Tơlơi phiăn lih amĭ pih ama mơ̆ng djuai ania Bahnar - Tơlơi ană bă pơpŭ kơ amĭ ama
Chủ nhật, 00:00, 19/01/2025 A Dơng/Siu H'Mai pơblang A Dơng/Siu H'Mai pơblang
VOV4.Jarai - Amăng tơlơi hơdip rim hrơi, djuai ania Bahnar lêng kơ hơdor tơlơi pơhiăp “Ta khŏm pơpŭ kơ amĭ ama kar hăng yang blan, pơpŭ kơ ơi yă kar hăng yang hrơi”, tơlơi anun brơi ƀuh neh met wa lăng yôm biă bruă lih amĭ pih ama. Anai jing hrơi mông ană bă pơƀuh pran khăp ƀu-eng hăng amĭ ama, pơpŭ kơ amĭ ƀă ama rông, laih dong kiăng yang rơbang lăng ba amĭ ama hiam drơi jăn na nao.

Juăt ñu tơdơi kơ dŏ rơkơi bơnai, trun dŏ hơjăn hơmâo 5 thun, 10 thun ƀudah sui hloh, tui hluai kơ bơwih ƀong hơmâo hă ƀŭ mơn, truh hơmâo hmăi lĕ gơñu juăt lăi pơhmư̆ pơ amĭ ama ngui ngor lih pih či pơpŭ kơ amĭ ama čem rông. Ngui tom amĭ ama kiăo tui ta hơmâo mơn. Dưm adih ƀing pơdrong lĕ arăng ƀong rơmô, ƀong kơbao...Samơ̆ ră anai, lu mơnuih djuai ania Bahnar juăt ngui tom amĭ ama hăng bui; tơdah hơmâo lu kơnung djuai lĕ ƀong bui prong, bơ aset mơnuih đôč arăng ƀong bui lăp đôč.

Hlâo či ngă yang, ană bă prăp lui hơdôm mơta gơnam kah hăng: bui, mơnŭ, tơpai čeh či ngă yang hăng ƀong huă. Rơngiao kơ anun, ană bă prăp thim gơnam pơkŏn dong kah hăng abăn khăn, eng ao, tơkhŏ jep, mŏng tơñan či pơpŭ kơ amĭ ama, ayong amai adơi...Ơi Guin, dŏ ƀơi plơi Bla-Troéc, să Kơ Dang, tơring glông Đăk Đoa brơi thâo: lơ̆m prăp lui djŏp gơnam, pô ană anun amra lăi pơhmư̆ hăng amĭ ama ñu, ruah hrơi klă blan hiam či ba nao hơdôm gơnam anai pơ sang amĭ ama ngă yang, ngui ngor.

“Tui hăng tơlơi phiăn djuai ania Bahnar gơmơi, krôp rơkơi bơnai phrâo dŏ, phrâo trun thơ, gir bơwih ƀong kiăng hơmâo gơnam hnă, hơmâo prăk kăk či pơpŭ kơ amĭ ama, yua amĭ ama čem rông ba mơ̆ng anet. Laih dong kiăng amĭ ama hiam drơi jăn pran jua na nao, hrŏm hăng ană bă bơwih ƀong đĭ kar hăng abih bang mơnuih”.

Tui hăng Hyêt, 62 thun, dŏ ƀơi plơi Piơm, tơring kual Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai, Ngă yang lih pih amĭ ama juăt ngă mă amăng sang anŏ, kơnung djuai đôč, samơ̆ hơmâo pơphun prong biă. Tơdơi kơ ngă yang, arăng tuh pơbă čeh tơpai, mă mơnŏng bui, mơnŏng mơnŭ phrâo ŏm, ană bă ngă yang, mă mơnŏng bui jơman pioh bă čơlŭ brơi kơ amĭ ama, kiăng amĭ ama hiam drơi jăn, laih dong brơi kơ amĭ ama eng ao mơñam, brơi tuai hiam ƀudah brơi gơnam tam juăt yua pơkŏn dong. Giong anun, iâu adơi amai ƀop tơpai, rim čô mơnuih hơmâo sa čơlŭ mơnŏng bui mơn. Mông anai sang anŏ tum jơngum dŏ hrŏm, bơni hơ-ơč kơ pô ngui tom, ră ruai glăi tơlơi hơdip mơ̆ng anet hơmâo amĭ ama čem rông kar hăng tơlơi adoh: “Yua hơmâo ia tơsâo amĭ mơn mơ̆ng prong - Yua hơmâo ama pơtô mơn mơ̆ng hơmâo tui anai”. Ơi Hyêt lăi thim dong: “Bruă ană bă pih kơ amĭ ama pơdah pran jua kiăng khăp kơ amĭ ama, ƀu wơr ôh amĭ ama ƀă pem čem rông, lơ̆m amĭ ama dŏ hơdip lĕ ană bră ngui tom, kiăng amĭ ama hơmâo ƀong djơ̆ gơnam sit tơngan ană bă mă bruă. Bơ bơbui anet hă prong ƀu thâo lăi ôh, tui hluai mơn, samơ̆ amăng hrơi ngui hăng amĭ ama lĕ khŏm iâu adơi ayong kơnung djuai nao ngui hrŏm”.

Ơi Hyưk, 64 thun, dŏ ƀơi plơi Piơm, tơring kual Đăk Đoa brơi thâo, mah pơdrong hă rin, mơ̆ng đưm hlâo truh ră anai, djuai ania Bahnar lêng kơ kiăng ngă yang lih pih kơ amĭ ama soh yơh:“Hăng neh met wa djuai ania gơmơi mơ̆ng đưm truh ră anai ƀu hơmâo tơlơi ngui ngor hơget ôh pơpŭ kơ amĭ ama, kơnong hơmâo tơlơi phiăn lih pih đôč yơh, arăng juăt lih hăng bui, đa hơmâo lĕ lih hăng rơmô. Tơlơi phiăn anai jing pơpŭ kơ amĭ ama ƀă pem čem rông ană bă, yua hnun abih bang kiăng ngă soh”.

Hơmâo ană bă ngui tom jing tơlơi hok mơ-ak prong biă hăng amĭ ama. Mơ̆ng anun, amĭ ama mơ-ak mơn yua ană bă ñu thâo hluh, hơdor tơngia, laih anun mơ-ak yua ană bă prong yơh, hơmâo tơlơi hơdip hơđong, jing amĭ ama huăi bơngơ̆t dong tah. Ayong Lứi, 40 thun, dŏ ƀơi plơi Djrông, să A Dơk, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai brơi thâo, tơdah aka ƀu hơmâo prăk kăk či ngui tom amĭ ama jing ƀu mơak amăng pran jua, mlâo hiâo biă:“Pô kâo truh pơ mông anai aka ƀu ngă yang lih pih amĭ ama ôh, jing ƀu mơak ôh, mlâo hiâo biă, laih anun kâo khŏm gir bơwih ƀong yơh đah mơ̆ng dưi ngui tom amĭ ama, kiăng amĭ ama hiam drơi jăn pran jua. Anai ăt jing tơlơi ngă yang pơtă pơtăn kơ ană tơčô thâo pơmin, pơpŭ kơ ƀing tha, djơ̆ hăng tơlơi phiăn hiam mơ̆ng đưm đă ră hlâo”.

Amăng tơlơi hơdip rơnuk anai, djuai ania Bahnar ăt dŏ djă pioh mơn tơlơi phiăn lih pih pơpŭ kơ amĭ ama, kiăng pơtô lăi ană tơčô khŏm thâo kiăng khăp, pơpŭ kơ amĭ ama, mơnuih tơkeng rai ta, čem rông ba ta. Mơ̆ng tơlơi ngui ngor anai, adơi ayong, kơnung djuai jai thâo khăp kiăng nao rai soh...Anai jing gru grua hiam amăng tơlơi hơdip mơ̆ng djuai ania Bahnar.

A Dơng/Siu H'Mai pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC