Khin pơmin, khin ngă, Hoàng hmâo ba laih bôh ƀơr Việt nao pơ̆ hơdôm bôh dêh čar. Ñu dô̆ tum pơƀut hơdôm mơnuih hor kơ bruă pơplih phrâo, pơčeh phrâo kiăng pơdŏng Anom mă bruă hrom bruă đang hmua mrô Bình Phước, amăng ƀrư̆ djru neh wa ngă đang hmua mă yua bôh thâo phrâo măi mok amăng bruă tơjŭ pla.

Ƀơi rơnoh thun 35, Đặng Dương Minh Hoàng jing pô Blok đang prong Thiên Nông rơbêh kơ 50 ektar lŏn ƀơi tơring glông Bù Gia Mập, tơring čar Bình Phước, amăng anun hmâo 12 ektar pla ƀơr Mã Dương (sa djuai ƀơr ƀơi Bình Phước), dô̆ glăi lĕ kơ su hăng tiu. Hăng rơnoh hơnong ñu 100 tơn sa thun, nua sĭ đĭ trun mơng 70.000-90.000 prăk sa kg, rim thun đang ƀơr ba glăi kơ Hoàng rơbêh kơ 6 klai prăk tơdơi kơ kah đuăi prăk yua bơwih kơ đang phun bôh. Bôh ƀơr Mã Dương ƀơi Blok đang Thiên Nông ƀu djơ̆ kơnong kơ sĭ amăng lŏn ia ta đôč ôh mơ̆ dô̆ dưi ba nao sĭ kơ dêh čar Lao, Kur, Đài Loan, Khač, Japan dong. Ră anai, Hoàng glăk tô nao rai, pok prong anih anom sĭ nao pơ̆ kual Mi Kô̆. Kiăng truh kih kah hăng ră anai hăng pioh ƀơr Việt ba hyu ataih, “Pô pơjing” anăn “Ƀơr Ông Hoàng” hmâo yak rơgao laih lu tơlơi tơnap lom “lui lơi plơi prong glăi pơ̆ plơi pla”.

Hoàng ruai glăi, hrơi hlâo sang anô̆ ñu kơnong kơ pla kơ su hăng tiu. Lăng ƀuh ƀơr Mã Dương lĕ djuai phun pla hmâo anô̆ gal bơwih ƀong hăng dưi lăng lĕ gơnam mơng ha jăn mơng Bình Phước anun ama Hoàng pơplih hơdai nao pla ƀơr. Lom glăk pơplih lŏn lĕ pô ama ñu rơngiă hĭ. Thun 2016, tơdơi kơ glăi mơng hrăm pơ̆ dêh čar Prang, Hoàng pơsit kơsem min pla phun bôh ƀơr Mã Dương, ngă giong dong tơlơi čang rơmang mơng ama ñu.

Lăi kơ bruă ba bôh ƀơr Việt nao pơ̆ hơdôm bôh dêh čar, kiăng djơ̆ pran pô blơi yua tơnap hloh, Hoàng brơi thâo, đang ƀơr sang anô̆ ñu dưi mă yua hơdră Blockchain kiăng hơduah ĕp anih anom pla. Ƀơi hơdôm anih sĭ gơnam tui măi mok, pô blơi kơnong kơ rek găn mrô QR amra thâo pô đang, bruă pla pơkra bôh ƀơr, djuai kơmok pruai mă yua, hrơi pĕ pơhrui hăng hrơi rơkâo blơi. Anai ăt lĕ yak nao djru anăn “Ƀơr Ông Hoàng” ƀơi anăp truh tơngan mơnuih blơi yua, pok prong anih ba hyu sĭ ƀu găn rơgao pô pơkon. Hoàng lăi pơthâo:

 “Rơđah rơđông jơlan gah ngă đang hmua hơdjă, agaih, ƀong huăi hmâo tơlơi ruă lĕ jơlan gah nao mơng mơnuih blơi yua, glăk dưi hmâo lu mơnuih čơkă mă. Khă hnun hai, tơdah ngă đang hmua hơdjă mơ̆ ƀu thâo hơdră ngă đang hmua mrô, ƀudah akă thâo hơdră ngă đang hmua mrô thơ ƀing ta rơngiă hĭ tơhnal tô nao rai hăng mơnuih blơi yua. Bruă pơkĕ hrom đang hmua mrô hăng ngă đang hmua hơdjă djru mơnuih blơi yua dưi lăng tui mơng ataih, pơdah rơđah hơdră pla pơkra, rơwang ngă đang phun bôh, pơgang anăn păn, pơjing anăn păn”.

Lom ngă đang hmua, Hoàng ƀu tui hơdră ngă mơng hlâo mơ̆, mă yua abih bang hơdră phrâo rơnuk anai, pơ ala kơ pran mơnuih. Abih bang đang blok dưi dưm dăp măi mok, pơkĕ hrom đing pơđoh ia tơdjoh hăng pơhrua nao kơmok rô mă pô dưm truă truh rim phun ƀơr. Hluai tui mă yua Internet tô nao djop mơta (ioT), abih bang hơdôm mrô lăi nao kơ rơnoh pơsah mơng lŏn, mrô ia pruih hăng lom phun bô̆ prong leng kơ dưi thâo tơlơi pơplih hăng mơ-ĭt truh telephone pioh hơdôm hơdră pơblang hăng ba tơbiă hơdôm tơlơi lăi pơtă kiăng mơnuih yua pơsit bơwih brơi, pĕ pơphun hiưm hơpă kiăng djơ̆ hloh. Mơnuih pla amra pơkrem hmâo 80% mrô ia pruih, 40% kơmok jrao.

Hơdră mrô amăng ngă đang hmua mơng Hoàng ba glăi lu bôh than hăng dưi hmâo lu mơnuih đing nao. Ră anai hmâo lu mơnuih ƀơi Bình Phước gum hrom pok prong lŏn pla ƀơr Mã Dương truh 200 ektar. Hoàng pơmin, amăng bruă đang hmua “kiăng nao ataih thơ khom nao hrom” anun ñu čang rơmang na nao lăi pơthâo hơdră ngă kơ djop mơnuih. Tơlơi pơmin anun mơng Hoàng dưi hmâo Nguyễn Thị Thành Thực dŏng yua hăng lăi pơthâo brơi jơlan pơdŏng anom mă bruă hrom gah đang hmua mrô, tum pơƀut 12 čô mơnuih gum hrom jơlan nao, mơng anun, Anom mă bruă hrom gah đang hmua mrô Bình Phước pơphun hmâo amăng blan 6/2022. Anai lĕ sa amăng hơdôm anom blung a mơng tơring čar Bình Phước ngă tui pơplih mrô amăng bruă đang hmua. Hoàng dưi ruah ngă Khua.

Hăng bruă ngă Khua Anom mă bruă hrom, Hoàng hmâo lăi pơthâo laih hăng pơtô glăi hơdră phrâo hơdôm pluh bôh anom bơwih ƀong. Mơng anun pơjing anih anom pla hăng anô̆ klă laih anun jơlan bơwih brơi klă hloh, djru neh wa gum hrom hmâo prăk pơhrui glăi kiăng pơplih tơlơi hơdip mơda, biă ñu amra ba gơnam mă mơng đang hmua Việt Nam hyu ataih. Ayong Nguyễn Minh Hiếu, pô Gia Bảo Ecofarm ƀơi plơi prong Phước Long, Khua Anom mă bruă hrom gah đang hmua mrô Bình Phước pơsit:

 “Hoàng hmâo anô̆ gal gah bôh thâo măi mok. Hoàng hơdeč biă hăng pơplih phrâo anun hmâo pơtô brơi kơ adơi ayong, ăt kah hăng tô nao rai tơlơi pơhing pioh ngă hiưm hơpă bruă pơplih mrô kơtang, kơjăp hloh”.

Ră anai, hơdôm mơnuih amăng Anom mă bruă hrom leng kơ dưi pơtô ba mă yua app AutoAgri, gơnam mă mơng đang hmua khom dưi bơwih brơi tui tơlơi pơkă hrom. Anô̆ klă gơnam ngă rai ƀu hmâo tơlơi hlêh hloh anun bruă sĭ tơbiă amăng lŏn ia hăng pơ̆ dêh čar tač rơngiao gêh gal hloh. Amăng bruă Khua Anom mă bruă hrom đang hmua mrô Bình Phước, Hoàng gơgrong hlâo gum hrom hơdôm mông jơnum, bơkơtuai tô nao rai sĭ mơdrô hăng hơdôm bôh anom bơwih ƀong amăng lŏn ia hăng pơ̆ dêh čar tač rơngiao, djru lăi pơhư̆č gru rŭp gơnam mă mơng đang hmua Bình Phước hăng ĕp jơlan phun pioh djru sa dua čô mơnuih ngă đang hmua, anom bơwih ƀong ĕp jơlan tơbiă kơ gơnam mă mơng đang hmua plơi pla. Phrâo anai hloh, Hoàng hmâo gơgrong tơbiă tô nao rai hăng ƀing gŏp amăng anom hmâo mrô kual pla sầu riêng sĭ kơ dêh čar Khač. Rơngiao kơ 12 čô mơnuih amăng Anom, ayong Hoàng dô̆ djru brơi app AutoAgri kơ 1500 bôh sang anô̆ mơnuih ngă đang hmua amăng tơring čar Bình Phước. Truh ră anai, lu đang sang hmâo ngă juăt hăng hơdră mơng Hoàng hăng yak blung a hmâo hơdôm truh kih.

Ơi Trần Quốc Duy, Khua Anom pơtrut tuh pơplai sĭ mơdrô hăng tuai čuă ngui tơring čar Bình Phước brơi thâo, đang bôh ƀơr mơng Hoàng lĕ sa amăng hơdôm hơdră đang hmua phrâo ƀơi Bình Phước. Hoàng hmâo gơgrong hlâo tô nao rai, djru ba, lăi pơthâo tơlơi găn rơgao kơ hlăk ai plơi pla pok phun bruă mă tui jơlan gah mă yua hơdră phrâo. Kiăng pơjing rai sa anih anom pok phun bruă mă djơ̆, djru hlăk ai khin hơtai pơplih phrâo, pơčeh phrâo, ră anai Anom glăk gum hrom Hoàng ngă lu bruă pơsir. Ơi Duy brơi thâo:

 “Truh ră anai, ƀing gơmơi glăk gum hrom ƀơi jơlan lar hyu hơdôm tơlơi pơhing kiăng khăp truh hlăk ai, djru mơnuih ngă đang hmua amăng kual, gum hrom pran kơ anih anom pơplih phrâo pơčeh phrâo hăng hơdôm jơlan gah rơđah rơđông. Bơhmutu ñu tô nao rai hăng ƀing juăt bruă  pơtô glăi hơdôm tơlơi pơmin, tơlơi pơhing, ƀudah pơtô glăi bôh thâo phrâo. Mơng anun ngă hiưm hơpă pioh bruă đang hmua Bình Phước pơđĭ kyar hăng gum hrom ba gru rŭp gơnam đang hmua Việt truh hăng hơdôm bôh dêh čar ƀơi rŏng lŏn tơnah hăng amăng kual”.

Mơng hơdôm hơdră ngă pơčeh phrâo, pơplih phrâo, hơdră pla ƀơr mơng Hoàng hmâo laih tơhnal pơkă Vietgap, hmâo mă lu pri bơni mơng ding jum, gơnong bruă. Hoàng ăt hmâo ƀơk laih Pri Lương Định Của thun 2021 yua kơ Khul hlăk ai dêh čar ta ƀơk.

Ră anai, Hoàng dô̆ jing Khua wai lăng bruă Lương Định Của đơ đam dêh čar. Hăng bruă mă anai, Hoàng gum hrom na nao hăng “Gru Lương Định Của” tô nao rai, djru hlăk ai plơi pla pok phun bruă mă tui jơlan gah phrâo 4.0. Hăng pran jua hor, pran jua khin hơtai, ƀu pơdơi hyu hơduah ĕp, pơčeh phrâo hăng pơplih phrâo, ñu pơhrăm bruă ƀơi Prang ngă lu mơnuih đăo biă kơ tơlơi pơsit đưm hlâo mơng pô, lom ñu ruah pơwot glăi plơi pla pơdŏng bruă, djru ngă brơi gơnam mă mơng đang hmua Việt nao ataih hloh./.