VOV4.Jarai - Pă tơlơi pơsit mơng Jơnum klok 5, Khul khua apăn bruă git gai Ping gah tal 13 jing hơdôm tơlơi pơsit hơmâo khua mua, mơnuih ping gah hăng mơnuih ƀon sang gơnang hloh. Anai jing hơdôm jơlan hơdră prong, lăp djơ̆ mơng Ping gah či ngă amuñ brơi hơdôm bruă gêh gal dưi pơđĭ kyar bơwih ƀong, mơnuih mơnam hăng hơkrŭ tui anom bruă ping gah kơjăp phik. Mơnuih ping gah, mơnuih ƀon sang, ƀing wai lăng, mơnuih rơgơi kơhnâo čang rơmang biă kơ 3 Tơlơi pơsit pơtrut đĭ kyar bơwih ƀong huă anai.

Tơlơi pơsit mrô 18 kơ “Pơplih phrâo dong, ngă pơgiong tơlơi phiăn, tơlơi djru, pơđĭ tui anŏ dưi, anŏ klă wai lăng hăng mă yua lŏn tơnah, ngă gal brơi ba lŏn ia ta jing dêh čar pơđĭ kyar hơmâo prăk pơhrui lu” jing tơlơi pơsit hơmâo lu mơnuih lăp đing nao. Hơdôm tơlơi aka ƀu gal amăng tơlơi phiăn lŏn tơnah hăng hơdră ngă bruă bơdjơ̆ nao ră anai, jing ngă ƀu hơmâo tơlơi phiăn sit pioh pơsir hĭ hơdôm kơčăo bruă lui ruh, bruă blơi pioh lui lŏn tơnah, bruă duh, blơi lŏn...ăt ngă tơnap kơ lu tơring amăng bruă duh lŏn pioh čuk pơkra pơdong anih anom, djru brơi, pơdong plơi phrâo, mă glăi lŏn...Ơi Lưu Ngọc Hà, Khua Jơnum min mơnuih ƀon sang kuâ̆n Bắc Từ Liên, Hà Nội brơi thâo:

“Bruă čuk pơkra lŏn tơnah pioh man pơdong amăng bruă wai lăng, mă yua lŏn hơmâo mơn sa, dua anih tơnap tap lơ̆m pơsit lŏn tơnah hơmâo mơng hơpă, sit biă ñu mă yua phara. Yua hnun, hơdră duh lŏn pơsir hĭ tơlơi tơnap, ăt kah hăng pơtô brơi kah ƀing ta mơng dưi pơsir brơi anŏ tơnap amăng bruă čuk pơkra lŏn pioh ngă bruă. Hơdôm tơlơi tơnap dong lĕ, ră anai pơsit nua prăk duh lŏn hăng djru ba lŏn dŏ rơgêh hloh kơ nua sĭ mơdrô glăk hơmâo, jing tơnap biă mơng hơmâo tơlơi tŭ ư mơng mơnuih ƀon sang ƀu hơmâo pơdong plơi phâo hăng lŏn dŏ, kơnong hơmâo pơdong plơi phrâo hăng sang dŏ đôč”.

Tơlơi pơsit mrô 18 hăng hơdôm jơlan ngă bruă prong kơ lŏn tơnah kah hăng pơkra giong Tơlơi phiăn lŏn tơnah thun 2013 hăng hơdôm tơlơi phiăn bơdjơ̆ nao...hơmâo čang rơmang ƀu kơnong pơsir hĭ hơdôm tơlơi aka ƀu djơ̆ ră anai đôč ôh mơ̆ ăt pơhlôm kơ bruă wai lăng lŏn tơnah kơjăp hloh, tŭ yua, pơtrut tui tơlơi hơmâo mơng kông ngăn yôm hơmâo mơng mơnuih ƀon sang. Yă Bùi Thị An, Khua anom kơsem min kông ngăn, ayuh hyiăng hăng pơđĭ kyar mơnuih mơnam čang rơmang:

“Amăng bruă mă yua lŏn tơnah ƀing ta bưp lu tơlơi soh glăi, prai gơnam đôč đač, ngă rơngiă prăk ăt kah hăng ngă prung tơlơi hơdip mơnuih ƀon sang mơn. sit hnun yơh, Tơlơi pơsit 18 hơmâo amăng mông anai djơ̆ biă yơh, đah mơng mă yua lŏn tơnah, pơhrui prăk kơ kơnuk kơna, kiăo tui bruă mă jia, jao lŏn, prăk apah sĭ mơdrô lŏn tơnah ngă djơ̆ lăp hloh, dưm kơnar hloh. Kâo pơmin tơdah ƀing ta ngă tui djơ̆ Tơlơi pơsit mrô 18 anai, amra dưi pơsir hĭ lu bruă gah lŏn tơnah hăng hơdôm tơlơi aka ƀu dưi pơsir amăng thun blan rơgao”.

Hơdôm boh tơring hăng mơnuih ngă hmua ăt lăng yôm mơn kơ tơlơi pơsit mrô 19 kơ “Bruă hmua, mơnuih ngă hmua hăng plơi pla truh thun 2030, lăng nao pơ anăp 2045 ƀu kơnong jing tơlơi đĭ kyar tŏ tui mơng Tơlơi pơsit 26 mơng Ping gah tal 10 kơ bruă hmua, mơnuih ngă hmua plơi pla đôč ôh mơ̆ hơmâo lu tơlơi đĭ kyar phrâo, tơlơi kơtưn phrâo, pơplih phrâo rơđah rơđông.

Tŭ mă tơlơi pơsit phrâo, ơi Nguyễn Trí Ngọc, Kơ-iăng khua Khul ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla Việt Nam lăi: amăng hrơi mông hok mơ-ak pơđĭ kyar plơi pla phrâo hăng plơi pla jai hrơi hiam, pơdrong asah, Tơlơi pơsit mrô 19 phrâo ba tơbiă jing angin bluh phrâo pơtrut tui pran jua kơ kual ngă hmua, plơi pla. Pơhlôm pơđĭ kyar dưm kơnar, djơ̆ lăp kơplah wah plơi pla ƀon lan hăng plơi prong, kơplah wah kual lŏn, tơring tơrang tui jơlan “Ngă hmua lăng nao ngă hiam ayuh hyiăng glao klô, plơi pla pơplih phrâo, mơnuih ngă hmua thâo pơmin:

“Tơlơi pơsit phrâo pơdah pơƀuh pran jua gir run mơng abih bang anom bruă kơđi čar hăng bruă hmua, mơnuih ngă hmua hăng plơi pla. Kiăng Tơlơi pơsitt dưi ngă, gơmơi pơmin khŏm hơmâo hơdră pơsir phrâo. Kơnong amăng bruă ngă hmua lăi hrŏm, bruă tơjŭ pla lăi hơjăn gơmơi ƀuh khŏm pơplih phrâo kơ Tơlơi phiăn lŏn tơnah yua tơlơi phiăn lŏn tơnah yôm biă mă, dưi pơsit bruă pơđĭ kyar ngă hmua, biă ñu lĕ pơđĭ kyar ngă hmua pơkra gơnam ba hyu sĭ lơ̆m ƀing ta pơplih tơlơi pơmin mơng ngă hmua pơkra gơnam đôč jing tơlơi pơmin ngă hmua bơwih ƀong kiăng hơmâo prăk”.

Tơlơi pơsit mrô 20 kơ “Pơplih phrâo dong, pơđĭ kyar, hăng pơđĭ tui anŏ klă mơng bơwih ƀong ngă hrŏm rơwang phrâo” hơmâo črâo brơi rơđah hơdôm tơlơi dŏ tơdu hăng phun tơhnal mơng hơdôm tơlơi aka ƀu dưi ngă amăng bruă bơwih ƀong ngă hrŏm. Tơlơi pơsit hơmâo črâo rơđah hơdôm tơlơi gơñăm nao hăng bruă kiăng ngă, hơdră ngă bruă pioh pơđĭ kyar bơwih ƀong huă ngă hrŏm amăng rơwang pơ anăp. Biă ñu pơhrua tui, ngă pơgiong tơlơi phiăn, hơdră djru ngă pơhưč, djru brơi pơđĭ kyar bơwih ƀong ngă hrŏm mơng khul grup./.

 Nguyên Nhung: Čih - Siu H’Mai: Pơblang