VOV4.Jarai-Tui hăng tơlơi pơkă ƀun rin lu mơta, ră anai tơring čar Gia Lai dŏ rơbêh 12,09% mrô sang anŏ ƀun rin. Amăng anun lu kơ sang anŏ ƀun rin lĕ sang anŏ mơnuih djuai ƀiă. Lu tơring glông plơi pla hlăk pok pơhai lu hơdră pơsir brơi bruă mă, hơduah ĕp ƀong huă, djru bruă mă, pơblih tơlơi pơmin, hơdră mă bruă, kiăng djru kơ mơnuih ƀôn sang hrưn đĭ pơklaih mơ̆ng tơlơi ƀun rin hơđong kjăp.

Mơ̆ng mơguah sing bring nao reh kơtăk kơsu brơi kông ty, tơdơi kơ anun nao pơ hmua wai lăng đang kơphê pô, tlam glăi pơ sang dik dăk kơ bruă wai lăng rơmô ania hlăk mơkian ƀiă tuh ană, samơ̆ amai Rahlan Iêk dŏ pơ plơi Krêl, să Ia Krêl, tơring glông Đưk Kơ mơak hăng bruă mă mah tơnap tap gleh glar tui anun. Ñu ră ruai, rơkơi ñu djai tañ đơi,  hơjăn ñu yơh rông 3 čô ană hlăk thun ƀơ̆ng huă, hrăm hră. Hlâo adih, pă amĭ ană ñu asơi huă ƀu djop ôh sa hrơi, mă bruă hyu ĕp bruă apah, hrơi mơ̆n hơmâo, djơ̆ hrơi glăi soh, đang kơphê tha laih phun than ƀu hiam anun ƀu mơboh ôh.

Thun 2018, amai Iêk, čan 50 klăk prăk mơ̆ng sang bruă djru mơnuih mơnam pioh rŭ pla glăi kơphê. Thun tŏ tui, ñu dưi hơmâo kông ty kơsu pơdong ƀơi să gơñu tŭ jum mut ngă bruă kơsu jing kông ñơn kơsu laih anun arăng djru man pơdong brơi sang. Mah prăk blan ngă bruă kơsu aka ƀu lu ôh, samơ̆ ñu hơmâo prăk pơhrui glăi hơđong, blơi rơmô ania pioh rông, tuh ană. Amai Rahlan Iêk hok mơak brơi thâo, thun hlâo, sang anŏ ñu pơklaih mơ̆ng ƀun rin yơh:

“Kông ty djru kâo 70 klăk prăk pơdong sang mơ̆ng thun 2020. Rông ană bă hrăm hră, kâo gir run ngă kông ñơn, reh kơtăk kơsu na nao đôč”.

Lu sang anŏ mơnuih djuai ƀiă dưi čan prăk rông hlô mơnong, hơmâo prăk pơhrui glăi pơklaih ư̆ rơpa ƀun rin hơđong

Sang anŏ amai Iêk lĕ sa amăng mrô 53 boh sang anŏ pơ să Ia Krêl, tơring glông Đưk Kơ phrâo pơklaih mơ̆ng anăn sang anŏ ƀun rin amăng thun 2021. Thun blan rơgao, kiăng djru kơ hơdôm sang anŏ hrưn đĭ pơklaih mơ̆ng tơlơi ƀun rin hơđong kjăp, djop anom bruă amăng tơring čar plơi pla pơphun lu anih pơtô brơi tơlơi thâo bruă mă hăng pok pơhai hơdôm bruă mă rŭ pla glăi kơphê, pơđĭ tui boh tŭ yua kơ đang phun pla. Sang bruă prăk djru mơnuih mơnam tơring glông nao tơl sang brơi prăk kơ mơnuih ƀôn sang čan ngă hră amuñ gêh găl kơ mơnuih ƀôn sang tŭ mă prăk čan.

Gong gai kơnuk kơna plơi pla ngă hrom mơnuih arăng đăo kơnang amăng plơi pla, jak iâu pơtô lăi ană plơi anăm sĭ lŏn sang ôh, lŏn hmua ôh, khom kơtưn hrăm hơduah ĕp jơlan hơdră pơklaih mơ̆ng ƀun rin. Ơi Rmah Kuač (Rmah Quách), Kơ-iăng Khua git gai Ping gah plơi, ngă rah Khua plơi Krêl, să Ia Krêl brơi thâo:

“Tơnap tap hloh ră anai lĕ lŏn tơnah jai hrơi kơniă, sang anŏ ană bă lĕ jai hrơi lu. Đơ đam lŏn anet, prăk pơhrui glăi ƀiă yơh. Rơnuk anai, ƀing hlăk ai čơđai muai lĕ gir run hrăm hră yơh, kiăng pơklaih mơ̆ng ƀun rin. Hrăm abih gưl dua, gưl klâo dưi yơh nao ngă bruă amăng kông ty, khom thâo bruă, hơmâo ƀăng kah mơ̆ng dưi mut mă bruă”.

Sang anŏ ƀun rin ƀơi tơring glông Đưk Kơ hơmâo bruă mă hơđong

Să Ia Krêl, tơring glông Đưk Kơ, hơmâo rơbêh 2.100 boh sang anŏ mơnuih ƀôn sang amăng 10 boh plơi. Amăng anun, 35% mrô mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă. Mrô sang anŏ ƀun rin mơ̆ng să anai ăt dŏ truh rơbêh 13,4%. Yă Nguyễn Thị Thúy Loan, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Ia Krêl, brơi thâo, thun 2022, să anai ngă tơhnal pơtrun gir run pơhrŏ 2,2% mrô sang anŏ ƀun rin, jing dưm dưm 47 boh sang anŏ:

“Kơtưn kơ bruă pơtô pơblang kiăng pơblih tơlơi pơmin hơdră mă bruă, bơwih ƀong huă mơ̆ng mơnuih ƀôn sang kiăng djơ̆ rơ-ua hloh, hmar ba yua boh thâo ia rơgơi phrâo amăng bruă ngă hmua hăng čem rông hlô mơnong. Dua lĕ hăng sang anŏ ƀun rin, đơ đam lŏn hmua ƀu hơmâo ôh lĕ pơsir brơi bruă mă. Hơdôm kông ty lăi pơthâo bruă mă; ngă gêh găl kơ djop sang anŏ ƀun rin, biă mă ñu 47 boh sang anŏ ƀun rin hơmâo anăn gir run pơklaih mơ̆ng ƀun rin amăng thun 2022 dưi tŭ mă tơlơi djru”.

Tui hăng hnong pơkă ƀun rin phrâo, ră anai tơring čar Gia La dŏ rơbêh 12,09% mrô sang anŏ ƀun rin. Amăng anun hơmâo truh 88% mrô sang anŏ ƀun rin lĕ djuai ania ƀiă. Ngă tui hơdră dêh čar pơtrun kơ pơhrŏ ƀun rin hơđong kjăp, mơ̆ng thun 2016 truh thun 2021, tơring čar Gia Lai tuh pơ alin rơbêh 1.270 klai prăk, pok pơhai lu bruă mă djru sang anŏ ƀun rin hrăm bruă, pơblih pơjeh djuai phun pla, hlô mơnong rông…

Tui hăng akŏ bruă mrô 314/KH-UBND phrâo hơmâo Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Gia Lai čih pơkra rơnuč blan 2 rơgao, thun anai, tơring glông kơtưn pơhrŏ 2% mrô sang anŏ ƀun rin amăng tơring čar, 3% mrô sang anŏ ƀun rin lĕ mơnuih djuai ƀiă. Ơi Phạm Trần Anh, Kơ-iăng Khua Gơnong bruă Bruă mă Tơhan rơka hăng Mơnuih mơnam tơring čar Gia Lai brơi thâo, gơnong bruă anai amra ngă hrom djop tơring glông pioh ngă pơgiong tơhnal pơkă pơhrŏ ƀun rin thun 2022:

“Anom bruă wai lăng bruă mă, tơhan rơka amra lăi pơthâo gong gai kơnuk kơna, anom bruă ping gah djop gưl pơkra hơdră rơđah rơđong hloh, djru kơ sang anŏ ƀun rin dưi pơklaih mơ̆ng ƀun rin. Laih dơ̆ng mă yua djơ̆ lăp boh tơhnal djru mơ̆ng dêh čar; ngă hrom tong ten anom bruă djop djuai ania mơnuih mơnam, khul grup, kơđi čar, mơnuih mơnam djop gưl pơtum mơnuih mă bruă, tơlơi djru mơ̆ng sang bruă sĭ mơdrô, mơ̆ng ană plơi pla, mơnuih mơnam pioh tuh pơ alin kơ mơnuih ƀun rin pơđĭ kyar ngă hmua pơkra ming”.

Nguyễn Thảo pô čih-Nay Jek: Pơblang