VOV4.Jarai -  Hơbô̆ bruă pơčruh prăk djru găn rơgao tơnap tap mơng Anom git gai tơhan să Hòa Phú, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lăk hơdôm thun rơgao hơmâo anŏ tŭ yua laih. Mơng keh prăk anai, ƀing tơhan “sao vuông” hơmâo tơlơi khăp pap, djru nao rai pơđĭ kyar bơwih ƀong amăng sang anŏ, hơđong tơlơi hơdip, hơđong pran mă bruă, gir hăng bruă ƀing khua jao.

Jing mơnuih ngă kơphê hăng tiu, ƀu suk dŏ dong ƀong huă yua phun pla tha, nua rơgêh, ayong Phan Sự, dŏ ƀơi thôn 1, să Hòa Phú, pơmin či sĭ sang nao mă bruă pơ Bình Dương laih. Khă hnun, prăk čan 20 klăk mơng keh prăk tơhan mơnuih ƀon sang să thun 2012, jing brơi ñu bơwih ƀong glăi ƀơi 1 ektar đang hmua mơng sang anŏ ñu. Ñu buč hĭ phun kơphê hăng tiu, hơdai pla boh pơđung, boh mit thái dong; ngă war, pơkra drông bui glai klai tuh ană. Bruă rông gơnam gêh gal, pla phun kyâo hiam mơn, anun jing tơlơi bơwih ƀong mơng sang anŏ ñu đĭ đăi laih.

“Adơi ayong djru brơi čan mă 20 klăk, mơng mrô prăk anai kâo blơi hơdôm drơi bui giong anun rông ñu hrôh tui ƀơ ƀrư̆. Mơng anun kâo rông bui anet prong jing bui ania tuh ană, ngă djuai, ră anai hơmâo 6 drơi bui ania laih, rim thun tuh dua wơ̆t, hơmâo năng ai 100 truh kơ 150 drơi. Ta sĭ tui ƀiă, mă prăk anun pơkra anih rông prong tui dong, ră anai hơmâo prăk pơhrui hơđong laih, rơbêh 200 klăk lơ̆m sa thun”.

Ayong Sự dŏ čem bui glai.

Ƀu kơnong djru nao rai pơđĭ kyar bơwih ƀong đôč ôh, Keh prăk tơhan mơnuih ƀon sang mơng Anom bruă git gai tơhan să Hòa Phú ăt hmao tlôn djru ba hơdôm boh sang anŏ tơnao tap, ƀu bưng. Ayong Nguyễn Đăng Huỳnh, Kơ-iăng khua git gai, Anom bruă git gai tơhan să Hòa Phú brơi thâo: Tơdah ƀu hơmâo adơi ayong djru ba, ñu pơdơi bruă laih, ĕp bruă pơkŏn dong yua dah ană anet ñu duam ruă na nao, prăk kăk ƀu hơmâo, sang anŏ tơnap biă.

“Kâo hơmâo dua čô ană, ană kơčua ruă hơtai boh. Lơ̆m anun adơi ayong hơmâo pơčruh brơi kâo čan mă năng ai 40 klăk prăk brač pơjrao hơtai boh brơi ană kâo, laih anun brơi kâo čan thim 20 klăk dong. Keh prăk anai djru kâo găn rơgao tơnap tap, ană kâo ră anai hơmâo pran jua, huăi duam ruă dong tah”.

Ayong Nguyễn Văn Tuyển, Khua Anom git gai tơhan să Hoà Phú, ding kơna amăng grup brơi thâo: Keh prăk mă bruă rơđah rơđông, anun jing abih bang tŭ ư, hur har pran jua gum ngă. Rim blan, rim čô mơnuih, tui hluai kơ tơlơi hơmâo mơn, hơmâo pơčruh mơng 200 truh 500 rơbâo prăk. Sang anŏ tơnap hơmâo djru čan aset biă mă lĕ 10 klăk, lu hloh lĕ giăm 100 klăk prăk. Keh prăk anai pioh djru kơ ƀing tơnap čan mă hlâo.

“Prăk kơnuk kơna apah kơ adơi ayong aset biă, aka ƀu dưi pơhlôm tơlơi bơwih ƀong sang anŏ ôh, prăk pơhlôm nua ia jrao hai ƀu hơmâo lơi. Ăt hơmâo lu mơnuih dŏ kơƀah, rơkơi bơnai phrâo pơdô̆, phrâo trun. Gơmơi akŏ pơdong keh prăk anai kiăng djru nao rai tơdruă găn rơgao tơlơi tơnap tap, kiăng hơđong pran jua ngă bruă kơnuk kơna jao. Kiăng adơi ayong đăo gơnang, mă prăk anai brơi ƀing gŏp čan mă, đah mơng huăi hyu čan ling gah rơngiao, huăi hyu čan prăk kơmlai lu ƀudah lu wơt čan mơng sang bruă prăk samơ̆ lơ̆m anun bơwih ƀong tơnap biă. Tơdah ƀu hơmâo keh prăk anai lĕ lu adơi ayong pơdơi bruă mơtăm yơh”.

Keh prăk tơhan mơnuih ƀon sang djru ba ding kơna bơwih ƀong.

Tui hăng ơi Nguyễn Hữu Toàn, Khua jơnum min mơnuih ƀon sang să Hòa Phú: Mơng mrô prăk čan anai, ding kơna hơmâo tuh pơ plai pơđĭ kyar bơwih ƀong, rông bui rơmô, mơnŭ bip, pla añăm hla rok, pơđĭ kyar bơwih ƀong amăng đang sang, sĭ mơdrô dong đah mơng hơmâo prăk pơhrui, pơplih tơlơi hơdip, hrưn đĭ tơklaih mơng rin rơpa.

“Keh prăk anai mă bruă rơđah rơđông, yang thâo mơnuih thâo. Pô hlơi tơnap tap lĕ hơmâo mă prăk mơng anai mơn čan mă djru bơwih ƀong klă hloh. Giong anun ƀing tơhan nao ngă tơhan 2 thun glăi pơ plơi pla mơ̆ aka ƀu hơmâo bruă mă lĕ ăt hơmâo djru čan prăk bơwih ƀong mơn. Giong anun Grup tơhan să gum ngă hăng hlăk ai, hrŏm hăng gong gai nao pơhiăp tom kual pơkra gơnam, pơƀuh mơnuih mă bruă kiăng sang măi iâu mă bruă”.

Keh prăk tơhan mơnuih ƀon sang să Hòa Phú hơmâo akŏ pơdong hăng mă bruă mơng thun 2016 hăng 20 čô mơnuih gum ngă. Tơdơi kơ 7 thun, ding kơna hơmâo pơčruh rơbêh 300 klăk prăk. Mơng keh prăk anai, ding kơna hơmâo čan prăk ngă hmua pla pơjing, sĭ mơdrô. Tơlơi hơdip hai hơđong tui amăng ƀrư̆, djru abih bang adơi ayong hơđong pran ngă bruă, gir hăng bruă hơmâo jao.

Tuấn Anh: Čih - Siu H’Mai: Pơblang