh suang, rơjang drơi jăn mông pơdơi rơngiao kơ mông mă bruă hơmâo soh. Rơnoh prăk blan pơkă dưm dưm sa čô sa blan pơhrui mơ̆ng 15-16 klăk prăk”.

Ăt ƀing hlăk ai amăng plơi pla ieo gah hnơr blung a mut mă bruă, arăng mơ-it nao hrăm bruă laih anun glăi mă bruă pơkra ming eh pơsơi pơjing rai Bosit ƀơi Dak Nông, kông ñơn Y Tiên lăi:

“Ƀing gơmơi dưi hơmâo kông ty mơ-it nao hrăm bruă 3 thun, giong hrăm djop mơnuih glăi mă bruă amăng djop sang măi dŏ dăp bruă phara soh samơ̆ amăng sa anih ƀut pơdong sang măi. Kâo lĕ arăng pơpha glăi mă bruă amăng anih ayuh kơtit ia hăng pơgang anih dŏ jum dar mơ̆ng thun 2015. Mơ̆ng anun truh ră anai, kâo ăt hơmâo lu tơlơi hrăm kơ ta, thâo hruaih amăng bruă laih anun amăng hơdră mă bruă yua kơ ta pô wai lăng”.

Sang măi alumin Nhân Cơ ră anai hơmâo 1000 čô mơnuih mă bruă apah, ngă kông ñơn, anih pơkra ming rai gơnam tam sĭ mơdrô mơ̆ng eh pơsơi pioh ba sĭ mơdrô pơhrui glăi truh rơbêh 3000 klai prăk rim thun. Sa amăng dua kơčăo bruă lông ngă hyu ĕp mă eh pơsơi Bosit ƀơi kual Dap Kơdư, grup pơkra alumin Nhân Cơ man pơdong ƀơi tơring glông Dak Rlâp, tơring čar Dak Nông, hơmâo jua kơtang hnong pơkă 650.000 tơn alumin sa thun. Pơdong mơ̆ng thun 2010, kơčăo bruă anai lu mơnuih đing nao biă mă, boh nik ñu hŭi pơdjơ̆ nao kơ ayuh hyiăng anih hơdip jum dar, boh tŭ yua amăng bruă bơwih ƀong huă hăng bruă sit nik ñu tơdah sang măi ngă giong laih anun hơmâo pơkra rai alumin sĭ mơdrô mơ̆ng lơ 1/7/2017.

Ơi Ngô Tấn Ninh, Kơ-iăng Khua kông ty Ñôm Dak Nông-TKV, brơi thâo, ră anai abih bang mơnuih mă bruă amăng sang măi alumin Nhân Cơ lêng kơ mơnuih ƀôn sang Việt Nam. Bruă thâo ba yua măi mok djru kơ sang măi anai tañ mă bruă lu hloh rơnong pơkă, ba glăi boh tơhnal bơwih ƀong huă prong.

“Bơhmutu ƀơi sang măi hrong eh pơsơi lĕ gơmơi pơkra măi, thâo hrong hăng rao glăi klâo wơ̆t, ñu amra pơrơgoh hĭ lu hloh pioh glăi eh pơsơi tañ hrong mă hăng rơnoh lu. Bơ sang măi alumin, anom apui lơtrik ayuh lĕ măi phrâo hăng ia rơgơi anun anŏ ngă thu pơhang hăng apui hơdăng khom hơmâo lĕ hlâo adih yua kơ dêh čar Khač adai rơ-ot, bơ Việt Nam ta ñu phara, ta pơblih hĭ lui măi čuh apui hơdăng hăng ba yua măi pơkĕ apui ayuh gaih. Anih pơkra đing pơđoh ayuh gaih hăng măi hrong eh pơsơi, ƀing ta pơkra phrâo ngă đing pơđoh phara hơđong hloh. Yua kơ anun jua kơtang mơ̆ng sang măi mă bruă klă biă, rơbêh 700.000 tơn gơnam pơkra ming rim thun”.

Hrŏm hăng bruă djru pơgôp prăk kăk kơ tơring čar Dak Nông năng ai 400 klai prăk sa thun, khul sang măi alumin Nhân Cơ dŏ pơtrut tơlơi bơwih ƀong huă mơnuih mơnam amăng tơring glông. Mơ̆ng kơčăo bruă anai, sa ƀut anih pơdong sang măi ñôm pơkra ming gơnam sĭ mơdrô, hăng sang măi apui lơtrik pơkra ñôm, hơbâo pruai ăt hlăk man pơdong, 2 anih ngă ƀut pơkra ming sang măi pok pơhai.

Ră anai, rim thun alumin Nhân Cơ hơmâo pơgôp hrŏm giăm 40% rơnoh pơkra ming gơnam sĭ mơdrô mơ̆ng tơring čar Dak Nông, djru pơjing anŏ gơgrong phun kơ tơlơi bơwih ƀong huă ƀơi tơring čar. Hăng rơnoh eh pơsơi bosit lu hơmâo truh 5 klai tơn, rơnoh pơkă lu hloh amăng rŏng lŏn tơnah ră anai, mơ̆ng boh tơhnal tŭ yua kơčăo bruă Nhân Cơ, Dak Nông pơkă tơhnal mă bruă tơring čar tañ jing anih anom tuh tia pơkra ming eh pơsơi hăng ñôm kơ dêh čar. Ơi Lê Văn Chiến, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Dak Nông, lăi rơđah:

“Jơnum ruah khua ping gah tơring čar Dak Nông tal XII hơmâo lăi pơthâo rơđah 3 tơmeh phun pơđĭ kyar bơwih ƀong huă kơñ pơgi hăng sui hloh pơ anăp adih ƀơi tơring čar amăng anun lĕ bruă hyu mă eh pơsơi kông ngăn amăng lŏn, kah hăng ĕp mă alumin hăng pơkra rai ñôm. Tơlơi anai dưi hơmâo Ding jum kơđi čar pơtong sit amăng Hră pơtrun mrô 23 kơ bruă pơđĭ kyar kual Dap Kơdư truh thun 2030, lăng nao pơ anăp adih truh thun 2045, ăt pơtong rơđah tơring čar Dak Nông anăp nao pơđĭ kyar, bruă phun  či ngă lĕ ĕp mă kông ngăn amăng lŏn hơmâo eh pơsơi pơkra ming gơnam hăng pơsơi pơsă”.

Dưi thâo phrâo anai, Khua mua apăn bruă phun ping gah tơring čar Dak Nông hơmâo tŭ ư laih pơđĭ tui tuh pơ alin man pơdong ƀut pơkra alumin Nhân Cơ mơ̆ng 0,65 klăk tơan sa thun đĭ truh 2 klăk tơn alumin sa thun tui hăng akŏ bruă truh thun 2030. Group mă hơdăng pơtâo Việt Nam ăt hơmâo akŏ bruă tuh pơ alin phrâo akŏ bruă bosit-alumin-ñôm Dak Nông 2 jua kơtang pơkra ming truh 2 tơn klăk tơn alumin sa thun laih anun mơkrah klăk truh 1 klăk tơn ñôm sa thun. Hrŏm hăng anun, hơmâo 4 group anom bruă pơprong tuh pơ alin man pơdong anih pơkra ming lir hơbit bosit-alumin-ñôm. Dak Nông hlăk pơtum djop pran kơtang amăng bruă mă kiăng ba yua abih tơlơi gêh găl amăng bruă mă, amăng anun tơmeh phun mă bruă tuh tia pơkra ming rai gơnam mơ̆ng eh pơsơi bosit ñôm, gir run truh kiăng jing tơring čar pơđĭ kyar amăng thun 2030 mơ̆ng kual Dap Kơdư.