Mơ̆ng blan 11, hơdôm Anih wai lăng boh thâo ia rơgơi ngă hmua amăng kual - hlâo adih ngă bruă djru ba 124 boh să, phường hăng kual phara hơjăn ƀơi Lâm Đồng - sit nik pơdơi bruă. Ayong Nguyễn Cát Tiên, mơnuih apăn bruă mơ̆ng Anôm boh thâo ia rơgơi ngă hmua kual Dạ Huoai hơđăp, hơmâo brơi nao mă bruă ƀơi să Cát Tiên. Ñu lăi, blung a dŏ sư̆ rơbư̆ mơn, samơ̆ tañ juăt hĭ mơn:“Lơ̆m hơmâo jao glăi ngă bruă pơ să jing sư̆ rơbư̆, bơngơ̆t mơn, samơ̆ hơmâo adơi ayong pơ să lăng ba, djru brơi hai, jing plai laih bơngơ̆t. Yua pơkiăo nao mă bruă pơ tơring glông Cát Tiên hơđăp mơn. Pơ anai thâo laih pơ kual pơpă hla anŏ hơget, rông hơget, anun jing prăp lui hlâo laih, ră anai mut nao ngă bruă jao hăng pơphun ngă đôč yơh”.

Tui hăng kơčăo bruă mơ̆ng tơring čar Lâm Đồng, amăng mrô rơbêh 300 čô mơnuih mă bruă pơ hơdôm Anih boh thâo ia rơgơi amăng kual, kơnong kơ 10 čô đôč hơmâo pơkiăo nao mă bruă pơ hơdôm anom apăn bruă mơ̆ng Anom pơsur ngă hmua tơring čar. 302 čô dŏ glăi hơmâo jao nao mă bruă pơ să djru pơtrut pơsur ngă hmua kơ ană plơi pla - jing mơnuih pơtô brơi neh wa ngă hmua pla pơjing, krăo lăng sit ƀơi anih glăk dŏ mă bruă mơtăm. Ayong Võ Trung Linh, Kơ-iăng khua Anih wai lăng boh thâo ia rơgơi ngă hmua kual Dạ Huoai hlâo adih, ră anai mă bruă pơ să Cát Tiên 2, brơi thâo bruă glăi mă bruă pơ să huăi tơnap hơget lơi, yua lu mơnuih juăt laih hăng anih hơdip pơ anai:“Blung a ta ăt hơđong pran jua amăng bruă ngă hmua, ngă bruă hơmâo kơnuk kơna jao lĕ pơtrut pơsur ngă hmua rông hlô. Tơlơi pơmin lĕ ăt pơtô brơi neh met wa boh thâo tơjŭ pla rông hlô. Ră anai, glăi ngă bruă pơ plơi pla, jing mơnuih pơpă lĕ glăi pơ anih mă bruă hlâo adih hơmâo mă bruă yơh, thâo laih tơlơi hơdip pơ plơi anun, wơ̆t hăng bruă tơjŭ pla rông hlô hai. Anun yơh lơ̆m glăi pơ plơi pla, adơi ayong  ăt pơtrut hloh dong bruă mă, ƀu hơmâo hơget tơnap ôh”.

Tui hăng tơlơi pơtŏng glăi mơ̆ng anom bruă ngă hmua tơring čar Lâm Đồng, bruă ba mơnuih pơtrut pơsur ngă hmua glăi pơ să jing plai ƀiă rơngiă mông djru kơ neh met wa, dưi pơgang hlâo hlăt kman pơčrăm phun pla - klin kheng ƀơi hlô rông, laih anun ngă gêh găl kiăng mơnuih ƀôn sang mă yua tañ hloh boh thâo ia rơgơi, biă ñu amăng hrơi mông tơring čar glăk pơtrut ngă hmua mă yua boh thâo ia rơgơi. Ơi Phạm Công Bá, Khua anom bruă pôr pơhing - pơtŏp hrăm, Anom bruă pơsur ngă hmua tơring čar Lâm Đồng, pơsit tơlơi pơplih hơbô̆ bruă huăi ngă tơ̆i dơnuai bruă mă ôh:“Ƀing gơmơi ăt ngă bruă pơtô pơjuăt ƀing mơnuih apăn bruă pơ să thâo kjăp bruă ngă hmua pla pơjing, biă ñu lĕ pơđĭ kjăp tơlơi thâo rơgơi pơsur ngă hmua amăng rơnuk phrâo. Mah mă bruă pơ tơring čar ƀudah pơ să, anom bruă pơsur ngă hmua ăt ngă bruă na nao, bơbruai đôč, ăt hơmâo tơlơi git gai kjăp mơ̆ng Ding jum bruă hmua hăng ayuh hyiăng, tơlơi pơtô ba boh thâo ia rơgơi djơ̆ akŏ tlôn, pơtô brơi abih pran jua mơ̆ng Anom bruă pơsur ngă hmua Dêh čar. Sit hnun yơh, gơmơi pơmin bruă pơsur ngă hmua pơ să sit jing anom bruă yom hloh, jing tơngan tơpa glông ngă djŏp bruă tơjŭ pla rông hlô klă hloh kơ hơdôm plơi pla”.

Brua pơ anăp lĕ dăp glăi abih bang mơnuih mă bruă pơsur ngă hmua, ba ƀing khua, mơnuih apăn bruă glăi pơ să ƀu kơnong ngă hơbôt anom bruă đôč ôh, ăt djru Lâm Đồng dưi ngă tañ hloh bruă akŏ pơjing ngă hmua rơnuk phrâo, hơđong kjăp. Hăng ƀing apăn bruă boh thâo “ƀơi anih”, mơnuih rơgơi ngă hmua amra nao pơ neh met wa tañ hloh, jê̆ giăm hloh, tŭ yua hloh amăng hơdôm thun pơ anăp.

Bruă dưm dăp glăk abih bang mơnuih djru ngă hmua, ba ƀing apăn bruă glăi pơ să ƀu djơ̆ kơnong pơgôp ngă hơbot anih anom đôč ôh mơ̆ ăt ngă atur kiăng djop ƀon lan pok pơhai tŭ yua jơlan gah pơđĭ kyar bruă pơsur ngă hmua truh thun 2030, anăp nao truh thun 2050. Samơ̆, hrŏm hăng tơlơi čang rơmang anun, bruă pơplih hơbô̆ bruă ăt ba tơbiă lu tơlơi rơkâo phrâo: pơhlôm klă bruă mă mơng ƀing apăn bruă ƀơi ƀon lan, pơhlôm brơi djop tơlơi gal lơm ngă bruă, hrưn đĭ klă amăng bruă pơsur ngă hmua hăng pơgiong djop tơhnal pơkă djơ̆ tơlơi phiăn.

Anai ăt lĕ hơdôm boh tơhnal glăk hơmâo lu ƀon lan mơ-it tơlơi rơkâo đĭ gơnong glông. Ơi Lê Quốc Thanh-Khua anom bruă pơsur ngă hmua dêh čar amra lăi pơthâo hơdôm jơlan gah pok pơgai hơbô̆ bruă pơsur ngă hmua rơwang phrâo.

- Ơ ơi, lơm pok pơhai hơbô̆ bruă gong gai ƀon lan 2 gưl, pơpă lĕ tơlơi gun prong hloh lơm dưm dăp glăi anih anom pơsur ngă hmua ?

Ơi Lê Quốc Thanh: Lơm ƀing ta pok pơhai gong gai ƀon lan 2 gưl, bruă dưm dăp ƀing apăn bruă gah pơsur ngă hmua bưp lu tơlơi tơnap tap mơn. Sit biă ñu hlâo anun hơmâo ƀing apăn bruă ƀơi anih anom pơsur ngă hmua gưl tơring glông-anai lĕ ƀing mơnuih ngă bruă gah pơplih yua boh thâo phrâo hăng ƀon lan.

Lơm dưm dăp glăi, djop ƀon lan lêng kơ sư̆ rơbư̆ kơ bruă ba hơdôm anih anom anai ngă bruă hiưm pă ñu. Djop ƀon lan lêng kơ pioh glăi hơdôm anih anom gưl tơring glông, arăng iâu lĕ anih mă bruă amăng kual. Samơ̆ anom bruă pơsur ngă hmua dêh čar ƀuh, ƀing ta ăt dŏ ƀing mơnuih pơsur ngă hmua dong tong krah.

Khua git gai Ping gah dêh čar hơmâo git gai ngă hiưm pă kiăng ba ƀing apăn bruă anai glăi jê̆ giăm mơnuih ƀôn sang ƀiă dong. Tơlơi pơtrun mrô 60 ba tơbiă lĕ kiăng dưm dăp glăi ƀing mơnuih apăn bruă anai tui djơ̆ tơlơi git gai. Ngă bruă pơsur ngă hmua lĕ kiăng jê̆ giăm mơnuih ƀôn sang hăng giăm mơnuih ngă hmua. Anai lĕ tơlơi akŏ phun amăng bruă pơsur ngă hmua hăng anai lĕ tơlơi dưi prong hăng ƀing apăn bruă gah pơsur ngă hmua.

- Ră anai ƀing pơsur ngă hmua gưl să kiăng ngă lu bruă phara. Tui ih pơmĭn, pơpă lĕ tơlơi akŏ phun mơ̆ ƀing pơsur ngă hmua ƀon lan khŏm ngă?

Ơi Lê Quốc Thanh: Tui ƀing ta ƀuh hơmâo mơng 1-2, đa 3 čô mơnuih pơsur ngă hmua ƀơi sa boh să, tơlơi anai amra ngă pơgiong bruă ăt tơnap tap biă. Samơ̆ ƀing gơmơi hơmâo pơjing glông pơlir hơbit brơi kơ bruă pơsur ngă hmua. Bruă pơsur ngă hmua ƀu djơ̆ kơnong hajăn đôč ôh mơ̆ kiăng gum hrŏm hăng abih bang ƀing apăn bruă pơkŏn dong. Khua git gai Ping gah dêh čar hơmâo git gai anăm jao bruă brơi kơnong ƀing pơsur ngă hmua đôč ôh, gong gai ƀon lan kiăng gum hrŏm.

Khua mua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să gum hrŏm hăng ƀing pơsur ngă hmua, 2 ƀudah 3 čô mơnuih ngă bruă pơsur ngă hmua ƀơi ƀon lan lĕ ƀing mơnuih ngă bruă phun. Samơ̆ hrŏm hăng anun ƀing ta hơmâo lu mơnuih pơkŏn dong: anom bơwih ƀong sĭ mơdrô ngă bruă pơsur ngă hmua; mơnuih pơsur ngă hmua amăng plơi pla-hơdôm khul grup, ƀing mơnuih kơsem min, črâo brơi boh thâo măi mok, mơnuih djru tui pran hor, ƀing mơnuih djru brơi pơsur ngă hmua amăng plơi pla hơmâo khua git gai Ping gah amăng plơi pla, khua plơi tơdah ƀon lan dưm dăp glăi.

Ƀing ta pơlir hơbit jing glông jơlan pơsur ngă hmua. Yua anun ƀu djơ̆ kơnong dua čô mơnuih ngă bruă pơsur ngă hmua đôč ôh mơ̆ hơdôm hơpluh čô amăng sa anom bơwih ƀong hrŏm; mơnuih ngă hmua hyu pơsur ngă hmua; khul hlăk ai, đah kơmơi ăt gum hrŏm mơn. Bruă pơsur ngă hmua hơmâo pơplih phrâo dong.

- Ơ ơi, sit biă ñu hơmâo lu tơlơi tơnap tap lơm pơkiăo nao mơnuih mă bruă pơ să: jơlan nao rai ataih, anih mă bruă ƀu pơhlôm gêh gal, ngă lu bruă. Hơdră pơsir klă hloh kiăng bong tơkai hăng pơtrut pơsur ƀing mơnuih pơsur ngă hmua ƀơi ƀon lan hiưm pă ñu?

Ơi Lê Quốc Thanh: Ƀing ta ăt ƀuh hlâo anun aka ƀu ƀuh ƀing mơnuih pơsur ngă hmua hơđong pran jua kar ră anai. Blung hlâo lĕ ƀing ta ăt pơsit tong anih ngă bruă pơsur ngă hmua ƀơi să, anai lĕ anih mă bruă hơmâo kơnuk kơna apah prăk kiăng bruă brơi bruă hrŏm hơmâo Kơnuk kơna jao brơi.

Dua dong lĕ ƀing ta dưi pok prong anih ngă bruă tơdah ƀing ta ngă tui klă bruă kơnuk kơna hăng hajăn, pơlir klă hăng anom bơwih ƀong sĭ mơdrô. Ƀing ta tŭ mă lu tơlơi rơkâo mơng anom bơwih ƀong sĭ mơdrô kiăng gum hrŏm hăng ƀing pơsur ngă hmua hăng pơlăi nao rai tơlơi gêh gal. Tơdah ƀing pơsur ngă hmua ngă klă, rơngiao kơ prăk apah rĭm blan ăt dưi mut hrŏm bruă pơkŏn dong hăng hơmâo dong prăk pơhrui. Ƀing gơmơi dưi pơsit tong, tơdah hor ngă bruă, gir run ăt dưi hơdip hăng bruă mă anai.

- Ơ ơi, bruă čih pơkra tơlơi pơtrun mrô 83 glăk hơmâo lu ƀon lan čang rơmang amra pơplih pơkra hmao tlôn, pơsir hĭ hơdôm tơlơi gun amăng bruă pok pơhai hơdôm hơbô̆ bruă pơsur ngă hmua phrâo? Ih dưi lăi rơđah dong mơn kơ bruă čih pơkra tal anai?

Ơi Lê Quốc Thanh: Anai lĕ tơlơi rơkâo hăng anom bruă pơsur ngă hmua dêh čar kah hăng Ding jum ngă hmua hăng ayuh hyiăng lŏn mơnai. Ƀing ta glăk dưm dăp glăi gong gai ƀon lan 2 gưl hrŏm hăng lu tơlơi pơkă phrâo, sit biă ñu amăng rơwang ngă tui tơlơi pơtrun mrô 57 kơ pơplih pơčeh phrâo hăng pơplih mrô. Ƀing ta kiăng dưm djop hră pơ-ar brơi ha amăng plĕ, amăng anun hơmâo tơlơi pơtrun mrô 83 kơ bruă pơsur ngă hmua.

Ƀing ta glăk pơmĭn pơjing sa jơlan hơdră ngă hiưm pă kiăng ngă ha amăng plĕ amăng hrơi blan pok pơhai gong gai ƀon lan 2 gưl, lơm ƀing ta dưm dăp glăi anih anom, hăng ngă tui lu tơlơi pơtrun hăng hơdră bruă pơprong mơng Ping gah hăng Kơnuk kơna. Ƀing ta amra sem lăng lu tơlơi pơgôp hiăp mơng djop bơnah kiăng pơjing glông pơlir hơbit mơng ƀing pơsur ngă hmua ha amăng plĕ, dưi pơtum pơƀut lơm čih pơkra tơlơi pơtrun mrô 83 anai.

- Hai, bơni kơ ih hơmâo pioh mông bơră ruai tom ƀing gơmơi.

Hăng tơlơi gir run pơplih hăng gum hrŏm mơng djop gưl, gơnong bruă, ƀing pơsur ngă hmua ƀơi ƀon lan đăo gơnang yak nao rơwang ngă bruă phrâo, klă ƀiă hăng tŭ yua ƀiă dong, lăp djơ̆ tơlơi čang rơmang mơng mơnuih ngă hmua hăng djop gơnong bruă ngă hmua./.