Rơbêh 53 klai USD pơhrui glăi mơ̆ng bruă sĭ mơdrô mơ̆ng đang hmua amăng thun 2023 hơmâo čih pioh tơlơi gir run mơ̆ng mơnuih ngă hmua, ƀing khua mua kơnuk kơna, mơnuih rơgơi kơhnâo amăng bruă anai, mơ̆ng anun ngă gêh găl kơ bruă mă, pran kơtang gah anom bruă ngă hmua hrưn đĭ lu hloh, pơhrui glăi bơyan ngă hmua jor hloh thun 2024.

Tơlơi mơak mơ̆ng mơnuih ngă hmua pla pơdai, lu pô đang hmua pla boh sầu riêng, añăm pơtam amăng thun 2023 brơi ƀuh, hơmâo lu tơlơi bơngač hok mơak hloh kơ bruă ngă hmua hăng sĭ mơdrô boh troh đang hmua lơ̆m sĭ mơdrô braih hăng añăm pơtam lu aka ƀu hơmâo djơ̆ ôh.

Thun 2023, anom bruă ngă hmua ăt djă hnong bong kjăp rơnoh pơđĭ kyar, rơnoh GDP abih bang truh 3,83%, lu hloh hơdôm thun giăm anai. Prăk sĭ mơdrô boh troh đang hmua, akan hơdang, kyâo pơtâo pơhrui glăi truh 53 klai USD; sĭ mơdrô pơ dêh čar tač rơngiao pơhrui glăi sa wơ̆t truh 12,07 klai USD, đĭ tui 43%. Kơ-iăng khua ding jum bruă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla, Phùng Đức Tiến lăi: Bruă ngă hmua ăt hơmâo rơnoh tŭ yua yôm, kah hăng tơmeh phun kơ tơlơi bơwih ƀong huă, pơhlôm hơđong mơnong ƀong huă, ngă bơkơnar prong amăng tơlơi bơwih ƀong huă laih anun djru hrŏm ngă hơđong bruă mă bơwih ƀong huă kơ abih bang amăng dêh čar.

“Lơ̆m thun blan hơmâo lu tơlơi tơnap tap, samơ̆ hăng bruă gum hrom sa pran jua amăng abih bang mơnuih mơnam, djop tơring čar ngă hrŏm ding jum đang hmua, ƀing ta hơmâo tŭ mă boh tơhnal lu mơta yôm. Sa thun hăng tơlơi gir run pioh kơ ƀing ta tŭ mă boh tơhnal lăp bơni, dưi hơmâo kơnuk kơna laih anun khua mua ping gah lăng yôm, ăt jing tơmeh phun gơgrong ba tơlơi bơwih ƀong huă, djru yôm biă mă tơlơi bơwih ƀong huă kơ lŏn ia ta amăng thun blan tơnap tap”.

Thun 2023, lĕ thun čih pioh lu tơhnal kơđŏm mơ̆ng anom bruă ngă hmua, sĭ mơdrô braih hăng tač rơngiao mơ̆ng dêh čar ta, năng ai 8,2 klăk tơn, rơnoh prăk pơhrui glăi 4,8 klai USD, đĭ tui 40% pơkă hăng thun hlâo, jing rơnoh lu hloh aka ƀu hơmâo ôh rơbêh hơpluh thun rơgao hăng anai. Ơi Nguyễn Như Cường, Khua anom bruă wai lăng ngă hmua pla pơjing, brơi thâo, him lăng thun 2024, tơlơi pơhing sĭ mơdrô braih pơdai hăng anih či blơi prong, anom bruă ngă hmua pla pơjing ăt git gai brơi kơtưn ngă hmua biă mă ñu pơđĭ tui rơnoh hiam braih pơdai kiăng kơ pơhlôm djop rơnoh sĭ mơdrô hơđong kjăp:

“Kơ bruă ngă hmua pla pơdai sĭ mơdrô braih mơ̆ng Việt Nam thun 2024, tui hăng akŏ bruă mơ̆ng Ding jum ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla hrŏm hăng lu tơring čar rah pơtem pơdai năng ai ñu 7,1 klăk hektar ƀudah aset hloh ƀiă, amăng anun ăt pơhlôm djop rơnoh braih ba sĭ mơdrô 43 klăk tơn. Hăng hơdôm anun, ƀing ta ăt amra djop mơnong ƀong huă mah amăng hrơi mông hơmâo tơlơi hơgĕt hai. Ƀing ta ăt amra hơmâo braih sĭ mơdrô kah hăng thun 2023 mơ̆n”.

Thun 2024, him lăng tơlơi bơwih ƀong huă ăt bưp lu tơlơi tơnap tap, lông lăng yua rơnoh gơnam yua mă bruă bơwih brơi ngă hmua ăt pơmă, yôm, arong aruač, kman ngă, hlăt pơčram phun pla, klin kheng ngă kơ hlô mơnong rông ăt aka ƀu abih ôh; ayuh hyiăng hơjan angin, pơ-iă bơyang phang không sui hrơi ăt dŏ hơmâo, hơjan lĕ ia ling dăo, pơ-iă anai kơtang phang khôt bơbeč djơ̆ mơ̆ng El Nino...; biă mă ñu tơlơi rung răng blah ngă, ƀu hơđong amăng rŏng lŏn tơnah ngă kơ anih anom sĭ mơdrô ăt rung răng mơ̆n. Ơi Nguyễn Văn Việt, Khua anom bruă akŏ bruă dăp hlâo Ding jum Ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla brơi thâo, anom bruă ngă hmua ăt gir run kiăng găn rơgao hĭ tơlơi tơnap tap, lông lăng, laih pơkă tơhnal či kơtưn:

“Yak nao amăng thun phrâo 2024, ƀing gơmơi ƀuh anom bruă ngă hmua hơmâo na nao 3 mơta tơlơi gleh tơnap: mơta sa lĕ anih anom sĭ mơdrô, dua lĕ ayuh hyiăng, klâo lĕ hơdră pơgang kman arong aruač. Kơ anih anom sĭ mơdrô ƀing gơmơi amra gir run hloh pơsir samơ̆ ayuh hyiăng lŏn adai ngă lĕ ƀu thâo anŏ ngă ôh. Kơ tơhnal pơtrun thun 2024, pơkă hnong pơđĭ kyar amăng abih bang anom bruă mơ̆ng 3-3,5%; rơnoh prăk sĭ mơdrô boh troh gơnam đang hmua pơhrui glăi hăng nai mơ̆ng 54-55 klai USD. Mrô să ngă djơ̆ tơhnal pơkă plơi pla phrâo 80%”.

Tui hăng hnong ngă bruă sĭ mơdrô boh troh añăm pơtam hơmâo rơnoh pơđĭ kyar kơtang, truh 7% pơkă hăng thun 2022, dưi hơmâo 5,7 klai USD, bruă pơkra ming gơnam sĭ mơdrô hiam klă tŭ yua, pơgang tong ten arong aruač pơčram hăng kơtưn ĕp anih anom sĭ mơdrô dưi đing nao lu biă mă. Tơlơi bơkơnăl ƀuh mơak lĕ akŏ thun 2024 lơ̆m lu mơta gơnam sĭ mơdrô kah hăng boh sầu riêng pơđăm rơ-ot pioh lui sui hrơi, boh đung asăt, boh ƀơr, boh kruăi dŭng....pơ anăp anai amra ba sĭ pơ dêh čar Khač, tơlơi kiăng amra djru hmar kơ boh tơhnal sĭ mơdrô pơhrui glăi boh ƀiă ñu 1 klai USD amăng thun 2024. Hrŏm hăng anun, Việt Nam amra jing dêh čar blung a ƀơi rŏng lŏn tơnah tơjŭ pơdai ngă pơtơbiă aset hloh ia djah sat, sit pok pơhai ngă tui Akŏ bruă 1 klăk hektar hmua pơdai hiam hơdjă, lir hơbit hăng pơđĭ kyar mơtah kual lŏn dăo ia krông cửu long mơ̆ng rơnuč thun 2023. Tơlơi anun brơi ƀuh, ƀu kơnong ngă pơblih mơ̆ng hơdră mă bruă, tơlơi pơmin ngă hmua đôč ôh, dŏ djru pơblih ngă hmua bơwih ƀong huă hăng bruă ngă hmua anăp nao kơ pơgang hơdjă rơgoh hăng hơđong kjăp. Anai yơh tơhnal pơkă mơ̆ng anom bruă ngă hmua amăng thun 2024 hăng hơdôm thun tŏ tui, kiăng ngă tui djơ̆ Akŏ bruă pơđĭ kyar hăng tui Hră pơtrun mơ̆ng gơnong dlông pioh akŏ pơdong “Bruă ngă hmua pơgang anih dŏ hơdjă, rơgoh, plơi pla phrâo, mơnuih ƀôn sang thâo rơgơi”.