VOV4.Jarai -  Amăng jơlan hơdră jơnum tal 4 pơphun rơwang hrơi tơjuh rơgao, lom gum pơhiăp kơ tơlơi pơkă kual mă yua lŏn dêh čar rơwang mơng thun 2021-2030, tơhnal lăng nao truh thun 2050 hăng kơčăo bruă mă yua lŏn 5 thun (2021-2025), Jơnum min apăn bruă Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang akă brơi Jơnum min mơnuih ƀôn sang brơi pơplih bôh than mă yua lŏn ngă hmua pơdai ôh, lŏn dlai pơhlôm hlâo, lŏn dlai mă yua, tơlơi anai kiăng lăi pơthâo kơ Khua dêh čar pel ĕp pơsit.

Khua ding jum wai lăng kông ngăn dlai klô hăng rơhuông adai lŏn mơnai Trần Hồng Hà brơi thâo, bôh than mơng tơlơi pơkă kual lĕ pơpha lŏn kom pioh djop tơlơi kiăng pơđĭ kyar anom mă yua ha amăng plĕ, pơhlôm tô nao rai rơwang pơđĭ kyar pơlir gơnong bruă, kual, hơdôm plăng jơlan bơwih ƀong hăng hơdôm kual pơtrut pơđĭ kyar mơng lŏn ia; djă pioh hơđong 3 klăk ha mơkrah ektar lŏn ngă hmua pơdai; pơhlôm gôm lŏn hong hơđong ƀơi rơnoh 42-43%. Jơnum min apăn bruă Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang lăi lĕ, bôh nik ƀơi sa dua anih anom, bruă mă yua lŏn ngă hmua pơdai pioh pla hơdôm phun pla pơkon ƀudah rông pla akan hơdang añăm pơtăm glăk pơphun ba glăi bôh tơhnal gah bơwih ƀong. Dŏng yua tơlơi ba tơbiă pơplih hơdră phun pla pơplih lom kiăng ƀơi lŏn ngă hmua pơdai, Khua Jơnum min wai lăng prăk kak – Ngăn drăp Nguyễn Phú Cường Lăi lĕ:

“Ră anai djă pioh lŏn ngă hmua pơdai, hơđong braih huă. Rơngiao kơ lŏn ngă hmua pơdai amra pơplih mơng phun pla rim thun hơdai nao phun pla sui thun. Biă ñu djă pioh lŏn ngă hmua pơdai ƀơi kual Lŏn dăo ia krông Cửu Long. Lŏn hmua pơdai rim thun 1 ektar mơnuih ƀôn sang pơhrui hmâo mơng 50-70 klăk prăk. Samơ̆ tơdah pơplih pla phun pơkon amra pơhrui glăi mơng 500-700 klăk prăk”.

Khă hmnun hai, ƀing khua pơ ala lăi lĕ, bruă mă yua lŏn ngă hmua pơdai kơ bôh thâo pơkon ăt ƀu amuñ mơn pơplih glăi jing lŏn ngă hmua pơdai. Rơkâo khom pơsit tơlơi pơkă, tơhnal ba tơbiă brơi pơplih, kual dưi pơplih, kual ƀu brơi pơplih. Dô̆ pơmin kơ tơlơi rơkâo mơng Kơnuk kơna kơ brơi Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar dưi pơplih bôh than mă yua lŏn ngă hmua pơdai, lŏn dlai pơgang hlôm hlâo, lŏn dlai mă yua mơ̆ ƀu kiăng lăi pơthâo hăng Khua dêh čar tŭ ư, Khua Jơnum min Tơlơi phiăn mơng Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar ta ơi Hoàng Thanh Tùng lăi lĕ tơlơi pơkă tui anun ƀu pơlir hơbit hăng tơlơi pơkă amăng Tơlơi phiăn lŏn mơnai ôh:

“Jao tơlơi dưi kơ Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar dưi pơsit pơplih bôh than mă yua lŏn ngă hmua pơdai ƀơi 10 ektar lŏn. Lŏn dlai pơhlôm hlâo, dlai mă yua lu mơta ƀơi 20 ektar lŏn. Tui tơlơi pơkă amăng tơlơi phiăn lŏn dron glăk hmâo Khua dêh čar tŭ ư ră anai jao kơ Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar lĕ pha ra tơlơi phiăn, ba truh ƀu djơ̆ hrom mơng Tơlơi phiăn lŏn dron. Tơdah yŭ kơ 10 ektar lŏn ngă hmua pơdai, yŭ 20 ektar lŏn dlai pơhlôm hlâo, mă yua lŭ mơta, plơi pla hmâo tơlơi pơplih samơ̆ lăi pơthâo glăi khul pơ ala mơnuih ƀôn sang tơdơi kơ anun Jơnum min mơnuih ƀôn sang mơng dưi ngă. Lom anun ră anai ƀing ta brơi Jơnum min mơnuih ƀôn sang ngă laih lăi pơthâo glăi kơ Khua dêh čar lĕ tui anun ƀu gal ôh, ƀu thâo tơhnal djơ̆ hrom lom pơkă amăng Tơlơi phiăn lŏn dron”.

Jơnum min apăn bruă Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang rơkâo wai lăng kơjăp kual lŏn ngă hmua pơdai pơplih jing lŏn mă yua kơ đang hmua pơkon kiăng huăi ngă răm rai hơdôm anô̆ pha ra phun hloh mơng hmua pơdai, lom kiăng amra pơwot glăi ngă hmua pơdai, hơdư̆ đut hlah bruă pơplih lŏn ngă hmua pơdai ƀơi kual hmâo tơhnal klă ngă hmua pơdai hơdai nao bôh than pơkon, ƀu djơ̆ ngă hmua, pơhlôm tơlơi pơkă pơlar dlai klô, ba glăi bôh tơhnal pơkă hrom pla kyâu, pơđĭ kyar bơwih ƀong mơng dlai hăng pơgang rơhuông adai lŏn mơnai.

Gah tơlơi rơkâo brơi Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar pơplih bôh than mă yua lŏn ngă hmua pơdai, lŏn dlai pơgang hlôm hlâo, dlai mă yua lu mơta mơ̆ ƀu kiăng lăi pơthâo hăng Khua dêh čar tŭ ư tui tơlơi pơkă mơng Mơta tơlơi 58 Tơlơi phiăn lŏn dron. Jơnum min apăn bruă Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang lăi lĕ, anai lĕ sa tơlơi pơplih hơdră bruă prong khom hmâo tơlơi klah čun, pơsit tŏng ten. Amăng hơdôm hrơi Kơnuk kơna glăk črâo ba klah čun ngă tui kiăng pơplih pơkra Tơlơi phiăn lŏn dron, tâ̆o hloh anăm ba tơbiă tơlơi anai amăng hră čih Pơtrun pơsit. Tơdah kiăng đơi thơ Kơnuk kơna klah čun, pơsit tŏng ten lăi pơthâo kơ Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang pơphun pơplih pơkra Tơlơi phiăn lŏn dron pơ̆ anăp anai. Gah hơdôm jơlan gah pơsir wai lăng, mă yua lŏn pơ̆ anăp anai, Khua git gai wai lăng pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar ta ơi Vương Đình Huệ rơkâo đĭ:

“Jơlan gah pơsir pơ̆ anăp anai tâ̆o hloh khin hơtai mă yua hơdră phrâo rơnuk anai pioh wai lăng, lăng tui mrô lŏn dron. Yua kơ bruă wai lăng lŏn dron lĕ phun than lăng tui prong mơng Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang amăng bruă ngă tui pơkrem, pơgăn ngă khưi khai. Pơ̆ anăp anai mrô lŏn dron khom rơđah, nao rim anih anom pel ĕp. Bôh tơhnal mơ̆ akă ƀu djơ̆ lu hăng mrô pơkă ƀu dưi thơ, lui hĭ. Tơnap lăi pơdah rơđah biă”./.

Lại Thị Hoa: Pô čih – Siu H’ Prăk: Pô pơblang