Amăng sang phrâo pơdong prong rơhaih năng ai 70 met karê, hơmâo ngă giong laih črăn man pơdong đĭ atur hăng pơnăng, pong bơbung dŏ glăi ngă pơgiong hơdôm črăn pơkŏ dơ̆ng đôč či plơi Ƀôn Čơma, să Ia Trôk, tơring glông Ia Pa, tơring čar Gia Lai, amai Siu Shin Cha, 25 thun hok mơak biă mă. Ñu lăi, sang ñu kah hăng anŏ gơgrong brơi črăn bruă bơwih ƀong huă kơ sang anŏ, dơ̆ng mơ̆ng sang anŏ ƀun rin biă mă ră anai dưi pơklaih mơ̆ng ƀun rin sit nik. Tui hăng hăng amai Siu Shin Cha , anŏ gêh găl truh hăng sang anŏ gơñu mơ̆ng thun 2020, lơ̆m dưi čan 50 klăk mơ̆ng sang bruă prăk djru mơnuih mơnam tơnap, ñu lăi:

 “Yua hơmâo prăk čan anun mơ̆ sang anŏ gơmơi hơmâo anŏ gêh găl pơđĭ kyar bơwih ƀong. Sang anŏ hơmâo blơi dong 2 drơi rơmô ania rông tuh ană truh 8 drơi laih hăng phrâo man pơdong sang kjăp ƀiă. Yua hơmâo prăk sĭ rơmô sang anŏ hơmâo prăk tuh pơ alin ngă hmua, pla hot, blơi rơdêh kai hmua”.

Jơlan hơdră pơklaih mơ̆ng ƀun rin kơ sang anŏ ơi Rčom Hà, thun tơkeng 1962, dŏ ƀơi plơi Hƀel, să Ia Kdăm ăt plai ƀiă mơ̆n yua mơ̆ng rơnoh prăk čan kơnuk kơna djru kơmlai. Sang anŏ hơmâo 5 čô mơnuih dŏ amăng sang kơniă 24 met karê đôč, dưi man mơ̆ng prăk djru hăng ngă hmua 2 ar tơjŭ pơdai. Djop mơta mơnong ƀong huă, gơnam yua mơ̆ng prăk hyu mă bruă apah hrơi hơmâo hrơi đôč. Khut khăt gir run kiăng pơklaih mơ̆ng ƀun rin, thun 2021, ơi Ha khin nao čan 50 klăk prăk mơ̆ng Sang bruă prăk djru mơnuih mơnam kơnang kơ anŏ gơgrong ba mơ̆ng sang să. Ñu mă prăk anun blơi 2 drơi rơmô hăng pla rơ̆k jum dar sang pioh čem rơmô. Dŏ glăi ñu apah lŏn arăng lui soh pioh pla hơbơi plum ĕp anŏ pơhrui glăi kơ sang anŏ. Ră anai, ơi Ha ƀu kơnong pơklaih mơ̆ng ư̆ rơpa đôč ôh dŏ hơmâo tơlơi hơdip mơda hiam klă hloh kơ hlâo:

“Blung a kâo blơi 6 drơi un (bơbui), lơ̆m rông djai abih mơkrah. Giong anun kâo blơi glăi tal dua dơ̆ng, đĭ tui 18 drơi. Lơ̆m sĭ un hơmâo prăk ngă sang, blơi dong 4,4 ar lŏn hmua pioh pla pơjing, ƀơi anŏ tơjŭ pơdai, pla hot. Rơnoh pơhrui glăi kơ sang anŏ jăng jai hơđong mơ̆n, hơmâo prăk djru ană tơčô tơdơi adih”.

Ơi Trần Ánh Tôn, Khua sang bruă prăk djru mơnuih mơnam tơring glông Ia Pa, Gia Lai brơi thâo: Ƀơi tơring glông Ia Pa, hơmâo 2.200 boh sang anŏ pơklaih mơ̆ng ƀun rin, lu kơ sang anŏ mơnuih djuai ƀiă. Kiăng dưi djop 100% sang anŏ ƀun rin čan prăk djru kơmlai, 168 grup pơkrem prăk hăng brơi čan ƀơi 9 anih mă bruă ngă hră pơar hơmâo pok pơhai sem lăng, ruah anăn hăng djru mơnuih ƀun rin dưi čan prăk, ngă brơi hră pơar čan prăk. Mơ̆ng thun 2021 truh ră anai, hơmâo laih 6.610 boh sang anŏ ƀơi tơring glông dưi pơklaih mơ̆ng ƀun rin yua thâo ba yua prăk čan djơ̆ hơdră hăng tŭ yua sit nik.

“Anih ngă hră pơar brơi čan, pơtum đing nao rơnoh prăk tui 3 hơdră pơhrŏ ƀun rin, djru sang anŏ ƀun rin hăng giăm ƀun rin kiăng pơklaih hĭ ƀun rin. Kiăng pơhlôm djop brơi djop mơnuih hơmâo anăn kơƀah prăk mă bruă dưi čan, lơ̆m hơmâo tơlơi rơkâo, lăng djop anŏ gêh găl brơi čan, amra djru mơtam kơ sang anŏ ƀun rin čan tañ hmao ba glăi tuh pơplai kơ bruă bơwih ƀong huă sĭ mơdrô ƀơi plơi pla. Yap truh ră anai, rơnoh prăk blơi čan 3 hơdră pơklaih ƀun rin ƀơi anih gơmơi lĕ truh 166 klai hăng 3.900 wơ̆t sang anŏ čan, dưm dưm hăng rơbêh 36,7% rơnoh prăk čan”.

Amăng 10 thun tơring čar Gia Lai ngă tui Hră pơčrâo mrô 40-CT/TW thun 2014 mơ̆ng Khul apăn bruă git gai ping gah dêh čar kơ bruă ping gah khom git gai brơi gơgrong anăn čan prăk kơmlai ƀiă, hơmâo laih 156.000 boh sang anŏ ƀun rin ƀơi tơring čar anai dưi čan, abih tih rơnoh prăk čan 7.600 klai. Mơ̆ng anun, 55.000 boh sang anŏ dưi pơklaih mơ̆ng ƀun rin sit nik. Rơnoh prăk djru mơnuih mơnam tơnap tap čan kơmlai ƀiă lĕ sa pran kơtang yôm biă mă tơring čar Gia Lai hơmâo djru man pơdong rơbêh 242.000 ring bruă ia hơdjă hăng 3.000 boh sang djru mơnuih ƀun rin ƀơi lu să tơnap tap ataih hloh. Tui hăng tơlơi jŭ yap pơtong glăi mơ̆ng anom bruă ping gah tơring čar Gia Lai, prăk gơgrong brơi čan djru ba anun lĕ kah hăng anŏ kơtang pơtrut, brơi kơ sang anŏ hơmâo anăn kơnuk kơna djru hăng mơnuih tơdu hloh amăng tơring čar dưi pơđĭ kyar bơwih ƀong huă, pơblih hiam tui tơlơi hơdip mơda, pơgôp prong biă mă amăng bruă pơhrŏ ƀun rin hơđong kjăp. Anai ăt jing pran kơtang anŏ djru ba yôm kơ thun blan pơ anăp adih, gum hrŏm man pơdong plơi pla phrâo, pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam kual mơnuih djuai ƀiă hăng kual čư̆ siăng amăng tơring čar Gia Lai.