VOV4.Jarai-Tơring čar Sơn La hơmâo 12 djuai ania adơi ayong dŏ hrom, amăng anun mơnuih djuai ƀiă hơmâo 85%. Thun blan rơgao, tơring čar Sơn La mơneč mă tơlơi djru mơ̆ng lu hơdră Kơnuk kơna tuh pơ alin čuk pơkra jơlan glông nao rai pơ kual čư̆ siăng, kiăng ngă anŏ pơtrut bơwih ƀong huă mơnuih mơnam djop plơi pla amăng tơring čar. Yua kơ anun yơh, tơlơi hơdip mơda mơ̆ng mơnuih djuai ƀiă amăng tơring čar hơmâo lu tơlơi pơblih lăp bơni biă mă.

Dơ̆ng mơ̆ng tơlơi djru mơ̆ng Kơnuk kơna pioh kơ mơnuih djuai ƀiă hăng Sang bruă prăk djru mơnuih mơnam tơnap tap tơring glông Mộc Châu, sang anŏ yă Sùng Thị Giá, dŏ pơ plơi Tà Phềnh, să Tân Lập, tơring glông Mộc Châu dưi čan prăk pioh tuh pơ alin mă bruă, čem rông hlô mơnong pơđĭ kyar bơwih ƀong huă. Rơđah biă ñu, mơ̆ng prăk čan, sang anŏ yă anun pla 200 phun boh kruăi, rông un, bui, rông mơnŭ phai amăng đang boh troh ngă war. Mơ̆ng thun 2019 truh ră anai, sang anŏ yă Giá hơmâo pĕ boh sĭ mơdrô rĭm thun mơ̆ng 4-5 tơn boh kruăi, hơdôm rơtuh drơi mơnŭ, hơdôm hơpluh drơi un, bui.

Să Tân Lập, tơring glông Mộc Châu hơmâo 15 boh plơi, ƀut plơi anet, mơnuih djuai ania ƀiă lĕ 90%. Yua hơmâo lu hơdră, jơlan hơdră djru lui rơmŏn kŏn rin, pơhrŏ rin ƀun, kah hăng: Hơdră bruă 30a, hơdră bruă 135, hơdră man pơdong plơi pla phrâo, ƀô̆ mơta plơi pla amăng să hơdôm thun rơgao hơmâo lu tơlơi pơblih klă hiam; tơlơi hơdip mơda mơda mơnong ƀong huă, mơak pran jua mơ̆ng mơnuih ƀôn sang dưi đĭ tui laih; hơdôm rơtuh boh sang anŏ pơklaih mơ̆ng ư̆ rơpa hrưn đĭ ngă pơdrong; rĭm thun să hơmâo lu tui mrô sang anŏ pơklaih mơ̆ng ƀun rin, ngă pơdrong lăp djơ̆.

Mơnuih ƀôn sang kual čư̆ siăng dưi hrăm  bruă pla boh kruăi hrĕ

Truh ră anai, mrô sang anŏ ƀun rin amăng să dŏ glăi 2,4%. Ơi Bàn Văn Phương, Kơ-iăng khua să Tân Lập, tơring glông Mộc Châu brơi thâo:

“Yua hơmâo jơlan hơdră, tơlơi djru mơ̆ng Ping gah hăng Kơnuk kơna, tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang hơmâo lu tơlơi pơblih phrâo lăp bơni biă mă, tơlơi hơdip mơda plai ƀiă laih tơnap tap pơkă hăng hlâo, lu sang anŏ hơmâo mơnong ƀong huă, blơi lu mơta gơnam yua mă bruă, gơnam yua amăng sang anŏ.

Thun blan pơ anăp, hơmâo lu să ăt sem glăi jŭ yap dơ̆ng sang anŏ ƀun rin, giăm ƀun rin kiăng đing nao, ngă gêh găl pioh kơ mơnuih ƀôn sang hrưn đĭ pơklaih mơ̆ng ƀun rin”.

Mơ̆ng thun 2020 truh ră anai, hăng rơnoh prăk mơ̆ng hơdră bruă mrô 135 rơbêh 12 klai 700 klăk prăk, tơring glông Yên Châu hơmâo tuh pơ alin man pơdong phrâo, ming pơkra glăi ring bruă jơlan glông nao rai; tuh pơ alin pơkra gong apui lơtrik, man pơdong sang hră, sang ia jrao. Truh ră anai, hơdôm jơlan rô nao rai amăng să, amăng plơi pla tuh ƀê tông laih soh; rơbêh 93% mrô mơnuih ƀôn sang kual plơi pla hơmâo ia hơdjă mơñum; rơbêh 97% mrô sang anŏ dưi lăng tivi; rơbêh 99% mrô sang anŏ dưi hơmâo apui lơtrik yua; lu să hơmâo sang ia jrao djơ̆ tơhnal dêh čar pơkă; rơbêh 95% anih hrăm ƀơi kual čư̆ siăng dưi man pơkra kjăp hăng hơđong laih….Ơi Lư Văn Chung, Khua anom bruă djuai ania tơring glông Yên Châu, tơring čar Sơn La brơi thâo:

“Lu sang anŏ mơnuih djuai ƀiă thâo ngă tui boh thâo ia rơgơi amăng bruă ngă hmua pla pơjing, ngă hmua tui hơdră phrâo pơblih pơjeh phun pla ngă hmua sĭ mơdrô gơnam tam pioh hrưn đĭ pơklaih mơ̆ng tơlơi  ư̆ rơpa, mrô sang anŏ ƀun rin hrŏ tui tui hluai thun. Lu ring bruă pơkra jơlan glông dưi tuh pơ alin klă hiam ngă pơblih tong ten hiam klă hơbô̆ amăng plơi pla; bruă mă pơtô hrăm, wai lăng tơlơi suaih pral mơnuih ƀôn sang dưi gleng nao.

Rĭm thun, lu sang anŏ djuai ƀiă ƀơi Sơn La pơklaih mơ̆ng ư̆ rơpa yua jơlan hơdră kơnuk kơna djru

Hrom hăng tơring glông Yên Châu, hơmâo tơring glông Mộc Châu, lu tơring glông pơkŏn ƀơi Sơn La ăt hlăk pơđĭ kyar laih anun tuh pơ alin tŭ yua mơ̆n lu hơdră, jơlan hơdră pioh kơ kual  mơnuih ƀôn sang mơnuih djuai ƀiă amăng tơring čar dưi ngă tui djop. Rơngiao kơ jơlan hơdră djru kơ tơlơi bơwih ƀong huă, lu tơring glông ăt gleng nao mơ̆n kơ bruă pơtô hrăm, bruă ia jrao, gru grua….pơ kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă.

Truh ră anai, 100% mrô să kual mơnuih djuai ƀiă amăng tơring čar hơmâo djop laih sang hră djop gưl mơ̆ng sang hră gưl muai, gưl sa truh kơ gưl dua; abih bang să kual ataih tơnap tap lêng kơ hơmâo anih hrăm hră dŏ amăng kual plơi pla soh ngă gêh găl kơ čơđai sang hră hơmâo anih nao hrăm hră….Hrom hăng anun, bruă mă pơgang djă pioh gru grua thâo thăi hiam đưm mơ̆ng djuai ania ƀiă dưi hơmâo tơring čar gleng nao  djop soh mơ̆n.

Ră anai, hơmâo 100% boh să kual mơnuih djuai ƀiă ƀơi tơring čar dưi tuh pơ alin hăng mă yua mikrô pôr pơthâo tơlơi pơhing amăng kual plơi pla, sang dăng kông truh pơ să, hip pioh hơdrôm hră. Laih dơ̆ng hur har ngă hrom akŏ pơjing tơlơi hơdip mơda rơguăt amăng kual plơi pla; tơlơi adoh suang ngui ngor, djă pioh yŭ er tơlơi adoh hăng yut suang đưm djuai ania dưi djă pioh mơ̆n, pơgăn ƀơ ƀrư̆ tơlơi răm ƀăm mơnuih mơnam. Ơi Lường Văn Toán, Kơ-iăng Khua anom bruă Djuai ania tơring čar Sơn La brơi thâo:

“Hơdôm jơlan hơdră anun hơmâo djru hrom pơđĭ kyar bơwih ƀong huă kual mơnuih mơnam djuai ƀiă, ngă kơ kual plơi pla pơđĭ kyar hlom bom. Jơlan glông nao rai, apui lơtrik, sang dăng kông, bơnư̆ pơkong ia, sang hră, anih hrăm ăt phrâo mơ̆n; mrô sang anŏ ƀun rin amăng djuai ania ƀiă hrŏ tui mơ̆ng 3-5% sa thun, djru kơ lu sang anŏ mơnuih djuai ƀiă pơblih tơlơi pơmin, hơdră ngă bruă ăt phrâo, tơlơi phiăn juăt đưm dŏ dong ƀong huă ƀu klă lŏm lui hĭ, ngă tui hơdră phrâo pơhrui lu hloh laih anun tơlơi hơdip mơda đĭ hloh, boh nik ñu thâo ngă tui pơkra ming gơnam sĭ mơdrô”.

Ră anai, tơring čar Sơn La hơmâo pơkra lu hơdră, hră pơtrun mơ̆ng khua mua git gai ping gah pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam kual djuai ƀiă hăng kual čư̆ siăng tơring čar Sơn La mơ̆ng thun 2021-2025, anăp nao truh thun 2030, kiăng ngă klă tơhnal pơtrun bơwih ƀong huă mơnuih mơnam, pơtum lu pran jua mă bruă tuh pơ alin pơđĭ kyar pơsir kơ anih tơnap tap, tơlơi ƀu mơak amăng kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă; pơtrut mă yua boh thâo ia rơgơi amăng bruă ngă hmua pla pơjing. Mơ̆ng anun, bruă pơhrŏ ƀun rin hơđong kjăp, pơđĭ tui tơlơi hơdip mơda hăng pran jua kơ mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă ƀơi Sơn La.

Nay Jek: Pơblang