VOV4.Jarai - Rơwang hrơi rơjuh laih rơgao, Khua mua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar jơnum abih bang ƀơi sang jơnum, pioh lu mông đing nao pơčrông sai kơ bruă lăng glăi pơhrua boh than ngă tui akŏ bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam hăng pơhrui ngăn drăp kơnuk kơna, bơkơtuai hơdôm hơdră wai lăng hŭi prăk kak rơngiă nua, hơkrŭ glăi bơwih ƀong huă tơdơi kơ abih klin. Ƀing khua mua lăng yôm hơdôm boh than dưi ngă amăng pơgang klin Covid-19, laih dong rơkâo Kơnuk kơna đing nao ƀiă dong bruă wai lăng nua sĭ ia săng, ia jâu hăng nua sĭ gơnam ƀong huă. Blung hlâo đing nao ngă hơđong tơlơi bơwih ƀong huă pok prong, wai lăng hŭi prăk kak rơngiă nua, pơhlôm brơi tơlơi hơdip kơ mơnuih mơnam.

Ƀing khua mua lăng yôm tơlơi git gai khut khăt, lăp djơ̆ mơng Kơnuk kơna, hrŏm hăng tơlơi dong yua mơng mơnuih ƀon sang, bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam hơdôm blan akŏ thun hơmâo lu tơlơi pơplih phrâo djop mơta hăng djop bruă. GDP amăng rơwang tal I him lăng đĭ 5,03% lĕ rơnoh pơđĭ kyar lu hloh pơhmu hăng amăng kual hăng jar kmar. Tuh pơ alin mơng tač rơngiao tŏ đĭ tui, klă ƀiă dong, lu ƀiă dong, anai lĕ mrô jŭ jap yôm hloh, pơdah pran đăo gơnang sit nik mơng hơdôm anom bruă gah rơngiao amăng bruă hơkrŭ, pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam amăng dêh čar ta. Hơdôm boh than dưi ngă prong prin amăng pơgang klin Covid-19 pơtrut pơsur abih bang mơnuih, ngă kơtưn, ba glăi pran đăo gơnang mơng mơnuih ƀon sang hăng khua apăn bruă Ping gah. Ơi Nguyễn Minh Tâm, Khua pơ ala mơnuih ƀon sang tơring čar Quảng Bình brơi thâo:

“Sit biă ñu kâo lăng yôm biă mă hăng rơnoh prăk mơ̆ Kơnuk kơna ta djru amăng pơgang klin Covid-19. Tơlơi anai brơi ƀuh Khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar, Kơnuk kơna ăt hơdeč hmar ngă tui hơdôm tơlơi găn rơgao mơng đưm hlâo adih kơ ơi yă ta anun lĕ gir găn rơgao tơnap, “Rĭm čô mơnuih lĕ sa tơhan” “rĭm boh plơi pla lĕ sa anih gơgrong pơgang klin”. Yua anun, tơdơi kơ 1 thun ngă tui khut khăt truh ră anai dêh čar ta glăk ƀơƀrư̆ pok bah amăng čơkă tuai mơng gah rơngiao mơng anun ba tơlơi bơwih ƀong huă jai hrơi hơkrŭ glăi. Bruă dưi ba tơlơi hơdip tui hơđăp hơmâo tơlơi gum pơgôp prong prin mơng gơnong bruă ia jrao”.

Samơ̆, Amăng mông jơnum, lu Khua pơ ala mơnuih ƀon sang pơdah pran jua bơngŏt lơ̆m lu rơnoh prăk aka ƀu dưi jao trun mă yua. Lu anom bơwih ƀong sĭ mơdrô, mơnuih mă bruă, mơnuih ƀon sang bơbeč mơng klin aka ƀu tŭ mă hơdôm rơnoh prăk djru. Ơi Trịnh Xuân An, Khua pơ ala mơnuih ƀon sang tơring čar Đồng Nai brơi thâo:

“Ƀing gơmơi ăt bơngŏt biă mă mơn lơ̆m ƀing ta hơmâo prăk samơ̆ aka ƀu kah pha mă yua. Mah tơlơi kiăng hăng bruă jao ră anai prong hăng ječ biă mă. Yua anun, rơkâo Kơnuk kơna, djop ding jum, gơnong bruă, gong gai ƀon lan kiăng khut khăt dong lơ̆m ngă hră pơ-ar, anăm ngă hră lui đơi ôh, boh tơhnal brơi kơ djơ̆ hăng tơlơi jao kiăng pơsir hĭ mơtăm mă bruă, bĕ hĭ bruă rơkâo đĭ  lu anom bruă, ding jum, gơnong glông laih anun pơƀut glăi lu bruă kơ Kơnuk kơna ta”.

Anŏ pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă hơdôm thun pơ anăp hơmâo ƀing khua mua pơsit tong ăt mơng hơdôm kual FDI, yua pơhrua tuh pơ alin kual bơwih ƀong hajăn dŏ bưp tơnap tap, aka ƀu dưi hơkrŭ glăi tañ yua bơbeč mơng klin Covid. Amăng hrơi blan anom bơwih ƀong sĭ mơdrô bưp tơnap tap, jao prăk tuh pơ alin dŏ kaih, tui ơi Nguyễn Duy Minh, Khua pơ ala mơnuih ƀon sang ƀôn prong Đà Nẵng, rơnoh prăk tuh pơ alin hơdôm kual gah rơngiao kơnuk kơna, pơhrui ngăn drăp đĭ kơtang kiăng sem lăng tong ten, kiăng lăng glăi tong ten hơdôm tơlơi sit nik:

“Sĭ mơdrô pơ tač rơngiao đĭ kơtang samơ̆ rơnoh prăk pơgôp amăng hơdôm kual FDI ăt prong hloh mơn amăng hơdră sĭ mơdrô mơng Việt Nam. Thun 2021, pơgôp 74% mrô pơhrui mơng sĭ mơdrô tač rơngiao. Tơlơi anai brơi ƀuh bruă sĭ mơdrô gơnang nao hơdôm kual bơwih ƀong huă hơmâo rơnoh prăk tuh pơ alin mơng tač rơngiao. Samơ̆ ăt glăk ba glăi lu tơlơi gun, tơlơi lông amăng bơwih ƀong huă. Lu dêh čar pơdrông asah glăk guang dar bruă sĭ mơdrô, kah hăng tơlơi pơplih tañ mơng mă yua boh thâo phrâo. Yua anun, kiăng pơsur hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô amăng lŏn ia pok prong bruă bơwih ƀong sĭ mơdrô, sit biă ñu amăng bruă pơkra pơjing gơnam măi mok kiăng kơ hơkrŭ bruă pơkra pơjing amăng dêh čar, hơmâo lu dong mơnuih mă bruă thâo rơgơi”.

Ƀing khua mua hơmâo ba tơbiă lu hơdră bruă kiăng pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă pơ anăp, anai lĕ hơnong pơkă bơwih ƀong huă amăng dêh čar pơđĭ kyar mơng 6-6,5%, wai lăng hŭi prăk kak rơngiă nua 4% amăng thun anai. Amăng anun rơkâo Kơnuk kơna pơjing hơdôm hơdră bruă ha amăng plĕ, mơng ƀiă hrơi, gap ƀrô hăng sui thun, djơ̆ hăng hơdôm hơnong pơkă ba tơbiă. Kơnuk kơna kiăng kơ đing nao bruă ngă hmua, anai lĕ gơnong bruă kiăng gơnang nao amăng thun blan glăk bưp tơnap tap, ngă tơlơi hơdip kơ mơnuih ƀon sang bưp tơnap tap hăng ƀu dưi tuh pơ alin pơwŏt glăi bơwih ƀong huă. Ơi Nguyễn Tạo, Khua pơ ala mơnuih ƀon sang tơring čar Lâm Đồng brơi thâo:

“Rơkâo Kơnuk kơna hơmâo hơdră pơsir hĭ hmao tlôn kiăng kơ ngă hơđong nua sĭ kmơk, gơnam yua gah ngă hmua, ia jâo. Laih dong ăt hơmâo hơdră pơgăn khut khăt bruă leč ƀlor amăng sĭ mơdrô, biă mă ñu bơdjơ̆ nao sĭ mơdrô kmơk, ia jrao pơgang phun pla pơkra mă ča čot. Đing nao pơsir hĭ bruă ngă hră pơ-ar kiăng pơtrut tañ amăng bruă jao prăk tuh pơ alin, sit biă ñu lĕ 3 jơlan hơdră tui hơnong pơkă dêh čar, jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo, jơlan hơdră pơhrŏ trun ƀun rin, jơlan hơdră ngă tui tơlơi pơtrun mrô 88 amăng pơđĭ kyar kual mơnuih djuai ania ƀiă, kual ataih, asuek”.

Siu Đoan: Pơblang