VOV4.Jarai -  Tui ƀing juăt bruă, amăng hơdôm hrơi hơdôm bôh anih anom ngă tui tơlơi dô̆ čơlah mơnuih mơnam tui pran jua Črâo ba mrô 16, bruă pơlir hơbit gơnam mă mơng đang hmua lăi hrom, pơhư prong jơlan ia lăi ha jăn hmâo djru ba hyu laih gơnam mă mơng đang hmua amăng tơring čar hăng hơdôm kual kơplah wah hơdôm bôh plơi pla jing yôm phăn biă pioh pơtrut bruă sĭ gơnam tam, ba hyu gơnam ƀong huă, gơnam mă yua kơ bruă đang hmua pơhlôm tal ngă đang hmua phrâo rơnuč hrơi Covid-19 ngă. Tơlơi čih “Jơlan klă ba hyu gơnam tam”: kiăng hmâo jơlan pơtlaih mơng plơi pla mơng Minh Long lăi nao kơ tơlơi anai.

Ơi Dương Thanh Tùng, Khua Gơnong bruă đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan tơring čar Bắc Giang brơi thâo, mơng anih klin ngă prong hloh đơ đam dêh čar ta, truh ră anai Bắc Giang glăk đing nao djop ngăn rơnoh pơtrut kơtang bruă đang hmua, djru gum hơdôm bôh anom bơwih ƀong hơkrŭ glăi bruă ngă đang hmua pơhlôm djơ̆ nao hrom hăng bruă đang hmua hăng tơlơi rơkâo pơgang, pơgăn klin. Rơgao kơ bôh nik bruă ngă đang hmua brơi ƀuh, hrom hăng bruă pơgăn klin pơhlôm lĕ bruă ngă gal brơi gơnam mă mơng đang hmua lĕ yôm phăn biă. Pơdah brơi tơlơi anai lĕ đĭ kyar bruă đang hmua mơng plơi pla rơgao 6 blan akô̆ thun lu hloh 3 wot kơ kơčăo bruă ba tơbiă hăng glăk anăp nao tơhnal pơkă năng ai ñu 4,6%, yak rơgao rơbêh kơ 2% kơčăo bruă ba tơbiă mơng thun anai:

“Gơgrong hlâo amăng bruă pơgang, pơgăn klin ăt kah hăng pel ĕp, pơsit hơdôm tơhnal pioh pơphun bruă ngă đang hmua, ba hyu gơnam tam hăng sĭ gơnam tam pơhlôm, tơring čar Bắc Giang ăt ngă gal brơi mơn kơ hơdôm mơta djuai pơjeh kơmok pruai kiăng yua mơng hơdôm tơring čar pơkon kah hăng: gơnam ƀong kơ hlô, gơnam mă yua kơ bruă đang hmua kah hăng: pơjeh, hlô rông ba hyu amăng tơring čar pioh ngă đang hmua pơhlôm klă hiam hloh. Tơlơi găn rơgao brơi ƀuh tơdah wai lăng kơjăp hăng gơgrong hlâo jơlan gah, kơčăo bruă ăt pơhlôm mơn hơdôm tơlơi kiăng pơhlôm pơgang klin Covid-19 hăng pơhlôm gum hrom pơđĭ kyar bơwih ƀong mơnuih mơnam, amăng anun hmâo pơđĭ kyar đang hmua”.

Hăng lŏn drŏn hmâo lu kueng hnoh čroh ia, abih bang kah hăng hơdôm bôh sang măi, oă pơkra braih jưh ƀơi hang ia krông, kueng hnoh, pơdai, braih ngă rai mơng kual Lŏn dăo ia krông Cửu Long rơbêh kơ 90% dưi pơgiăng hăng jơlan ia. Yua anun, bruă pok jơlan pơgiăng amra djru lu biă kơ hơdôm mơnuih sĭ mơdrô hăng anom sĭ braih kơ dêh čar tač rơngiao dưi djă pioh pơplir hơbit sĭ blơi braih mơng hmua pơdai truh kơ ba nao sĭ kơ dêh čar tač rơngiao. Khă hnun hai, tui hăng ơi Nguyễn Tấn Nhơn, Kơ-iăng Khua Gơnong bruă đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan ƀôn prong Cần Thơ, hơdôm hơdră pơtrun, pơsit hrom hmâo tơhnal pơtlaih tơlơi tơnap dưi ba tơbiă samơ̆ dô̆ hluai tui kơ rim plơi pla hơdră thâo hăng mă yua pok pơhai hiưm ñu:

“Rơkâo Ding jum đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan dêh čar hmâo tơlơi gum pơhiăp hăng Ding jum jơlan nao rai kiăng pơtô brơi kơ tơring čar mơ̆ pơsit hră pơ-ar kah hăng Gơnam mă mơng đang hmua pioh kơ rơdêh pơgiăng gơnam pioh hơdôm bôh song hyu pơhrui blơi pơdai gêh gal. Khom pơdŏng jơlan nao rai tañ kơplah wah hơdôm bôh tơring čar hiưm ñu kiăng pơtlaih kơ mơnuih hyu pơhrui blơi mơ̆ hyu blơi pơdai rim anih anom pơkă. Ră anai hmâo hơdôm tơlơi pơkă kơjăp biă lu ñu ƀing adơi ayong nao pơ̆ anun ƀu thâo iâu hlơi, ƀu thâo gơnang kơ hlơi pioh gum djru”.

Tơlơi lăi pơthâo glăi mơng Grŭp hyu mă bruă gah Dơnung dêh čar mơng Ding jum đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan dêh čar brơi ƀuh, yap truh krah blan 8, bơyan pơdai puih phang ƀơi hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong kual Lŏn dăo ia krông Cửu Long hmâo pơhrui glăi laih rơbêh kơ 800 rơbâo ektar hăng mrô pơdai hmâo năng ai ñu 4 klăk 500 rơbâo tơn. Pơkă hlâo hơdôm hrơi yuă prah amăng blan 8 hăng pơđut amăng krah blan 9. Khă hnun hai, tơlơi tơnap prong hloh ră anai hăng gơnong bruă đang hmua anun lĕ bruă mă yua tơlơi pơtrun mrô 16 ƀơi hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong gah Dơnung dêh čar ba truh tơlơi ngă kơđông glăi bruă ba hyu braih, pơdai, gơnam tam mơng đang hmua nao pơ̆ sang măi hăng mơng sang măi tơbiă hyu pơ̆ hơdôm tơdrun tum păn pioh ba nao sĭ kơ dêh čar tač rơngiao. Mơnuih ngă đang hmua glăk yuă prah pơdai amăng anun hơdôm gưl să, plơi pla mă yua lu bruă pơgang, pơgăn klin... ba truh kơƀah prong mrô mơnuih mă bruă ƀơi hmua pơdai, mơng mơnuih hyu pơhrui blơi truh kơ mơnuih yuă pơdai, dŭ trun ƀơi song nan. Juăt ñu, mơnuih ƀôn sang amra mă yua song nan pioh pơgiăng pơdai mơng hmua, khă hnun hai, ră anai, hơdôm gơnam yua pơgiăng anai ƀu dưi pơgiăng mơng kual anai nao pơ̆ kual pơkon, biă ñu lĕ kual kueng hnoh amăng hmua pơdai ngă tơnap amăng bruă ba braih, pơdai. Ơi Nguyễn Quốc Toản, Khua Anom pơkra hăng pơlar anih anom sĭ gơnam mă mơng đang hmua ba tơbiă:

“Kual lŏn dăo ia krông Cửu Long pơgiăng hăng jơlan ia yơh lu amăng bruă ba pơdai mơng hmua truh pơ̆ anih anom oă pơkra hăng pơgiăng mơng sang măi pơkra braih pơdai. Čang rơmang hmâo jơlan klă ƀơi glông jơlan lŏn ăt kiăng hmâo mơn jơlan klă ƀơi glông jơlan ia khom dưi pơlir hơbit kơplah wah Gơnong bruă dŭ pơgiăng, Pel ĕp jơlan nao rai hăng dlông ia hơdôm anih anom hăng gru hră pơ-ar khom pơlir hơbit anih nao hăng anih truh kiăng pơtlaih tơnap tap”.

Dưi pơsir tơlơi kơđông gơnam tam, ngă gal brơi bruă pơgiăng hyu gơnam mă mơng đang hmua lĕ bruă ngă kiăng biă ră anai. Yua anun kiăng tañ hmâo hơdôm jơlan gah pơtô ba kiăng hơdôm anih anom pơlir hơbit amăng črâo ba pok pơhai pơtlaih hơdôm anô̆ gun amăng pơgiăng gơnam hăng ba hyu gơnam mă mơng đang hmua, biă ñu lĕ hơdôm gơnam mă mơng đang hmua amăng hơdôm hrơi pơhrui glăi. Bơdjơ̆ nao truh tơlơi anai, Ding jum sĭ mơdrô hmâo laih hră pơ-ar ječ rơkâo Khua dêh čar pel ĕp, jao kơ hơdôm Ding jum, gơnong bruă, tơring čar, ƀôn prong bơdjơ̆ nao tañ kơsem min pok jơlan klă kơ bruă pơgiăng ƀơi jơlan ia. Ăt amăng bruă ngă phrâo hloh mơn, Ding jum wai lăng jơlan nao rai hăng dŭ pơgiăng ăt hmâo hră pơ-ar rơkâo mơng Gơnong bruă jơlan nao rai dŭ pơgiăng hơdôm tơring čar, ƀôn prong tañ pơphô brơi Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar, ƀôn prong ngă gal brơi kơ mơnuih ƀôn sang, anom bơwih ƀong dŭ pơgiăng gơnam ƀơi jơlan ia kiăng bĕ tơlơi tơ̆i đưn bruă pơgiăng, logistic djru kơ bruă đang hmua hăng sĭ gơnam tam kơ mơnuih ƀôn sang./.

            Minh Long (VOV1): Pô čih – Siu H’ Prăk: Pô pơblang