Ƀuôn Mlốc B, să Krông Jing, tơring glông Mdrak, tơring čar Dak Lak hmâo 160 bôh sang anô̆ hăng rơbêh kơ 500 čô mơnuih, abih bang kah hăng djuai ania Êđê. Thun 2022, đơ đam ƀuôn hmâo giăm truh 100 bôh sang anô̆ ƀun rin lĕ ră anai mrô sang anô̆ ƀun rin hrŏ trun dô̆ 80 bôh sang anô̆. Tơlơi hơdip mơda pran jua hăng gơnam tam mơng mơnuih ƀôn sang amăng ƀuôn hmâo laih lu pơplih hloh kơ hlâo. Hmâo bôh tơhnal anai lĕ gơnang kơ Ping gah, gong gai, khul grŭp hmâo pok pơhai ha amăng plĕ hơdôm jơlan gah amăng ngă tui hơdôm hơdră pơtrun hơdră bruă mơng Ping gah, Kơnuk kơna. Biă ñu hluai tui 3 jơlan hơdră pơkă mơng lŏn ia: Pơdŏng plơi pla phrâo; hrŏ trun ƀun rin kơjăp phik; pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng. Yă H’ Hương Hwing, Khua git gai Ping gah ƀuôn Mlốc B brơi thâo:

 “Glông bruă kơđi čar kah hăng khua ƀuôn, hơdôm jơnum min, gơnong bruă, khul grŭp mơng ƀuôn đing nao tơlơi pơtrun pơsit git gai črâo ba mơng grŭp ping gah lĕ lăng tui, giăm mơnuih ƀôn sang, pơtô brơi mơnuih ƀôn sang pơđĭ kyar bơwih ƀong, thâo hơdră mă yua bôh thâo phrâo măi mok amăng bruă rông rơmô, rông un, thâo tơlơi hmâo amăng ƀuôn rim bơyan mơng anun lăi pơhing kơ neh wa amăng ƀuôn”.

Să Ea Sol, tơring glông Ea Hleo hmâo 12 bôh plơi hăng 7 bôh ƀuôn, 13 djuai ania hơdip hrŏm. Pơphun pơdŏng plơi pla phrâo mơng thun 2011, hăng tơhnal pok phun ƀu lu amăng djop mơta, biă ñu jơlan nao rai amăng plơi pla akă djơ̆ hăng tơlơi kiăng pơđĭ kyar bơwih ƀong mơnuih mơnam, lơm anun prăk mă yua mơng ngăn drăp kơnuk kơna hmâo rơnoh. Ƀơi anăp tơlơi anun, Ping gah, gong gai să Ea Sol hmâo pơtrut kơtang bruă lăi pơhing, pơjing pran mut hrŏm mơng mơnuih ƀôn sang amăng tŭ ư hrŏm sa jua, gum tơngan hrŏm pơdŏng plơi pla phrâo. Iâo pơhrui djop ngăn rơnoh mă yua hluai tui pran jua gơgrong mă pô mơng mơnuih ƀôn sang. Ơi Ksor Y Gư, Kơ-iăng Khua git gai Ping gah, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Ea Sol, tơring glông Ea Hleo brơi thâo:

 “Să hmâo pơphun bruă bơkơtưn pơdŏng plơi pla phrâo kơplah wah plơi pla ƀôn lan anai hăng ƀôn lan adih. Rơgao kơ pok pơhai ngă tui, ƀô̆ mơta mơng să hmâo lu tơlơi pơplih gah anom mă yua, biă ñu jơlan mrô 15 phrâo tôm dih anai pơkra glăi, pok prong laih hơdôm jơlan phun mut amăng să nao pơ̆ plơi pla phun ñu tuh pơplai pơkra”.

Ăt kah hăng lu kual hmâo neh wa djuai ania ƀiă pơkon mơng tơring čar Dak Lak, hlâo adih să Yang Tao, tơring glông Lak hmâo mrô sang anô̆ ƀun rin lu, đơ đam să hmâo rơbêh kơ 2.500 bôh sang anô̆ lĕ mơnuih djuai ania ƀiă hơđăp ƀơi anai hmâo 96%. Kiăng djru mơnuih ƀôn sang tơtlaih mơng ƀun rin hrŏm hăng tơlơi lăng ba lu mơta mơng Ping gah hăng Kơnuk kơna, tơring glông Lak hmâo laih lu ngăn rơnoh mă yua kơ să Yang Tao pơđĭ kyar bơwih ƀong mơnuih mơnam. Truh ră anai amra lăng ƀuh tơlơi pơplih ƀuh rơđah amăng rim sang anô̆ mơng mơnuih ƀôn sang ƀơi anai. Yă H’ Loan Uông, Kơ-iăng Khua git gai Ping gah, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Yang Tao, tơring glông Lak mơ-ak pran jua lăi pơthâo:

 “Ƀơi să Yang Tao hmâo tơlơi pơplih rơđah biă. Bruă pơplih hơdră phun pla hlô rông hlâo adih hmâo lu sang anô̆ mơnuih ƀôn sang ƀu đing nao ôh bruă rông hlô yap wot rông kơbao, rông rơmô, un, mơnŭ bip samơ̆ truh ră anai sang anô̆ hơpă leng kơ hmâo tơlơi pơplih laih amăng bruă rông hlô. Sang hơpă leng kơ hmâo rơmô, ƀu hmâo rơmô lĕ rông mơnŭ bip”.

Tui Tơlơi pơtrun pơsit Jơnum Ping gah tơring čar Dak Lak rơwang bruă 2020-2025 rim thun, hrŏ trun mơng 1-2% mrô sang anô̆ ƀun rin. Sang anô̆ amăng kual neh wa djuai ania ƀiă hrŏ trun mơng 3-4%. Sang anô̆ ƀun rin ƀơi hơdôm bôh tơring glông ƀun rin hrŏ trun mơng 4-5%. Kiăng hmâo tui tơhnal ba tơbiă, ƀơi mông jơnum klah čun ƀơƀiă krah rơwang bruă ngă tui Tơlơi pơtrun pơsit Jơnum Ping gah tơring čar Dak Lak phrâo anai, Ding kơna Ping gah dêh čar, Khua git gai Ping gah tơring čar Dak Lak Nguyễn Đình Trung lăi rơđah:

 “Tô̆ tui tơlơi črâo ba pơđĭ tui hloh dong bruă gơgrong mơng hơdôm gưl ping gah, lăi pơthâo abih dơlăm, ngă tui tơpă hơdôm hơdră pơtrun jơlan gah mơng ping gah, hơdră bruă, tơlơi phiăn mơng kơnuk kơna kơ pơđĭ kyar bơwih ƀong mơnuih mơnam tañ hăng kơjăp phik. Đing nao pơpha hơdôm ngăn rơnoh ngă tui mơng akô̆ bruă, hơdră bruă pioh kơ kual neh wa djuai ania ƀiă, kual asuek, ataih, kual guai dêh čar kiăng ngă tui truh kih hơdôm tơhnal ba tơbiă, pơkă, bruă jao mơ̆ Tơlơi pơtrun pơsit jơnum prong ping gah tơring čar tal 17 ba tơbiă”.

Tơring čar Dak Lak ăt glăk pơtrut kơtang ngă tui hơdôm jơlan hơdră pơkă mơng dêh čar hrŏ trun ƀun rin kơjăp phik, hơdôm hơdră bruă hrŏ trun ƀun rin kah hăng: prăk čan mă kơmlai ƀiă, pơsur bruă đang hmua, đang kyâo, pơđĭ kyar bruă akan hơdang, hrăm bruă, bruă ia jrao, pơtô juăt. Đing nao hloh dong bruă mơnuih apăn bruă kual neh wa djuai ania ƀiă dô̆. Pơlar mơnuih mă bruă lĕ djuai ania ƀiă djơ̆ hăng tơlơi kiăng bruă jao amăng tơlơi ră anai./.