Hơdôm tal Jơnum Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai đơ đam rŏng lŏn tơnah hăng bruă mă mơng Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar Việt Nam
Thứ hai, 08:18, 18/09/2023 VOV1/Siu H’ Prăk pơblang VOV1/Siu H’ Prăk pơblang
VOV4.Jarai – Mơ̆ng lơ 14-18/9, Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar Việt Nam pơphun bruă Jơnum Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai đơ đam rŏng lŏn tơnah tal 9 hăng anăn ñu: “Bruă mă mơng hlăk ai amăng bruă pơtrut ngă tui hơdôm tơhnal ba tơbiă pơđĭ kyar Kơjăp phik hluai tui Pơplih mrô hăng Pơplih phrâo pơčeh phrâo”. Bruă jơnum pơtŏng sit dong tơlơi gum hrŏm klă, hmâo pran gơgrong, gơgrong hlâo mơng Việt Nam amăng Khul pơlir hơbit Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang rŏng lŏn tơnah (IPU); hrŏm hăng anun brơi ƀuh tơlơi đing nao, lăng yôm mơng Việt Nam pioh kơ hlăk ai hăng hơdôm tơlơi hrŏm đơ đam rŏng lŏn tơnah mơng hlăk ai ră anai.

Thun 2010, Khul pơ ala Khul pơlir hơbit Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang rŏng lŏn tơnah (IPU) – 122 pơphun ƀơi Bangkok, dêh čar Thái Lan hmâo pel ĕp laih sa Tơlơi pơtrun pơsit hmâo tơhnal pok tơbiă “Tơlơi gum hrŏm mơng hlăk ai amăng bruă tơpă”. Hluai tui pran jua anun, thun 2013, IPU hmâo pơphun laih Bruă bơkơtuai khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai, kiăng bơkơtuai kơ tơlơi hlăk ai, pơđĭ tui bôh thâo hlăk ai hăng pơđĭ tui anih gơgrong, pran đăo gơnang mơ̆ng khua mua hlăk ai. Sa thun tơdơi, IPU hmâo pơjing laih hơdră Jơnum đơ đam rŏng lŏn tơnah rim thun hăng truh kơ ră anai hmâo găn rơgao 8 tal jơnum.

Thun 2014, Jơnum khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai đơ đam rŏng lŏn tơnah tal blung a dưi pơphun ƀơi Giơ-ne-vơ, dêh čar Thụy Sĩ, hăng anăn ñu: “Tơlơi gum hrŏm mơng hlăk ai amăng bruă kơđi čar hăng tơlơi tơpă”, kiăng ĕp tơbiă hơdôm hơdră pơtrut pơsur tơlơi gum hrŏm mơng hlăk ai hăng djru pơsit jơlan hơdră bruă mă mơng hlăk ai amăng bruă kơđi čar.

Jơnum tal 2 dưi pơphun ƀơi Tokyo, dêh čar Japan thun 2015, hăng anăn ñu “Rơnuk rơnua hăng pơđĭ kyar”, jing sa phun akha kơtang pioh kơtưn pơlir nao rai kơplah wah hơdôm mơnuih hlăk ai apăn bruă kơđi čar hăng ngă pơhưč gơñu ba tơbiă hơdôm jơlan gah phrâo hăng pơčeh phrâo yua kơ hlăk ai git gai yua kơ hơdôm mơnuih mơnam pơđĭ kyar, rơnuk rơnua, mut hrŏm hăng pơhlôm klă.

Thun 2016, Jơnum tal 3 pơphun ƀơi Zambia, hăng anăn ñu “Jơlan hơdră bruă mă thun 2030: Hlăk ai ba jơlan hlâo, ƀu pioh hlơi lui lơi gah tlôn”. Jơnum hmâo pơkôl pơtrut bruă pha ra mơng hlăk ai kiăng ngă giong hơdôm tơhnal ba tơbiă pơđĭ kyar kơjăp phik (SDGs) kơ sa rŏng lŏn tơnah pơgi kơdih anai.

Jơnum tal 4 pơphun ƀơi Canada thun 2017, hăng anăn ñu “Bruă pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai lĕ pran pơtrut mơng tơlơi mut hrŏm”, đing nao 3 anăn phun bơdjơ̆ nao: Tơlơi gum hrŏm bruă kơđi čar mơng hlăk ai; đuăi hyu dô̆ hăng mut hrŏm mơnuih mơnam; hăng kơtưn pơđĭ kyar bơwih ƀong abih bang. Hluai tui tơlơi gum hrŏm pơđĭ dlông, Jơnum hmâo ngă pơhưč ƀing khua pơ ala hlăk ai kơ hơdôm bruă mă kiăng pơtrut mut hrŏm.

Thun 2018, jơnum tal 5 pơphun ƀơi Azecbaizan hăng anăn ñu “Pơtrut tơhnal kơjăp phik, pơgang bôh tŭ yua mơng hơdôm rơnuk pơgi kơdih anai”, ba truh tơhnal gal lăi pơthâo tơlơi pơmin hăng bôh thâo bruă juăt mă kiăng pơgang tơlơi pơđĭ kyar hăng yâo mơ-ak mơng hơdôm rơnuk pơgi kơdih.

Thun 2019, jơnum tal 6 pơphun ƀơi Paraguay hăng anăn ñu “Hmâo laih hơdôm Tơhnal ba tơbiă pơđĭ kyar kơjăp phik (SDGs) hăng jao tơlơi dưi kơ hlăk ai hluai tui bôh tŭ yua mơnuih mơnam”, kiăng hơduah ĕp hơdôm hơdră pơplih phrâo, pel ĕp bruă jao tơlơi dưi kơ hlăk ai mơng rơnoh yâo mơ-ak – sa tơlơi pok phun amra pơtrut tañ bruă mă kiăng djơ̆ tui hơdôm Tơhnal ba tơbiă pơđĭ kyar kơjăp phik.

Thun 2021, yua kơ klin Covid-19, bruă jơnum tal 7 dưi pơphun lăng nao rai mơng ataih ƀơi tivi hăng anăn ñu “Hơdră ngă juăt mơng hlăk ai tơdơi kơ Covid-19” rơgao, kiăng pơsit bruă mă mơng hlăk ai amăng hơdôm tơlơi gir run hơkrŭ glăi tơdơi kơ klin ruă; lăi pơthâo pơtô brơi hơdră hơkrŭ đĭ bruă pơtô pơhrăm pơplih phrâo đut hlah bruă mă kơ hlăk ai hăng pơplih pơkra hơdôm bruă bơwih gah ia jrao ƀơi djop anih.

Jơnum tal 8 dưi pơphun ƀơi ƀôn prong Sharm El-sheikh kơtuai hăng Ia Rơsĭ Mriah dêh čar Êjip hăng bruă pơtrut tơlơi gum hrŏm mơng hlăk ai amăng bruă bŏng glăi ayuh hyiăng pơplih.

Hơdôm hrơi rơgao, Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar Việt Nam hmâo gum hrŏm klă laih hơdôm bruă mă amăng rơwang Pơlir hơbit Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang rŏng lŏn tơnah, amăng anun hmâo hơdôm tal Jơnum Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai đơ đam rŏng lŏn tơnah. Grŭp dêh čar Việt Nam hmâo gơgrong hlâo, gum hrŏm klă, lăi pơthâo tơlơi pơhing, tơlơi găn rơgao, hơdră pơtrun, hơdră bruă mơng Việt Nam bơdjơ̆ nao hơdôm tơlơi lăi pơthâo nao rai amăng mông Jơnum; hrŏm hăng anun, ba tơbiă hơdôm tơlơi rơđah kiăng kơtưn bruă mă mơng hlăk ai amăng pơsir hơdôm tơlơi ƀơi rŏng lŏn tơnah

Bruă Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang Việt Nam pơphun Jơnum Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai đơ đam rŏng lŏn tơnah tal 9 pơtŏng sit dong tơlơi gum hrŏm klă, hmâo pran gơgrong, gơgrong hlâo mơng Việt Nam amăng IPU; hrŏm hăng anun brơi ƀuh tơlơi đing nao, lăng yôm mơng Việt Nam pioh kơ hlăk ai hăng hơdôm tơlơi hrŏm đơ đam rŏng lŏn tơnah mơng hlăk ai ră anai. Ơi Martin Chungong, Khua čih pioh Khul pơlir hơbit Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang rŏng lŏn tơnah (IPU) lăi rơđah: “Kâo pơmin kơjăp lĕ, Jơnum Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai đơ đam rŏng lŏn tơnah tal 9 amra djru ƀing khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai lăi ha jăn hăng ƀing khua pơ ala mơnuih ƀôn sang lăi hrŏm pơplih kơtang hloh kiăng pơplih phrâo tơhnal ba tơbiă pơđĭ kyar kơjăp phik. Ƀing gơmơi pơsit yôm tơlơi gum hrŏm klă hiam mơng Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang Việt Nam hăng Grŭp čih pioh mơng Việt Nam kiăng pơphun truh kih jơnum. Việt Nam hmâo git gai truh kih lu bruă jơnum jar kơmar. Ƀing gơmơi mơ-ak biă dưi pơwot glăi Hà Nội pioh pơhmư̆ Jơnum Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang hlăk ai đơ đam rŏng lŏn tơnah tal 9”.

Jơnum tal anai dô̆ djru pơtrut hơdôm bôh tŭ yua mơng VIệt Nam tui glông bruă Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang, djơ̆ tui tơlơi rơkâo pơđĭ kyar hăng jơlan gah pơđĭ kyar amăng rơwang phrâo, amăng anun hmâo pơplih mrô, pơphil phrâo pơčeh phrâo, pơđĭ kyar kơjăp phik; lăi pơhing, lăi pơhưč hyu djop hăng gơyut gơyâo jar kơmar kơ phiăn juăt bôh thâo, lŏn ia, ană mơnuih, hơdră bruă pơtom hiăp hăng bôh than bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam mơng Việt Nam;  kơtưn bruă pơtom hiăp kơplah wah Việt Nam hăng lu bơnah gum hrŏm yôm phăn, biă ñu ƀing khua pơ ala mơnuih ƀôn sang, rơnuk khua git gai hlăk ai mơng hơdôm bôh dêh čar./.

VOV1/Siu H’ Prăk pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC