Adai pơ-iă hang, samơ̆ amăng đang tiu 1 ha mơ̆ng rơkơi bơnai amai Wưm, ƀơi să Hà Bầu, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai hmư̆ jua pơhiăp tlao hao hač. Tui hăng amai Wưm, thun anai him lăng đang tiu sang ñu hơmâo 3 tơn. Hăng nua tiu rơbêh 90 klăk prăk lơ̆m sa tơn, sang anŏ ñu amra dưi man pơkra sang dŏ phrâo:“Neh met wa pơ să Hà Bầu gơmơi pĕ tiu mơ̆ng blan 1 truh akŏ blan 4, ră anai pĕ ƀiă giong laih. Nua tiu thun hlâo ƀiă đôč, thun anai pơmă, anun jing gơmơi mơ-ak biă”.

Ƀơi Anom ngă ƀong hrŏm Ngă hmua hăng Bơwih brơi Nam Yang, să Nam Yang, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai, anih hơmâo 110 čô ding kơna, hăng 80 ha đang tiu pla tui hơnong pơkă kjăp, neh met wa hok mơ-ak hloh. Yă Nguyễn Thị Nga, Kơ-iăng khua anom bơwih ƀong brơi thâo, tiu mơ̆ng anom ngă ƀong hrŏm hơmâo blơi pơmă hloh kơ anih pơkŏn 3.000/kg, amăng anun 15 ha tiu hơmâo mă hră pơsit gơnam hơdjă laih, anun jing hơmâo blơi pơmă hloh kơ anih blơi sĭ 25%.

“Ră anai nua tiu glăk đĭ, neh met wa hơmâo pran kơtang tit. Thun hlâo nua tiu 68 truh kơ 70.000 prăk/kg, thun anai đĭ mơ̆ng 92 truh kơ 95.000 prăk/kg. Ră anai, neh met wa glăk rông phun pla, wai lăng đang hmua, pĕ pơhrui, pruai kmơk hăng pla glăi đang tiu dŏ hơmâo gong. Čang rơmang nua tiu hăng gơnam tam pơkŏn đĭ na nao kiăng neh met wa hơmâo prăk lu ƀiă, pơđĭ tui tơlơi hơdip, hơđong pran jua hmua”.

Tơring čar Gia Lai hơmâo 8.800 ha đang tiu glăk mơboh, pĕ pơhrui, mrô tiu bơyan anai him lăng hơmâo năng ai 30.000 tơn. Tơdơi kơ lu thun nua đĭ trun, ngă kơ ană plơi rơngot tui phun tiu, thun anau nua tiu rơbêh kơ 90.000prăk/kg, jing tơlơi apah bơni prong biă hăng mơnuih gir pla djuai phun anai. Yă Nguyễn Vũ Hoàng Yên, Khua jơnum min mơnuih ƀôn sang să Nam Yang, tơring glông Đăk Đoa brơi thâo, ƀơi anăp nua tiu pơmă, gong gai plơi pla pơtă pơtăn kơ neh met wa anăm luh nao pla lu đơi ôh, ta khŏm gir pla amăng đang glăk hơmâo đôč, đah mơ̆ng dưi hơđong ƀơi anăp nua đĭ trun hăng hlăt kman ngă:“Đang tiu mơ̆ng să hơmâo 220 ha, pơhrui glăi mơ̆ng 2,5 tơn truh kơ 3 tơn/ha. Hăng hơdôm boh sang anŏ ngă hmua hơdjă huăi yua jrao gun lĕ amra truh kơ 4tơn lơ̆m sa ha. Anai jing tơlơi abih bang anăp nao, să iâu pơthưr mơnuih ƀôn sang ngă hmua tui anai đah mơ̆ng mơboh lu, nua pơmă hloh”.

Mah nua tiu glăk pơmă hăng đĭ truh kơ 95 rơbâo prăk/kg, samơ̆ mơnuih ngă hmua ƀơi Dak Nông ăt aka hăt ba sĭ mơn. Ơi Hoàng Văn Sỹ, ƀơi să Đăk Săk, tơring glông Đăk Mil hơmâo 1ha tiu glăk pĕ pơhrui laih, hăng mrô tiu pơhrui yŭ kơ 2 tơn. Mah nua tiu glăk pơmă, samơ̆ ơi Sỹ ăt aka ƀu ba sĭ ôh. Ơi Sỹ lăi kơnong ba sĭ găp ƀrô đôč, sĭ čom hơmâo prăk či rông glăi phun pla wơ̆t hăng blơi ƀong đôč. Mrô dŏ glăi sang anŏ ñu ƀhu pioh amăng hơjai. Tui hăng tơlơi pơmin mơ̆ng neh met wa, pla tiu hăng prăk blơi kmơk, prăk pruih ia, pĕ tiu pơmă tui ră anai, nua ta sĭ khŏm hơmâo 120.000 truh kơ 150.000 prăk/kg ƀudah lu hloh kah mơ̆ng hơmâo.

Kar kăi hnun mơn, amai Trương Thị Hạnh dŏ ƀơi phường Nghĩa Trung, plơi prong Gia Nghĩa ăt glăk pơđĭ kyar pla lu tiu hăng mơboh biă. Tui hăng amai Hạnh, nua tiu pơmă biă pơhmu hăng thun 2023, rơbêh kơ 95 rơbâo prăk/kg. Samơ̆, ñu aka ƀu hăt sĭ ôh, yua jŭ yap glăi ƀu lơi đơi ôh.

Tui hăng Anom bruă pơđĭ kyar ngă hmua tơring čar Dak Nông, ră anai tơring čar hơmâo 34.000ha tiu, pơhrui giăm 70.000 tơn. Hơdôm thun rơgao, bruă ngă tiu klă tui laih, pla tiu hơdjă hiam. Biă ñu, ră anai tiu Dak Nông hơmâo hră čih anih pơkra laih, jing tơlơi gêh gal kiăng mơnuih ngă hmua, anom bơwih ƀong pla tiu tŭ mă, pơđĭ tui nua tiu pơ anăp. Amăng bruă pĕ pơhrui hnun mơn, neh met wa kơđiăng hloh, pĕ tiu lơ̆m tơsă, ƀhu krô djơ̆ hơdră kah hăng mơ̆ng tui anŏ klă, jơman.

Bruă pơtruh nao rai pla tiu hơmâo hră pơsit anăn gơnam klă, hăng hră kĭ pơkôl blơi sĭ gơnam, ăt jai hrơi hơmâo pok prong tui mơn. Thun 2023, tơring čar hơmâo 23 anih mă bruă hla tui rơnoh pơkă pơkra gơnam, prong rơbêh 3.000ha./.