Dŏ amăng sang Jarai ta mơ̆ ăt bă blai tơlơi yâo mơ-ak mơn, amai Ksor H’Druin dŏ amăng plơi Čư̆ Krih, să Čư̆ Đrăng, tơring glông Krông Pa, tơring čar Gia Lai bơră ruai glăi tơlơi pơkhăp dua rơkơi bơnai ñu hiam biă mă, Lơm dŏ sang hră gưl prong Đại học Mở Hà Nội, ñu khăp sa čô tơdăm anăn Siu Guyên ăt sa boh plơi mơn, lơm anun rơkơi ñu ngă nao ngă tơhan. Pran khăp jai hrơi prong tui hrŏm hăng tơlơi gir run amăng bruă hrăm hră, ngă tơhan kiăng giong mơng dua gơñu. Ayong Siu Guyên ngă tơhan giong, ăt lĕ hrơi ñu hrăm giong sang hră gưl prong mơn.

Thun 2016, dua boh sang anŏ pơphun pơdô̆ brơi dua gơñu. Lơm pơdô̆ giong, amai Ksor H’Druin ăt gir kơtir mut hrŏm amăng hơdôm bruă khul hlăk ai hăng hơmâo ruah ngă Kơ-iăng khua khul hlăk ai să Čư̆ Đrăng, tơdơi anun ñu ngă Khua khul pơlir hơbit đah kơmơi să Čư̆ Đrăng, Bơ ayong Siu Guyên mut hrăm sang hră cao đẳng Sư phạm Hải Dương, laih anun pot glăi pơtô amăng să mơn.

Găn rơgơi 7 thun, dua rơkơi bơnai ñu hơmâo sa čô ană đah rơkơi anăn Ksor An Vỹ glăk hrăm anih 2. Akŏ thun anai, amai Ksor H’Druin kah hơmâo kông ngăn kiăng duh glăi pơnŭ, anun lĕ čuh pơnŭ tui tơlơi phiăn, mơ̆ djuai ania Jarai iâu lĕ pŭ pơnŭ. Gơnam pŭ brơi sang anŏ đah rơkơi mơng amai Ksor H’Druin hơmâo 2 drơi rơmô, 2 drơi un, tơpai čeh, abăn ao, mah, prăk brơi tơl tơngan tui tơlơi rơkâo mơng sang anŏ đah rơkơi. Kiăng hơmâo djop tui tơlơi rơkâo tui anun, amai Ksor H’Druin ăt hyu čan mlia mơng sang bruă prăk mơn. Črâo nao anih dưm gai ƀơi bơbung sang-anih dưm gai pơkôl pơnŭ, ñu brơi thâo anai lĕ gơnam pioh hơdor “hnưh dô̆ rơkơi”.

“Ră anai dua rơkơi bơnai gơmơi aka ƀu tla abih ôh. Amăng anun, hơmâo abăn ao brơi kơ amĭ ama sang anŏ đah rơkơi kiăng pơdah pran hơdor kơ amĭ ama ƀă ƀem čem rông gah sang anŏ đah rơkơi. Ră anai dua rơkơi bơnai ăt glăk gir run bơwih ƀong, truh hrơi amăng sang anŏ hơmâo ƀiă amra duh glăi. Yua anai lĕ pŭ pơnŭ tui tơlơi phiăn, ăt kah hăng kiăng ta hơdor tơngia sang anŏ đah rơkơi, Dua rơkơi bơnai ăt glăk gir run mă bruă kiăng hơmâo ngăn duh glăi. Tơdah aka ƀu tla giong ăt ƀu hơ-et hlơi amăng pran jua, anun dua rơkơi bơnai gir yơh”.

Nao pơ să Krông Năng, tơring glông Krông Pa, tơring čar Gia Lai, kual ha guai hăng tơring glông Sơn Hòa, tơring čar Phú Yên ăt hmư̆ mơn tơlơi bơră ruai lăi nao kơ bruă mă pơnŭ lu hlao đơi, Ơi Nay Yut, mơnuih apăn bruă ƀơi anom bruă gru grua-mơnuih mơnam să Krông Năng brơi thâo: Sui mơng anai 2 thun, lơm sang anŏ gah đah kơmơi ƀơi plơi Ia Hly dô̆ rơkơi, sang anŏ ơi Hwing Phú dŏ amăng plơi Ia Xoă rơkâo 7 drơi rơmô hăng 80 klăk prăk. Sang anŏ đah kơmơi lĕ sang anŏ tơnap tap yua anun khŏm hyu čan mlia mơng sang bruă prăk kiăng kơ duh pơnŭ tui tơlơi rơkâo mơng sang anŏ đah rơkơi. Ơi Nay Yut lăi pơtong, ơi Hwing Phú rơkâo pơnŭ lu tui anun, yua ană ñu Ksor Thoang ngă nai, mơ̆ ơi Hwing Phú ăt lĕ sa čô mơnuih apăn bruă Ping gah amăng să.

“Amăng să Krông Năng anai ăt phrâo hơmâo sa boh sang anŏ rơkâo mă pơnŭ lu đơi. Anun lĕ đah rơkơi amăng plơi Ia Xoă dŏ bơnai pơ plơi Ia Hly. Lơm nao pơkôl rơkơi bơnai, sang anŏ đah rơkơi rơkâo 7 drơi rơmô, 1 drơi un, prăk 80 hlăk. Mah sang anŏ tơnap tap samơ̆ tui tơlơi phiăn mơng djuai ania Jarai khŏm pŭ pơnŭ kơ sang anŏ đah rơkơi yơh, Dua dong lĕ tơlơi pơgô̆ mơng kơnung djuai, anun sang anŏ đah kơmơi khŏm hơmâo kah brơi pơdô̆. Sang anŏ đah kơmơi khŏm hyu čan mlia kiăng kơ hơmâo ngăn duh tui tơlơi rơkâo mơng sang anŏ đah rơkơi”.

Tơlơi hning rơngŏt hloh lĕ, pô đah kơmơi amăng plơi Ia Hly dô̆ rơkơi mơng muai. Dua thun tơdơi anun, ană tơčoa krĕp 1 thun mơ̆ amĭ ñu rơngiă lơm nao mă bruă pơ hmua. Tuč rơnuč, sang anŏ đah kơmơi rơngiă hĭ ană, duh pơnŭ kơ arăng dong, đôm hnưh sang bruă prăk, ră anai glăk rông ba tơčô dong. Bơ rơkơi ñu lĕ ngă nai lĕ Ksor Thoang, lơm bơnai ñu rơngiă, ăt pot glăi pơ sang anŏ amĭ ama mơn.

Tui tơlơi phiăn mơng djuai ania Jarai, lơm dô̆ rơkơi, sang anŏ đah kơmơi khŏm pŭ pơnŭ yơh. Samơ̆ lơm rơkơi pơklaih bơnai, ăt duh glăi bơkơnar mơn. Anai lĕ tơlơi bơră ruai lăi nao ayong Rčom Nối dŏ amăng plơi Tơ Nung, să Ia Hdreh, tơring glông Krông Pa, tơring čar Gia Lai. Sui mơng anai 7 thun, ñu dô̆ bơnai amăng sa boh să mơn. Sang anŏ đah rơmơi mă 15 klăk prăk, 2 drơi rơmô, 1 drơi un, mah sa či, 3 blah abăn hăng 3 blah eng ao. Pơdô̆ rơkơi bơnai giong, tơlơi hơdip dua rơkơi bơnai ñu ăt bơrơjah bơrơsao na nao mơn, yua anun ñu pơklaih bơnai, Kiăng mơ-ak brơi dua bơnah, Rčom Nối tŭ ư duh glăi 10 drơi rơmô dưm dưm 270 hlăk prăk. Duh glăi abih, Rčom Nối juăt sa čô đah kơmơi ngă nai lĕ Ksor H’Vong dŏ amăng să Čư̆ Gu, dua gơñu phrâo pơdô̆ amăng hrơi akŏ pơjing kơnuk kơna lơ 2/9 rơgao.

“Lơm kâo pơklaih bơnai blan 5 rơgao, kâo ăt duh glăi sang anŏ đah kơmơi mơn. Gah sang anŏ đah kơmơi ƀu rơkâo rơmô ôh mơ̆ kiăng prăk đôč. Ƀing gơñu rơkâo 120 klăk prăk mơta. Bơ prăk đôm sang bruă prăk hlâo anun dong lĕ 150 klăk prăk, ƀing gơñu kiăng tla abih mơn. Kâo ăt gir run tla glăi abih. Gah sang bruă prăk ăt dŏ 40 klăk prăk ăt tŏ tui tla brơi giong. Gah sang anŏ đah kơmơi ăt tla giong yơh, kâo khŏm tla glăi djop kah mơng dưi dô̆ bơnai hle. Tơdah ƀu tla glăi djop mơ̆ nao dô̆ bơnai hle arăng amra đŭ mơtăm”.

Ơi Kpă Pual-Khua anom bruă pơtô pơjuăt djuai ania hơđăp, gơnong bruă pơtô pơjuăt tơring čar Gia Lai, ră anai ñu pơdơi lơtret laih, ñu dŏ ƀơi ƀut plơi 2, tơring kual Phú Túc, tơring glông Krông Pa brơi thâo, tơlơi phiăn pơdô̆ rơkơi bơnai mơng djuai ania Jarai mơng đưm đă ră hlâo hiam biă mă. Pơnŭ sang anŏ đah kơmơi jao brơi đah rơkơi kar hăng gơnam pơpŭ brơi đôč, kiăng pơdah pran hơdor tơngia kơ amĭ ama gah đah rơkơi ƀă ƀem čem rông ană truh prong giong mơnuih. Samơ̆ ră anai, ăt hơmâo mơn sa, dua čô mơnuih mă pơnŭ lu hlâo đơi.

“Ră anai, hơmâo lu sang anŏ rơkâo pơnŭ lu đơi, mơ̆ khŏm duh hăng prăk mơtăm. Tơdah gah sang anŏ đah kơmơi aka ƀu hơmâo djop ngăn duh ƀudah prăk tui tơlơi rơkâo amra dong lui. Truh tơlơi sang anŏ hơmâo hmăi ƀiă amra tla glăi. Tơdah aka ƀu hơmâo lơm truh rơkơi rơngiă arăng amra nao tơña mơtăm”.

Lăi nao hnưh đôm dô̆ rơkơi, amai Ksor H’Druin, Khua khul pơlir hơbit đah kơmơi să Čư̆ Đrăng, tơring glông Krông Pa, tơring čar Gia Lai brơi thâo:

“Bruă duh glăi pơnŭ kơ sang anŏ đah kơmơi ăt tui hluai hơmâo mơn, tơdah hơmâo duh tui ƀơƀrư̆, hnưh anai ăt kiăo tui ta truh djai ba mơtăm. Tui hluai tơlơi hơdip amăng sang anŏ, đa thun duh glăi sa drơi rơmô, đa thun duh glăi hăng prăk; ƀơƀrư̆ tui anun yơh, dŏ tơguăn abih ăt ƀu abih lơi. Yua tơlơi phiăn djuai ania Jarai mă kơnung amĭ, anun tơlơi phiăn dô̆ rơkơi bơnai tui anun yơh. Lơm dô̆ rơkơi, ta khŏm tui tơlơi rơkâo mơng sang anŏ đah rơkơi yơh”.