Khă hnun, yua aka ƀu thâo yua măi phrâo ia rơgơi, ră anai anom bruă hơmâo tơlơi thâo ngă bruă tơring čar Kon Tum dŏ sư rơbư̆ hăng dua boh măi pơkă lăng phrâo anai hăng aka ƀu thâo hơbin boh tơhnal pơkă lăng dưi ngă djơ̆ tơlơi phiăn.

Tơdơi kơ 14 blan pok pơhai kơčăo bruă, blan 2/2023 Gơnong bruă Boh thâo hăng ia rơgơi tơring čar Kon Tum ngă giong laih bruă blơi dua boh măi, jao kơ Anom bruă kơsem min, ba yua boh thâo hăng ia rơgơi yua Gơnong bruă anai wai lăng, mă yua dua boh măi phrâo blơi, pioh pơkă lăng anŏ hiam sâm Ngọc Linh, hơmâo: Măi črek pơpha, yap pơjeh djuai, ĕp lăng čơđeh kơtăk ia DNA hăng 25 mơta măi ba yua pơkĕ hrŏm hăng Bruă sem lăng ia Saponin amăng hơbơi sâm Ngọc Linh laih anun 11 mơta măi pơkĕ hrŏm pơkŏn.

Truh ră anai giăm 5 blan blơi ba glăi djop mơta gơnam yua amăng ruăi dua boh măi anai djop laih, lăi glăi tơlơi tơña ƀơi mông jơnum lok 5, khua mua pơ ala mơnuih ƀôn sang tơring čar Kon Tum tal XII phrâo rơgao, ơi Bùi Thanh Bình, Khua Gơnong bruă boh thâo hăng ia rơgơi tơring čar Kon Tum brơi thâo, kiăng ba yua hơdôm boh măi anai, dơ̆ng mơ̆ng hrơi blơi glăi, Gơnong bruă hơmâo mơ-it nao 4 čô mơnuih apăn bruă nao hrăm hơdră mă yua măi mok phrâo blơi, kiăng thâo ba yua. Samơ̆ truh ră anai, hơmâo tơlơi phrâo amăng bruă dưm dăp hăng mă yua:

“Hlâo kơ anun hrăm tơlơi pơtô amăng hră pơar, lông ngă tui mơtam, pơblang tong ten hơdră ba yua măi anun pơ Hà Nội hăng ƀôn prong Hồ Chí Minh. Khă hnun, anun lĕ hơdôm boh măi phara hăng anŏ pơblang, pơtong glăi sâm ăt phara hăng măi blơi glăi, yua kơ anun, kiăng lông ngă tui mơtam amăng măi gah Gơnong bruă phrâo blơi tong ten ƀơ̆i. Tơdơi kơ dăp glăi măi, Gơnong bruă amra jak iâu ƀing mơnuih rơgơi kơhnâo mơ̆ng Anom bruă pơblang djuai mơnong hơdip, phun pla ăt kah hăng sang hră gưl prong Đại học khoa học tự nhiên ĕp lăng pơtô brơi mă yua hăng sem lăng măi mơ̆ng Gơnong bruă hơmâo blơi”.

Kơčăo bruă blơi 2 boh măi sem lăng čơđeh ia hiam amăng sâm Ngọc Linh yua Gơnong bruă Boh thâo hăng ia rơgơi tơring čar Kon Tum pô blơi, kiăng ĕp lăng čơđeh ia kơtăk DNA hăng pơtong lăng ia hiam  kơtăk mơnong hơdip Saponin, rơnoh prăk blơi dua boh măi anai abih tih 12 klai, kơnong prăk blơi măi soh sel lĕ 8 klai 300 klăk prăk. Tơlơi čang rơmang mơ̆ng tơring čar Kon Tum lĕ blơi măi anai, kiăng thâo pel ĕp anŏ hiam pơgang ba anăn hơbơi sâm Ngọc Linh sit nik hŭi arăng ngă mă ča, khom pơkă lăng čơđeh asar amăng hơbơi sâm kah hăng DNA hăng ĕp lăng ia Saponin amăng hơbơi sâm Ngọc Linh dưi pơsit djơ̆ hăng tơlơi phiăn pơkă.

Ơi ia jrao Đào Duy Khánh, pô pơ ala mơnuih ƀôn sang tơring čar Kon Tum, Khua git gai ping gah tơring glông Kon Plong, khua hơđăp Gơnong bruă ia jrao tơring čar Kon Tum lăi lĕ, bruă mă yua 2 boh măi rơnoh prăk klai anai bơwih brơi kơ bruă ĕp lăng boh tŭ yua hiam mơ̆ng hơbơi sâm Ngọc Linh dŏ bruă khom ngă hăng lu hrơi blan:

“Lơ̆m ih pơkra anih, dưm măi, khom hơmâo mơnuih thâo bruă pơsit brơi, anih pơkă lăng anai khom djop tơlơi thâo tui tơlơi pơkă. Dua lĕ, sa bruă yôm hloh akŏ pơjing bruă mă anai wơ̆t hăng sang bruă pô wai lăng pơtô brơi dŏ sư̆ rơbư̆. Klâo lĕ lơ̆m ih ba yua lông lăng khom hơmâo mơnuih mơ̆ng anom bruă ĕp lăng măi anun djơ̆ tơhnal pơkă laih hă, bruă ih prăp lui hlâo hăng mrô rơnoh pơkă lăng anun djơ̆ hăng tơlơi phiăn laih hă aka, kiăng thâo anai lĕ djơ̆ lăp sâm sit biă hă ƀô̆. Kâo pơmin lĕ, tơdah ƀing ta ngă klă bruă anai, khom ngă tui abih pran jua, khom ngă giong truh abih rơnuč thun čang rơmang măi anun dưi tŭ yap hĭ".

Truh ră anai, tơring čar Kon Tum hơmâo đơ đam pla sâm truh 1.260 ha, rơnoh pơhrui glăi 213 tơn. Ơi Lê Ngọc Tuấn, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Kon Tum, brơi thâo, tơhnal pơkă truh thun 2025 đơ đam đang sâm Ngọc Linh ƀơi tơring čar hơmâo 4.500 ha. Thun hlâo, Khua ding jum Boh thâo hăng ia rơgơi dêh čar, ơi Huỳnh Thành Đạt ăt hơmâo mông mă bruă hăng khua mua tơring čar Kon Tum laih anun khua mua djop gơnong bruă amăng tơring čar kơ bruă pơđĭ kyar pla sâm Ngọc Linh hăng gơnam sĭ mơdrô mơ̆ng Sâm Việt Nam phun ñu lĕ sâm Ngọc Linh.

Khua mua tơring čar Kon Tum čang rơmang tŭ mă tơlơi djru mơ̆ng Ding jum Boh thâo hăng ia rơgơi, kah hăng pơjeh, hơdră pla, wai lăng hơdră pơhlôm, pơgang kman arong aruač ngă; ĕp lăng boh tŭ yua phun tơdŭ mơ̆ng sâm Ngọc Linh.....Pơhiăp ƀơi mông mă bruă, Khua ding jum Boh thâo ia hăng ia rơgơi dêh čar, ơi Huỳnh Thành Đạt brơi thâo:

"Ngă tui tơlơi git gai mơ̆ng Khua dêh čar kơ bruă pơđĭ kyar gơnam sĭ mơdrô ƀơi dêh čar hăng sâm Việt Nam, amăng anun sâm Ngọc Linh, hrơi blan rơgao, Ding jum Boh thâo hăng Ia rơgơi hơmâo pok pơhai lu bruă mă, hơdră pơsir. Mah hnun, rơnoh bruă lu ăt hlăk ngă tui. Hăng anom bruă pô glăm phun pơđĭ kyar sâm Việt Nam, Ding jum Boh thâo hăng Ia rơgơi ăt ngă hrŏm tơring čar Kon Tum amăng bruă kah pơpha tơlơi thâo thăi pơđĭ kyar bruă pla sâm Ngọc Linh”.

Kơ bruă mă tơhnal pơkă mơ̆ng dêh čar pơblang tong ten, sem lăng, pơsit boh tŭ yua hơbơi sâm Ngọc Linh....Khua ding jum Boh thâo hăng Ia rơgơi ơi Huỳnh Thành Đạt ăt jao tơlơi dưi ngă bruă kơ djop sang bruă gah Ding jum Boh thâo ia rơgơi brơi hơdôm boh anom bruă anai kơsem min lăng bruă ngă tui. Ơi Huỳnh Thành Đạt lăi pơtong, anai lĕ hơdră bruă yôm hăng atur tơlơi či ngă pioh pơđĭ kyar hơđong kjăp bruă pơkra ming gơnam sĭ mơdrô mơ̆ng sâm Ngọc Linh.