Pơdŏng amăng thun 2022, Grŭp mă bruă hrŏm akan hơdang amăng gruh ƀơi tơring kual Buôn Trấp, tơring glông Krông Ana, tơring čar Dak Lak ră anai hmâo 10 čô mơnuih, hmâo 129 bôh gruh rông akan. Ơi Đỗ Xuân Sang, Khua Grŭp mă bruă brơi thâo, mơ̆ng tơlơi găn rơgao 8 thun rông akan amăng gruh, kiăng bĕ răm rai amăng bơyan hơjan ia ling dăo, ñu hmâo gum hrŏm laih hơdôm mơnuih amăng grŭp jơnum glăi laih anun lăi pơthâo hơdôm bruă rông akan amăng bơyan hơjan ia ling dăo pioh gum hrŏm hrăm tui hăng ĕp jơlan tŭ yua hloh:

“Bơyan hơjan ia ling dăo lĕ kâo rông ƀiă hĭ, lu đơi ia rô amra pơđoh tơbiă akan, ñu amra ngă răm kan, rơngiă hĭ anun ta lăi pơthâo nao rai ngă hiưm hơpă truh blan 10 blan di lĕ ƀu hmâo akan prong dong tah, kơnong kơ hmâo akan anet đôč huăi bơdjơ̆ nao dong tah. Bơ̆ akan prong ñu kơpal amra pơgô̆ mut amăng gruh ñu amra răm akan”.

Ăt hmâo 8 thun rông akan amăng gruh, ayong Hoàng Tuấn Anh, ƀơi plơi Quỳnh Tân 1, tơring kual Buôn Trấp, tơring glông Krông Ana, mơnuih amăng grŭp mă bruă hrŏm brơi thâo, hơdôm hrơi pơphun bruă, yua kơ akă hmâo tơlơi găn rơgao, amăng bơyan hơjan thun 2016 sang anô̆ ñu rơngiă pưh tơngan 10 bôh gruh rông akan. Mă tŭ tơlơi găn rơgao, rim thun hlâo kơ bơyan hơjan ia ling dăo, sang anô̆ ñu gơgrong hlâo pơkra kơjăp hrĕ kă, pel ĕp păng rưng ngă gruh hăng nao čuă lăng na nao, agaih gruh rông akan kiăng hmao tlôn pơsir lơm hmâo tơlơi hơget thơ.

“Tui hăng tơlơi găn rơgao lĕ rim thun sit giăm truh blan 10, blan 11 lĕ pơhrui, dô̆ glăi akan anet pơhrui amăng rơnuč thun. Khom pơkra kơjăp gruh rông rơkĭ kiăng plai ƀiă akan tơbiă đuăi, kiăng plai ƀiă răm rai hăng ta dui ñu mut giăm hang ia”.

Bơ̆ tui hăng mơnuih amăng grŭp Trần Được ƀơi thôn 5, tơring kual Buôn Trấp, rơngiao kơ pơkra kơjăp glăi gruh rơkĭ, sang anô̆ ñu amra hrŏ trun ha mơkrah mrô akan rông amăng gruh pioh plai ƀiă akan pơpoh nao rai lom ia ling dăo rô mut. Hrŏm hăng anun ñu amra lui lơi hong 3 bôh gruh ƀơi hlâu ia amăng abih bang 13 bôh gruh rơkĭ kiăng pơgăn glông ia rô juar yua kơ ia ling dăo:

“Tơdah bơyan hơjan ia ling dăo thơ ta brơi akan ƀong ƀiă, tơdah ƀong lu đơi akan amra djai yua kơ ia rô lu đơi akan luai ƀu anăm ngă mriah akan abih. Tơdah ia ling dăo thơ lui hĭ 2, 3 bôh gruh gah hlâo ƀu tlaih akan rông kiăng pơgăn ia”.

Bruă gơgrong hlâo pok pơhai hơdôm bruă, prăp lui hơdôm jơlan gah bŏng glăi amăng bơyan hơjan ia ling dăo, djru mơnuih rông akan hơdang hơđong pran jua bơwih ƀong huă, pơđĭ tui mrô akan pơhrui glăi hăng anô̆ klă mơ̆ng akan rông dong.

Tui lăi nao ƀơi akŏ jơlan hơdră, kiăo tui anai, ƀing čih tơlơi pơhing hơmâo mông bơră ruai hăng ơi Trịnh Bá Sơn, Kơ-iăng khua anom bruă rông akan hơdang tơring čar Dak Lak kơ sa, dua bruă kiăng răng kơđiăng lơm rông akan hơdang amăng hơjan hơjan hlim.

- Ơ ơi, Dak Lak glăk amăng bơyan hơjan hlim, hăng amăng hrơi blan laih rơgao ăt ƀuh ia ling dăo ƀơi sa, dua bit anih, tơlơi anai bơbeč nao hiưm pă amăng bruă rông akan hơdang amăng tơring čar ?

Ơi Trịnh Bá Sơn: “Phrâo anai lĕ kơthel mrô 1 đôč, samơ̆ ăt ƀuh hơjan prong ngă kơ sa, dua bit anih răm rai anun lĕ Ea Súp, Lak, Krông Ana, Krông Bông, ƀơi răm rai ăt lu biă mă mơn, bruă rông akan hơdang ngă răm hơdôm rơtuh ektar, mơng akŏ bơyan hơjan hlim ƀuh tui anun laih, kâo pơmĭn pơ anăp anai lơm ayuh hyiăng jai pơplih sat, gơnong bruă ngă hmua lăi hrŏm hăng rông akan hơdang hnun mơn ăt bưp tơnap tap mơ̆n, samơ̆ kiăng hơmâo hơdră črâo ba, pơhlôm hlâo. Amăng rông akan hơdang kiăng pơhlôm hlâo lĕ phun, lơm răm rai laih bruă rŭ pơdong amra pơhlôm brơi ha bơnah đôč”.

- Dơnun, bruă pơhlôm hlâo ƀơi anai hơmâo gơnong bruă rông akan hơdang pok pơhai hiưm pă ñu, ơ ơi ?

Ơi Trịnh Bá Sơn: “Rĭm thun anom bruă rông akan hơdang pơphô bruă brơi gơnong bruă ngă hmua hơmâo hră pơ-ar črâo brơi hơdôm boh ƀon lan kiăng pơhlôm hlâo, plai ƀiă răm rai amăng bơyan hơjan kơthel. Amăng anun rơkâo Jơnum min mơnuih ƀon sang hơdôm boh tơring glông, plơi prong git gai anom bruă bơdjơ̆ nao črâo ba hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô, khul grup, ƀing mơnuih kiăo tui lăng ayuh hyiăng pơplih, sit biă ñu bruă pơđoh ia mơng hơdôm drai ia apui lơtrik kiăng hơmâo hơdră pơhlôm hlâo. Bruă pơgang ƀơi anai lĕ: Blung hlâo kiăng kjăp anih rông; dua dong lĕ lơm arăng pơđoh trun ia amra hơdôm anih rông amăng ia krông, dơnao pơkŏng ia nao pơ anih huăi ia kor. Bơ hơdôm dơnao rông kiăng bư̆ jum dar anih rông brơi kjăp, dưm đing pơđoh đuăi ia mơng dơnao, kiăng huăi kiăng ia blai laih anun akan hơdang luai tơbiă mơng dơnao. Tal tlâo kiăo tui lăng ayuh hyiăng, sit biă ñu amăng bơyan hơjan hlim, tơdah PH trun kơtang pơ yŭ 6,5 kiăng hơmâo hơdră pơhlôm, ƀing gơmơi juăt črâo brơi mơnuih ƀon sang sai vôi jum dar dơnao rông akan. Hrŏm hăng anun, amăng hơdôm hrơi hơjan prong amăng sui hrơi neh met wa hơmâo măi bluh oxy, ƀudah yua gai jroh amăng ia, tơlơi anai amra ngă akan amăng atur ia huăi kơƀah oxy…

- Bruă bơwih brơi akan amăng bơyan hơjan hlim hiưm pă ñu, ơ ơi ?

Ơi Trịnh Bá Sơn: “Kơ bruă bơwih brơi akan amăng bơyan hơjan hlim, ƀing gơmơi rơkâo neh met wa pơhrua vitamin C amăng gơnam ƀong rĭm hrơi brơi kơ akan kiăng akan dưi pơgang glăi kman, yua amăng bơyan hơjan hlim, ia hăng gơnam ƀong amra ngă akan hơmâo pran hă ƀŭ, yua anun kiăng pơhrua vitamin C kiăng akan añrăng hăng tañ prong”.

- Ih dưi lăi pơthâo hơdôm djuai kman juăt ƀuh lơ̆m rông akan amăng bơyan hơjan hlim, ơ ơi ?

Ơi Trịnh Bá Sơn: “Kman juăt ƀuh amăng bơyan hơjan hlim lĕ yua ia amăng dơnao. Lơm rông akan ƀing ta kiăng hluh akan amra ƀă kman, lơm akan ƀu-ai buai amra ngă hơmâo lu kman ƀudah ƀuh mriah ƀơi klĭ. Amăng dơnao rông akan ƀing ta kiăng pơhlôm hlâo lĕ bruă phun, laih dong kiăng wai lăng pơhrua vitamin C kiăng akan dưi pơgang glăi kman. Bơ tơdah ƀuh akan ƀă kman kiăng pơsir hĭ mơtăm, pơhmutu ƀuh mriah ƀơi klĭ akan rô phi, akan čep mriah neh met wa kiăng yua ia jrao pơgang, lơm yua ia jrao kiăng ngă tui tơlơi črâo ba mơng anih anom pơkra pơjing”.

- Bơni kơ ih, ơi Trịnh Bá Sơn, kơ-iăng khua anom bruă rông akan hơdang tơring čar Dak Lak.