Kiăng djru pơđĭ tui tơlơi pơmin lơm rô nao rai ƀơi jơlan glông, rim mơnuih khom ngă tui klă hơdôm tơlơi rơkâo lĕ: Sa, hlâo kơ rô nao rai khom pel ĕp rơnoh pơhlôm mơ̆ng rơdêh. 2 lĕ, khom pơhlôm djop hră pơ-ar tui tơlơi pơkă. 3 lĕ, khom đoa muk pơgang akô̆ kơjăp. Lăi ƀu hmâo hăng muk đoa ƀu klă. 4 lĕ, đuăi djơ̆ jơlan pơkă, črăn jơlan, glông rek... tui tơlơi pơkă, hmâo bruă ngă djơ̆ phiăn pơkă ƀơi jơlan nao rai. 5 lĕ, pơhlôm djơ̆ rơnoh pơkă đuăi hmar. Pơđĭ glông tơlơi pơmin brơi arăng đuăi hlâo, weh gah iao, weh gah hnuă... djơ̆ tơlơi pơkă. Pơhrăm pran thâo añ, dô̆ tơguan lơm bưp apui lăi pơthâo dŏng glăi ƀudah jơlan hmâo tơlơi ngă gun. Khom thâo djru gum mơnuih hmâo tơlơi truh. 6 lĕ, pel ĕp na nao rim tal hơdôm bôh rơdêh pơgiăng. 7 lĕ, pơhrăm tơlơi hơdip tâ̆o yâo amăng bruă nao rai ƀơi jơlan glông hăng ngă klă tơlơi pơkôl “Pă ƀu hmâo, 3 hmâo” mơ̆ Jơnum min pơhlôm ƀơi jơlan nao rai dêh čar hmâo iâo pơthưr abih bang mơnuih ƀôn sang ngă klă bruă nao rai ƀơi jơlan glông.
“4 ƀu hmâo” anun lĕ: Ƀu mơñum tơpai ƀiêr, đuăi hmar, plăi ča, găn rơgao apui lăi pơthâo dŏng glăi, mơgăt rơdêh ƀu djop hră pơ-ar pơkă; ƀu rô̆ mă plăng jơlan, jơlan nao rai, plăng pơgang pơhlôm jơlan nao rai; ƀu ngă among sat amăng tơlơi pơsir tơlơi hăng djop mơnuih rô nao rai ăt kah hăng lơm hmâo tơlơi pơjrom; ƀu pioh hmâo tơlơi truh lơm tơbiă ƀơi jơlan nao rai.
“3 hmâo” anun lĕ: thâo hluh djop tơlơi phiăn gah jơlan nao rai; hmâo tơlơi pơmin gơgrong prong hloh hăng drơi pô hăng plơi pla; hmâo bruă pơsir klă, gum hrŏm djru ba mơnuih hmâo tơlơi truh ƀơi jơlan glông.
Ơi Nguyễn Trọng Thái, Khua hơđăp Anom bruă Jơnum min pơhlôm ƀơi jơlan nao rai dêh čar ta brơi thâo:
“Sa lĕ khom ngă giong hră pơ-ar pơkă tơlơi phiăn kơ hơđong pơhlôm ƀơi jơlan nao rai pioh pơhlôm dưi pơđĭ dlông bôh tơhnal wai lăng kơnuk kơna ăt kah hăng ngă gal brơi pioh mơnuih rô nao rai ngă tui klă. Dua lĕ, kơtưn bruă lăi pơhing, lăi pơthâo hơdôm tơlơi pơkă amăng tơlơi phiăn truh hăng mơnuih nao rai ƀơi jơlan hlông lăi ha jăn ăt kah hăng mơnuih ƀôn sang lăi hrŏm, biă ñu lĕ hơdôm kual asuek, ataih laih anun neh wa djuai ania ƀiă”.
Pơtô juăt tơlơi pơmin rô nao rai pơphun mơ̆ng rim sang anô̆. Ơi yă, amĭ ama khom ngă klă bruă pơtô lăi, pơtă pơtăn ană tơčô hăng ding kơna amăng sang anô̆ hmâo tơlơi pơmin rô nao rai ƀơi jơlan glông. Biă ñu mơnuih prong khom ngă gru hlâo, hmâo tơlơi pơmin nao rai ƀơi jơlan glông pơhlôm kiăng ană bă ngă tui. Sang anô̆ lĕ anih anom pơtô lăi blung a hăng rim ană mơnuih. Hrŏm hăng anun, lăi pơhing, pơtô pơhrăm tơlơi pơmin nao rai ƀơi jơlan mơ̆ng mơnuih ƀôn sang ƀơi anih anom dô̆, ƀirô, sang hră, anih mă bruă mơ̆ng mơnuih mă bruă, hơdôm khul grŭp apăn bruă kơđi čar – mơnuih mơnam, rơgao kơ anun gơñu dưi hmư̆, dưi thâo, dưi hluh hăng gum hrŏm lăi pơthâo, mă tŭ tơlơi găn rơgao, mơ̆ng anun hmâo tơlơi pơplih amăng tơlơi pơmin, pơplih gah tơlơi pơmin nao rai ƀơi jơlan glông mơ̆ng rim mơnuih. Gơyut Nông Thủy Nương, hrăm anih 11A5 ƀơi Sang hră đom lom djop djuai ania ƀiă tơring čar Cao Bằng lăi pơthâo:
“Hơdôm bruă ngă kah hăng dăng găn jơlan lơm đĭ rơdêh dang wang ƀudah rơdêh thut mơ̆ ƀu đoa muk pơgang akô̆. Sit nik lĕ sa bruă ngă huĭ rơhyưt biă pơdah ƀu djơ̆ kơnong kơ bruă ngă sat ôh mơ̆ ñu dô̆ pơdah tơlơi pơmin sat mơ̆ng ƀing ta dong. Yua anun, tui hăng kâo, ƀing ta tâ̆o hloh gah lui hĭ mơtăm bruă ngă anai. Ƀing ta tâ̆o hloh lăi pơhing hăng pơđĭ tui tơlơi pơmin ngă tui klă tơlơi phiăn pơhlôm ƀơi jơlan glông”.
Kiăng tơlơi pơmin ngă tui phiăn nao rai ƀơi jơlan glông sit nik ba glăi bôh tơhnal, rơngiao kơ bruă lăi pơhing, hrŏm hrŏm hăng anun lĕ hơdră pơkă nao hrŏm. Mơ̆ng anun ƀơƀrư̆ pơjing rai tơlơi pơmin gơgrong mă pô amăng ngă tui tơlơi phiăn lơm nao rai ƀơi jơlan glông mơ̆ng rim mơnuih. Hrŏm hăng anun, pơđĭ glông tơlơi pơmin bruă gơgrong mơ̆ng khul mơnuih apăn bruă tơhan polih wai lăng bruă nao rai, pel ĕp jơlan nao rai, hơdôm ƀirô, anom bruă, mơnuih gơgrong bơdjơ̆ nao./.
Viết bình luận