Tui tơlơi ruah mă mơng Phun akha khul mut phung dêh čar Việt Nam, mơng blan 9/2022 truh kơ abih lơ 10/12 hmâo laih 1.242 bôh anom bơwih ƀong bưp tơlơi tơnap, hmâo hrŏ trun hră pơkôl sĭ gơnam anun khom hrŏ trun mông mă bruă mơng 482.120 čô mơnuih. Amăng anun hrŏ trun mông mă bruă ƀudah glăk pơdơi bruă mă hmâo čơkă mă prăk blan lĕ 433.908 čô mơnuih, hmâo 90% mrô mơnuih bơdjơ̆ nao. Hmâo năng ai ñu 6.600 čô mơnuih khom pơdơi jăng jai bruă mă, pơdơi bruă ƀu hmâo prăk blan.

Tơlơi anom bơwih ƀong hrŏ trun hră pơkôl sĭ gơnam, mơnuih mă bruă rơngiă bruă mă ƀudah hrŏ trun bruă mă, pioh glăi lu tơlơi tơnap prong, biă ñu amăng hơdôm hrơi Tết tui phiăn juăt djuai ania giăm truh. Gơnong bruă tơčôh mơñam lĕ sa amăng hơdôm gơnong bruă bơdjơ̆ nao lu hloh lom hră pơkôl sĭ gơnam rơnuč thun mơng lu anom bơwih ƀong hrŏ trun mơng 15% truh kơ 50%, djơ̆ hrom hăng bơdjơ̆ nao bruă mă mơng hơdôm klăk čô mơnuih mă bruă. Ơi Trương Văn Cẩm, Kơ-iăng Khua Khul tơčoh mơñam Việt Nam ba tơbiă:

 “Hmâo hơdôm tơlơi mơ̆ truh ră anai ƀing gơmơi pơmin lĕ anom bơwih ƀong dưi tŭ mă kah hăng anung prăk djru hơđong tơlơi hơdip mơda hăng bruă mă 48,5 rơbâo klai kơ mơnuih mă bruă; 110 rơbâo klai djru kơ anom bơwih ƀong, amăng anun hmâo prăk pơ ala glăi kơmlai 2%, ƀing ta ăt akă dưi ngă mơn. Anung VAT hrŏ trun mă jia 2% lĕ, ƀing gơmơi rơkâo ngă tui dong kơ anom bơwih ƀong. Hơdôm hơdră bruă kơ pơgang gah mơnuih mơnam, pơgang gah rơngiă bruă mă dô̆ tơlơi akă gal mơ̆ ƀing gơmơi hmâo rơkâo lĕ, ăt rơkâo kơsem min mơn kiăng dưi pơsir”.

Tui hăng yă Trần Thị Lan Anh, Khua čih pioh gah Khul pơlir hơbit bruă sĭ mơdrô hăng măi mok Việt Nam, tơlơi bơwih ƀong huă sĭ mơdrô mơng anom bơwih ƀong ƀu klă đơi ôh amăng blan rơnuč thun hăng pơkă lăng hlâo amra pơhrư̆i sui truh ƀiă biă mă ñu abih 3 blan tal sa thun dơi.

 “Ƀơi anăp tơlơi tơnap anai, VCCI rơkâo khom hơđong bruă bơwih ƀong prong, hmâo hơdôm jơlan hơdră pơsur amăng lŏn ia ta, djru pơtrut sĭ mơdrô, hyu ĕp anih pioh sĭ mơdrô phrâo, hră pơkôl sĭ gơnam phrâo. Hrom hăng anun, khom ngă giong hăng pok pơhai hơdôm hơdră bruă djru kơ mơnuih mă bruă hăng mơnuih mă yua mơnuih mă bruă hăng hơdôm anung prăk djru gah hơdră bruă prăk kak; hơdră bruă djru prăk čan; hơđong tơlơi hơdip mơnuih mơnam; amăng anun, đing nao djru brơi hơdôm bôh anom bơwih ƀong găp ƀrô hăng anet. Khom pơplih pơkra hơdôm hơdră bruă pioh kơ mơnuih mă bruă lăp djơ̆ hloh hăng bôh nik hmâo, pơtô juăt bruă mă hăng pơtô glăi”.

 Amăng tơlơi ră anai, ơi Ngọ Duy Hiểu, Kơ-iăng Khua Khul mut phung dêh čar Việt Nam lăi lĕ, khom hmâo lu jơlan gah ha amăng plĕ, djru rah amăng rơwang ƀiă hrơi djru mơnuih mă bruă yak rơgao tơlơi tơnap, dô̆ glăi ƀơi mă bruă ƀudah tañ pơwot glăi anih anom mă bruă, laih anun djru amăng rơwang sui hrơi kiăng kơtưn bruă ngă juăt, bruă kơdŏng glăi añ kơ tơnap kơ mơnuih mă bruă ƀơi anăp tơlơi ƀu hơđong, pơplih mơng bruă sĭ mơdrô:

 “Blung hlâo, khom kơtưn lăi pơhing kơ anih anom mă bruă, pok pơhai hơdôm hơdră, jơlan gah djru mơnuih mă bruă amuñ thâo tơlơi pơhing ruah mơnuih mă bruă, hăng hơdôm anih anom ruah mơnuih mă bruă hmâo arăng đăo gơnang, hơdôm bôh anom bơwih ƀong, khul glăk kiăng ruah mơnuih mă bruă. Hrom hăng anun, ngă tui bruă mă mơng hơdôm khul mơnuih mă yua mơnuih mă bruă amăng jơlan tô nao rai kiăng lăi pơthâo bruă mă kơ mơnuih mă bruă mơng hơdôm bôh anom bơwih ƀong ƀu dưi pơpha bruă mă truh hơdôm anom bơwih ƀong”.

Kiăng hơkrŭ ăt kah hăng him lăng hơdôm tơlơi tơnap pơ̆ anăp, ơi Vũ Trọng Bình, Khua Anom wai lăng bruă mă, Ding jum mơnuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng mơnuih mơnam lăi lĕ, kiăng hmâo hơdôm jơlan hơkrŭ pơsir hăng lăi glăi hơdôm tơlơi glăk ba tơbiă wot mơnuih mă bruă, bruă mă hăng hơđong tơlơi hơdip mơnuih mơnam. Ră anai, Ding jum wai lăng mơnuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng mơnuih mơnam glăk gum hrom hăng hơdôm ding jum, ƀirô dưm kơnar ding jum Kơnuk kơna mă yua Tơlơi pơtrun pơsit kơ pơđĭ kyar pơlar anih anom mă yua pơplih tañ kiăng hơkrŭ glăi tañ bruă bơwih ƀong – mơnuih mơnam.

 “Ră anai hmâo sa tơlơi lĕ kiăng biă hơdră pơkă hơpă pioh dưi pơlir nao rai abih bang hơdôm bôh anom bơwih ƀong bơwih kơ bruă mă mơnuih ƀôn sang amăng lŏn ia hăng pơ̆ dêh čar tač rơngiao hăng bơwih brơi bruă mă lĕ, Bình Dương hăng sa dua anih anom glăk ba tơbiă, ƀing ta dưi pơdŏng sa khul mơnuih mă bruă hăng mơnuih mă bruă ƀudah Khul kiăng mơnuih hăng mơnuih kiăng mă bruă. Pơjing anih anom kơ mơnuih mă bruă anai djru kơnuk kơna git gai, djru gum klă hloh”.

 Ƀơi anăp hơdôm tơlơi tơnap ră anai lom Tết tui phiăn juăt ania giăm truh Gong gai dêh čar, hơdôm Ding jum, gơnong bruă bơdjơ̆ nao khom pok pơhai hơdôm bruă mă ječ kiăng plai ƀiă tơnap tap kơ anom bơwih ƀong hăng mơnuih mă bruă, dưi djă pioh mơnuih mă bruă thâo, djru hơđong anih anom mă bruă, amra djru kơ bruă hơkrŭ glăi amăng thun 2023./.