VOV4.Jarai - Mông jơnum khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar tal 14 pơđut truh kih, hăng bruă ruah khua mua pơprong, amăng anun hơmâo ruah khua mua amăng kơnuk kơna rơwang bruă phrâo. Tơdơi kơ hrơi đĭ ngă khua mơng Khua dêh čar phrâo ơi Phạm Minh Chính ăt kah hăng ding kơna amăng kơnuk kơna, biă ñu lĕ khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar hơmâo pơdah rai tơlơi đăo gơnang hăng čang rơmang hơmâo kơnuk kơna ngă bruă khut khăt hloh či pơđĭ kyar phrâo, ngă bruă tơpă sit.

Ƀing khua pơsit hăng lăng yôm biă kơ Khua dêh čar phrâo ơi Phạm Minh Chính, lăi ñu lĕ mơnuih ngă bruă khut khăt, pơplih phrâo, gơgrong bruă, tơlơi rơgơi mơbruă hơmâo pơdah pơƀuh rơđah mơng djŏp bruă mơ̆ ñu ngă. Khua pơ ala Bùi Sĩ Lợi, grup khua mơng Thanh Hoá lăi:

“Hăng Khua dêh čar ta, anai lĕ rup sa čô mơnuih ngă khua khut khăt, kiăo tui tơlơi hơmâo sit ƀơi anih lơ̆m ñu dŏ ngă Khua git gai Ping gah tơring čar Quảng Ninh, tơdơi kơ anun lĕ Khua anom pơphun bruă Ping gah laih dong ñu thâo hluh djŏp tơlơi phiăn mơng Ping gah. Hăng pran jua anun, tơlơi ngă bruă abih pran jua tui anun, kâo pơmin Khua dêh čar ta lĕ mơnuih ngă bruă khut khăt, pơƀut ngă hơdôm bruă yôm mơng lŏn ia, pơsir hĭ hơdôm tơlơi mơ̆ mơnuih ƀon sang glăk dŏ tơguăn”.

Hơmâo sui thun ngă bruă hăng Khua dêh čar ơi Phạm Minh Chính lơ̆m ñu ngă Khua git gai Ping gah tơring čar Quảng Ninh, khua pơ ala mơng Grup Quảng Ninh, yă Đỗ Thị Lan lăi:

“Khua dêh čar ta ơi Phạm Minh Chính lêng pơƀuh rơđah ñu lĕ mơnuih mă bruă thâo pơčeh phrâo, thâo lăng nao pơ anăp, laih dong ngă bruă gơgrong biă, kiăo tui djơ̆ hăng tơlơi pơtrun mơng Ping gah hăng tơlơi gêh gal klă hiam hăng yua tơlơi pơđĭ kyar mơng lŏn ia. Amăng mông dŏ ngă bruă pơ Quảng Ninh gơmơi ăt ƀuh rơđah mơn hơdôm tơlơi dưi ngă mơng khua dêh čar, pơhmutu bruă iâu pơthưr abih bang djru man pơdong anih anom, bruă čuk pơkra anih anom, ba mă yua sit nik, kah hăng čuk pơkra hơdôm kual sang măi, kual bơwih ƀong, pơtruh nao rai kơplah wah kual bơwih ƀong hăng dêh čar, pơhrui tơlơi hơmâo kiăng pơđĭ kyar pơbuă tơlơi rơgơi dưm kơnar...giong anun lĕ bruă pơplih phrâo anih mă bruă kơnuk kơna”.

Bơ ơi Nguyễn Vũ Khải, khua pơ ala grup Hải Phòng lăi: Tơlơi tơnap tap ăt kah hăng tơlơi lông ră anai amăng bruă git gai lăi hrŏm hăng git gai Kơnuk kơna lăi hơjăn anun lĕ tơlơi pơplih amăng rơnuk phrâo, lŏn ia pơplih na nao, hơmâo lu tơlơi rung răng. Anun lĕ tơlơi mơ̆ Khua dêh čar phrâo hăng khua mua amăng Kơnuk kơna amăng rơwang bruă phrâo kiăng lăp đing nao:

“Amăng hrơi mông lŏn ia hơmâo lu tơlơi gêh gal samơ̆ ăt hơmâo ƀu ƀiă ôh tơlơi lông amăng lăm dêh čar ta mơtăm kah hăng pơplih phrâo anom bruă kơnuk kơna hơmâo lu tơlơi klă yơh samơ̆ ăt dŏ mơn tơlơi aka ƀu dưi ngă, ƀudah bruă đăo lăng hlâo pôr pơhing tơlơi hơmâo ƀơi rŏng lŏn tơna hăng pơkra tơlơi pơhing, anai lĕ tơlơi ngă bruă hơdeč hmar ƀơi anăp tơlơi pơplih amăng bruă bơwih ƀong, anih tuh pơ alin. Ƀing ta khŏm kiăng mă yua boh thâo phâo, pơplih phrâo ƀu kơnong amăng boh thâo phrâo đôč ôh mơ̆ amăng bruă wai lăng, him lăng hlâo anih sĭ mơdrô gơnam tam, sĭ mơdrô jar kmar lêng kiăng pơplih, thâo mut hrŏm hăng nao hlâo ba bruă bơwih ƀong huă dưi đĭ kyar kơjăp phik”.

Ƀơi mông jơnum anai, Khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar pơsit ruah 2 čô Kơ-iăng khua dêh čar hăng 12 čô khua ding jum, khua anom bruă. Ƀing khua lăi, ƀing hơmâo ruah ngă Kơ-iăng khua dêh čar, Khua ding jum, anom bruă tal anai lĕ ƀing mă bruă rơguăt laih, hơmâo lu tơlơi rơgơi amăng bruă wai lăng hăng hơmâo pran jua gir run khŏm ngă djŏp bruă hơmâo kơnuk kơna jao. Biă ñu, gơñu lĕ mơnuih rơgơi mơbruă, hơmâo tơlơi pơmin hiam, ba gru hlâo hăng hơmâo khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar, ding kơna Kơnuk kơna hăng mơnuih ƀon sang đăo gơnang. Anai lĕ hơdôm tơlơi gêh gal kơ hơdôm čô khua dưi ngă bruă jao amăng hrơi blan pơ anăp. Ơi Phạm Văn Hoà, khua pơ ala mơng Đồng Tháp lăi:

“Kâo pơmin blung a lĕ ƀing khua git gai ngă pơgiong bruă mơng ƀing khua hơđăp pioh glăi aka ƀu dưi ngă mơng hơdôm anom bruă, mơng tơlơi kiăng khăp mơng mơnuih ƀon sang đah mơng git gai črâo bruă dưi ngă bruă amăng hrơi blan pơ anăp. Kiăng ƀing khua dưi ngă bruă kơnuk kơna jao, djơ̆ hăng tơlơi čang rơmang, tơlơi đăo gơnang mơng khua mua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar. Hơdôm tơlơi tơnap tap mơng neh met wa lĕ ƀing khua hơmâo ngă hrŏm čih pơkra hơdră pơsir hĭ tơlơi tơnap anun”.

Hơjăn bruă pơtô hăng pơjuăt bruă, khua pơ ala Nguyễn Thị Việt Nga, grup mơng Hải Dương kiăng, khua ding jum phrâo amra hơmâo hơdră pơsir rơđah rơđông kiăng bruă pơtô hrăm hơmâo pơplih amăng abih bang, pơplih anŏ klă bruă pơtô hrăm, kah hăng tơlơi pơtrun Jơnum ping gah dêh čar tal 13:

“Ƀing gơmơi čang rơmang amăng rơwang bruă phrâo, Ding jum pơtô hăng pơjuăt bruă amra hơmâo hơdră pơsir lăp djơ̆ hloh. Ƀing ta kơsem min pơđĭ kyar ƀudah pơplih ming bruă pơtô hrăm, anun ƀu djơ̆ bruă dưi ngă amăng ha hrơi, dua hrơi đôč ôh anai lĕ tơlơi ƀing ta khŏm kơsem min rơđah hăng tong ten. Ƀing ta ƀu dưi hăt kơdăt pơplih phrâo mă ƀơi tơdŭ đôč ôh, djŏp tơlơi pơplih lêng hơmâo tơhnal soh. Ƀing ta khŏm lăng glăi abih bang, rơđah rơđông, hơmâo hơdră ngă bruă rơđah, hơmâo mông prăp lui ƀu dưi hăt kơdăt ôh”.

Tui hăng tơlơi ƀuăn bruă ƀơi anăp Khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar, Khua dêh čar ơi Phạm Minh Chính lăi amra nao hrŏm hăng ding kơna amăng Kơnuk kơna, abih pran ngă bruă, găn rơgao tơlơi tơnap, tơlơi lông pơ anăp; hla tui hăng pơtrut đĭ gru grua hăng tơlơi rơgơi mơng hlâo; gir hrŏm hăng ƀing khua mua Kơnuk kơna gum pơgôp, ngă bruă tơpă sit, tŭ yua, abih pran jua bơwih brơi Lŏn ia, bơwih brơi Mơnuih ƀon sang. Ƀing ta đăo gơnang, čang rơmang hrơi lŏn ia ta hiam hloh, mơ-ak hloh.

Siu H’Mai: Pơblang