Lơ̆m hmư̆ dơnai čing arăng atông tơ-ua hyu mơ̆ng Sang gru grua plơi, jing rung ƀudah sang jơnum plơi M6, să Vĩnh Hòa, tơring glông Vĩnh Thạnh, tơring čar Bình Định, ăt mông anun yơh ană plơi pla nao pơtum jơngum djop pô.

Grup atông čing plơi M6 hơmâo lu hnơr, wơ̆t ƀing tha, tơdăm, čơđai muai djuai ania Bahnar. Ră anai, plơi M6, să Vĩnh Hòa, hlăk ngă tui kơčăo bruă 6 djă pioh hăng pơđĭ tui gru grua hiam đưm djop djuai ania ƀiă lir hơbit hăng bruă čơkă tuai hyu ngui gah Hơdră bruă mơ̆ng dêh čar pơkă pioh pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam amăng plơi pla djuai ƀiă hăng kual čư̆ siăng. Plơi M6 pơtum djă pioh hăng pơđĭ tui gru grua hiam đưm djuai ania pô, kah hăng čing hơgor, yut suang mơ̆ng djuai ania Bahnar. Rim blan, tơdơi kơ jơnum plơi, ƀing arăng đăo kơnang amăng plơi M6 iâu pơtum glăi khul hlăk ai tơdăm dra kiăng pơtô brơi hơdră atông čing.

Ơi Y Khoa thun anai 69 thun, djuai ania Bahnar plơi M6, să Vĩnh Hòa, tơring glông Vĩnh Thạnh lĕ mơnuih ping gah arăng đăo kơnang amăng plơi pla. Tui hăng ñu, mơnuih ƀôn sang plơi M6, sit hmư̆ jua jĭng čêng lĕ kah hăng hơmâo tơlơi mơak pơthâo brơi kơ ta tơlơi rơnuk rơnua, anŏ pơtruh brơi kơ khul yang rơbang  hăng ană mơnuih.

“Ƀing gơmơi djă pioh na nao đôč gru grua hiam đưm djuai ania ta pô kah hăng čing hơgor, gông brô̆, ting ning, đing tơrưng djuai ania. Kiăng pơđĭ tui gru grua hiam đưm, ƀing tha rơma, mơnuih arăng đăo kơnang khom pơtô brơi, pơčrâo ba ană amôn, ană tơcô ƀing hlăk ai, čơđai amăng plơi. Sit djơ̆ mông ngă yang mơak khom brơi atông čing. Ƀing thâo atông pơtô ba ƀing aka ƀu thâo, kiăng ngă klă bruă djă pioh hăng pơlar tui gru grua hiam djuai ania ta”.

Plơi M6, să Vĩnh Hòa, tơring glông Vĩnh Thạnh hơmâo năng ai 60% mrô mơnuih ƀôn sang jing mơnuih djuai ƀiă, tơlơi hơdip mơda kơnang kơ bruă ngă hmua pla pơjing hăng čem rông hlô mơnong. Ngă tui hơdră pơtrun mơ̆ng dêh čar pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă kơ mơnuih mơnam kual djuai ƀiă hăng čư̆ siăng, thun blan rơgao, tơring glông Vĩnh Thạnh hơmâo djru lu sang anŏ kah hăng djru ba măi mok pioh mă bruă bơwih ƀong huă. Ơi Đinh Văn Hảo, Khua plơi M6, să Vĩnh Hòa, tơring glông Vĩnh Thạnh brơi thâo, kiăng kơ gru grua đưm djuai ania Bahnar dưi djă pioh, rim čô mơnuih ping gah khom ba gru hlâo amăng bruă hyu pơtô lăi, jak iâu ană plơi pla thâo hluh rơnoh yôm hăng djă pioh gru ama grua amĭ djuai ania ta mơ̆ng đưm. Rim blan, tơdơi kơ jơnum plơi ƀơi sang rung sang jơnum plơi juăt lăi sang gru grua plơi, grup atông čing suang arap plơi M6 hrăm atông čing, yua ƀing tha rơma, mơnuih kơhnăk nao hlâo pơtô glăi. Ơi Hảo brơi thâo, mơnuih ping gah, ƀing arăng đăo kơnang amăng plơi yơh jing pô nao hlâo iâu ba ƀing hlăk ai mut phung, ƀing tơdăm dra pioh pơtô ba ƀing čơđai atông čing:

“Rim wơ̆t jơnum plơi hơmâo pơtô lăi, pơtă pơtăn ană plơi pla thâo djă pioh hăng pơlar tui gru ama grua amĭ ta mơ̆ng đưm. Hăng tơlơi glăm ba mơ̆ng mơnuih ping gah, kâo pô hai ăt kah hăng lu mơnuih amăng plơi mơ̆n ngă hrŏm nao tơl sang anŏ ană plơi pla pioh pơtô lăi, tơlơi hơgĕt ană plơi pla aka ƀu thâo hluh lĕ pơtô pơblang brơi thâo hluh tong ten kơ tơlơi pơhing ƀudah bruă mă hơgĕt thâo kiăng kơ lui hĭ hrup hăng pơdŏ rơkơi bơnai aka truh thun pơkă”.

Tơring glông kual čư̆ siăng Vĩnh Thạnh, tơring čar Bình Định jing tơring glông ngă klă hơdôm kơčăo bruă mơ̆ng Hơdră dêh čar pơtrun, pioh pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam ƀơi plơi pla djuai ƀiă hăng čư̆ siăng. Kơnang kơ hơdră anai, tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă pơblih tui, mrô sang anŏ ƀun rin hrŏ trun lu; jơlan glông nao rai amăng plơi pla, anih anŏm bơwih ƀong huă hơmâo tuh pơ alin djơ̆ rơ-ua, amăng bruă pơtô hrăm ba glăi boh tŭ yua lu, bruă wai lăng pơgang suaih pral kơ mơnuih ƀôn sang jai hrơi ăt ngă tui hiam klă mơ̆n; gru grua hiam đưm dưi djă pioh hăng pơđĭ tui....Ơi Đinh Tiêu, Khua anom bruă djuai ania tơring glông čư̆ siăng Vĩnh Thạnh brơi thâo, amăng tơring glông hơmâo 31 čô mơnuih arăng đăo kơnang. Ƀing arăng đăo kơnang anai yơh hơmâo djru pran jua prong prin amăng bruă jak iâu, pơtô lăi ană plơi pla ngă tui djơ̆ jơlan hơdră mơ̆ng ping gah, tơlơi phiăn kơnuk kơna, djru pơsir kơđi tơlơi sit hơmâo tơlơi pơdjơ̆ sao, bơrơsua lŏn tơnah amăng plơi pla. Tui hăng ơi Đinh Tiêu, ƀing arăng đăo kơnang anun, ngă hrŏm hăng gong gai kơnuk kơna jak iâu lu sang anŏ pơyơr lŏn sang đang hmua pioh pok jơlan kơ mơnuih ƀôn sang nao rai.

“Lơ̆m ngă tui hơdră djru kơ mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă, abih glông bruă kơđi čar hrŏm hơbit pok pơhai ngă tui soh. Ƀing arăng đăo kơnang, mơnuih ping gah ba jơlan hlâo amăng bruă hyu pơtô lăi, kah hăng lăi pơthâo brơi thâo hluh tơlơi sat pơglăi sit pơdŏ rơkơi bơnai aka ƀu truh thun pơkă, pơdŏ rơkơi bơnai jĕ giăm đơi amăng phung wang sa drah hơtăk, pơtô kơ ană plơi thâo djă pioh gru grua hiam mơ̆ng djuai ania pô laih anun ngă tui hơdră phrâo bơwih ƀong huă ngă hmua pla pơjing. Ƀing arăng đăo kơnang yơh ngă hrŏm khua mua ping gah, khua plơi, djru khua mua ƀơi să, khul git gai mơ̆ng tơring glông pok pơhai hăng ngă tui djơ̆ laih anun jĕ giăm tong ten hăng ană plơi pla, kiăng pok pơhai ngă tui hơdră dêh čar pơtrun amăng kual plơi pla djuai ƀiă hơmâo boh tŭ yua”.

Tơring glông Hoài Ân hơmâo 3 boh să kual čư̆ siăng anun lĕ Đak Mang, Ƀok Tới, Ân Sơn, lu mơnuih ƀôn sang djuai ania Bahnar, Hrê dŏ. Mơ̆ng thun 2021-2025, tơring glông Hoài Ân hơmâo pơkă hnong, dăp glăi plơi pla dŏ hơđong dong kjăp brơi kơ hơdôm să kual čư̆ siăng anai. Mơ̆ng rơnoh prăk Hơdră dêh čar pơkă pơđĭ kyar bơwih ƀong huă ƀơi kual djuai ƀiă hăng čư̆ siăng, tơring glông Hoài Ân hơmâo ngă giong bruă pơdong plơi T6 jing plơi phrâo Đak Ƀok, să Đak Mang. Plơi pla  phrâo anai dŏ amăng Kơčăo bruă mrô 2; Pơkă hnong, dăp glăi, brơi sang anŏ mơnuih ƀôn sang pơdong plơi pla kiăng dŏ hơđong dong kjăp tui Hơdră bruă mơ̆ng dêh čar pơkă kơ bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnam mơnam plơi pla djuai ƀiă hăng čư̆ siăng. Kơčăo bruă anai pơphun ngă mơ̆ng thun 2022, truh ră anai hơmâo ngă giong, laih anun jao kơ Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Đak Mang brơi mơnuih ƀôn sang nao dŏ. Ơi Nguyễn Xuân Phong, Kơ-iăng Khua jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông Hoài Ân lăi pơtong, bruă man pơdong plơi pla phrâo plơi Đak Ƀok, Đak Mang djru pơsir lŏn pơdong sang kơ ană plơi pla tañ hơđong tơlơi hơdip mơda:

“Ƀuh rơđah tơlơi pơgôp pran jua mơ̆ng ƀing arăng đăo kơnang amăng bruă pok pơhai ngă tui hơdră dêh čar pơkă pơđĭ kyar bơwih ƀong huă kơ mơnuih mơnam hăng hơdôm hơdră bruă pơhrŏ ƀun rin ƀơi plơi pla mơnuih djuai ƀiă tŭ yua biă mă. Anun lĕ tơlơi pơtruh nao rai plah wah Ping gah, Kơnuk kơna, gong gai plơi pla hăng mơnuih ƀôn sang. Kơnang kơ ƀing arăng đăo kơnang anun yơh, hơdôm tơlơi tơnap pơsir amăng plơi pla gơñu amra djru hrŏm pơsir hĭ, gum hrŏm gong gai kơna kơna ngă pơgiong bruă jao”.

Rim thun, Anom bruă djuai ania tơring čar Bình Định pơphun anih pơtô hrăm, pơhrua tơlơi thâo phrâo pioh kơ mơnuih arăng đăo kơnang amăng plơi pla. Ơi Đinh Văn Lung, Khua anom bruă djuai ania tơring čar Bình Định brơi thâo: Jơnum min mơnuih ƀôn sang djop tơring glông hơmâo lăi pơthâo, pơčrâo ba pơtô hrăm ƀing tha plơi, mơnuih arăng đăo kơnang thâo tong ten bruă mă hyu pơtô lăi kơ mơnuih ƀôn sang.

“Ră anai, tơring čar Bình Định hơmâo 21 boh să ngă tui tơhnal pơkă mơ̆ng dêh čar pơđĭ kyar bơwih ƀong huă kơ mơnuih mơnam amăng kual plơi pla djuai ania ƀiă hăng čư̆ siăng. Tơlơi gơgrong ba mơ̆ng mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă, ƀing arăng đăo kơnang yơh djru hrŏm pơtrut ngă tui pok pơhai tui Hră pơtrun 1719 anai ba glăi boh tŭ yua, ƀing tha rơma mơnuih arăng đăo kơnang mă bruă hur har pơtô lăi mơnuih ƀôn sang. Lơ̆m Anom bruă djuai ania tơring čar Bình Định ăt kah hăng lu anom bruă pơkŏn hyu pơtô pơblangg mơnuih djuai ƀiă lĕ hơmâo ƀing tha rơma anun yơh ƀuh ƀô̆ mơta hlâo, tŭ mă tơlơi pơtrun amăng hơdră, boh nik ñu amăng 10 kơčăo bruă prong hăng hơdôm kơčăo bruă anet laih anun hơdôm tơlơi pơkă bruă pơtrun, rim črăn kiăng thâo tong ten đang mơ̆ng glăi pok pơhai ngă tui djơ̆”.