VOV4.Jarai - Hăng tơlơi pơplih ayuh hyiăng jai hrơi kơtang tui, bruă “tơguăn ia hơjan” či ngă hmua lĕ tơnap biă. Yua hnun, bruă tuh pơ alin ring bruă dơnao kŏng ia ƀơi kual Dap Kơdư, bơwih brơi mơnuih ƀon sang, biă ñu lĕ mơnuih ƀon sang djuai ƀiă pơđĭ kyar pơkra gơnam tam jing tơlơi kiăng ječ, laih anun hơmâo Kơnuk kơna lăng ba biă mă.

Mơng mrô prăk mơng kơnuk kơna, rơwang thun 2015-2020, tơring čar Gia Lai hơmâo tuh pơ alin 8 ring bruă dơnao kŏng ia prong, hăng mrô prăk giăm 2.000 klai prăk, dưi pruih kơ rơbêh 12 rơbâo ektar djŏp djuai phun pla hăng brơi ia yua kơ hơdôm pluh rơbâo boh sang anŏ amăng kual. Amăng mrô 8 ring bruă hơmâo pơkra, sa dua ring bruă hơmâo prăk tuh pơ plai lu hloh kah hăng: Dơnao kŏng ia Tầu Dầu mơng tơring glông Đăk Pơ giăm 200 klai prăk; Dơnao kŏng ia Plei Thơ Ga gah tơring glông Čư̆ Sê 229 klai, Dơnao kŏng ia Ia Rtô plơi prong Ayunpa hơmâo 200 klai prăk; dơnao kŏng ia Pleikeo tơring glông Čư̆ Pưh 120 klai prăk.

Jing sa boh tơring čar ngă hmua, ia pruih gơnang kơ ia hơjan, yua hnun, bruă pơkra dơnao kŏng ia ƀơi tơring čar Gia Lai yôm biă mă djru pơsir tơlơi kơƀah ia yua, ia ngă hmua, djru pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam ƀơi tơring čar. Sit hnun yơh, lơ̆m 8 boh dơnao kŏng ia pơƀut tuh pơ plai amăng rơwang thun 2015-2020 hơmâo ngă bruă giong, hơmâo ba mă yua amra djru ngă gal brơi bruă ngă hmua tơring čar Gia Lai tŏ tui pơđĭ kyar, hơmâo tơlơi yôm biă mă kiăng hơđong tơlơi bơwih ƀong hăng tơlơi hơdip ană plơi pla amăng kual pơkra dơnao ia.

Ƀơi tơring čar Dak Lăk, hơdôm ring bruă pơkra dơnao kŏng ia hơmâo tuh pơ plai, biă ñu ring bruă bơwih brơi bruă ngă hmua pla pơjing mơng mơnuih ƀon sang djuai ƀiă. Sang anŏ yă Ma Thị Sinh, dŏ ƀơi thôn 9, să Čư̆ San, tơring glông Mdrăk, tơring čar Dak Lăk jing sa amăng hơdôm boh sang anŏ blung a ƀơi kual Dơnao ia Krông Pač thượng nao dŏ pơ plơi phrâo mrô 1, să Čư̆ Ea Lang, tơring glông Ea Kar.

“Ƀing adơi ayong ngă khua mơng să lăng ba biă mă yơh, djru kơ sang anŏ gơmơi pơdong sang, yong glăm gơnam. Să lăng ba tui anai jing hiam laih. Sang gơmơi hơmâo 5 sao hmua pơdai, 5 sao đang, pơgi kơdih anai lĕ ta pơphun ngă yơh”.

Ơi Trần Văn Thanh - Khua Jơnum min mơnuih ƀon sang să Čư̆ Elang, tơring glông Ea Kar brơi thâo: hơdôm boh sang nao dŏ pơ plơi phrâo lĕ să pơhlôm brơi rim boh sang sa sao lŏn dŏ, 5 sao hmua pơdai hăng 5 sao đang, tui hăng tơring čar pơkă. Bruă ngă hmua jing amuñ mơn lơ̆m dơnao ia Ea Rơt, ha bơnah amăng kơčăo bruă dơnao kŏng ia Krông Pač thượng giăm plơi phrâo, brơi yua pruih hơđong.

“Să pơsit anai lĕ bruă čar yôm biă mă. Kah hăng akŏ bruă blung a lĕ tơring čar hơmâo prăp lui mơnuih mă bruă, kiăng neh meh wa nao pơ adih lĕ hơdip mơ-ak, hơđong kơjăp, tơdơi kơ anun lĕ ngă hmua pla pơjing”.

Kual Dap Kơdư hơmâo pơsit lĕ kual dưi pơđĭ kyar lu djuai phun pla ba sĭ kơ tač rơngiao, gêh gal pla boh troh nua pơmă. Yua hnun, sa amăng hơdôm tơlơi lăp đing nao prong mơng Kơnuk kơna hăng kual Dap Kơdư amăng lu thun rơgao lĕ tuh pơ alin pơkra dơnao kŏng ia, ngă gal brơi kơ kual anai dưi đĭ kyar. Hơdôm klai prăk mơng Kơnuk kơna hăng prăk mơng tơring čar hơmâo brơi pơkra dơnao kŏng ia anet prong bơwih brơi bruă pơđĭ kyar hơđong kơjăp mơng kual Dap Kơdư, bơwih brơi mơnuih ƀon sang pơđĭ kyar bơwih ƀong. Laih dong amăng hrơi blan pơ anăp, dơnao kŏng ia bơwih brơi kual Dap Kơdư pơđĭ kyar ăt hơmâo lăng ba lu mơn.

Tui hăng bruă čuk pơkra abih bang, prăk tuh pơ plai man pơkra dơnao kŏng ia kual Dap Kơdư rơwang thun 2030, anăp nao truh thun 2050 lĕ 103 rơbâo klai prăk. Prăk pioh ngă kơčăo bruă mă mơng prăk kơnuk kơna ta rim thun, prăk djru mơng abih bang mơnuih, tơlơi gum pơgôp mơng mơnuih ƀon sang pơ anih ngă kơčăo bruă...

Kơ bruă pơkra pơjing, kual anai amra pơƀut pơkra, pơplih phrâo hơdôm ring bruă akŏ phun, ring bruă răm...;pơkra hăng ngă pơgiong hơdôm ring bruă prong, pơtruh nao rai kual bơwih brơi lu bruă mă. Laih dong, kơsem min bruă mă ia, ba ia mơng dơnao ia pơkra apui lơtrik ƀơi ia krông kual Dap Kơdư brơi ia yua amăng bruă ngă hmua hăng boh thâo phrâo, kual pla pơƀut hrŏm; pơkĕ nao rai brơi ia mơng hơdôm boh dơnao ia; pơđĭ kyar dơnao ia anet prong dưi kŏng ia ƀơi kual lŏn kơdư; mă yua mă pruih ia phrâo, pruih pơkrem; mă yua dơnao ia klă tui tơlơi pơkă.

Kual ia krông Sê San hăng kual jê̆ giăm anai amra hơmâo 408 ring bruă hơmâo pơkra phrâo; kual anet gah hlâo ia Pa hăng kual jê̆ giăm anun hơmâo 345 ring bruă pơkra phrâo, pơkra ming; kual gah hlâo ia krông Đồng Nai hăng kual jê̆ giăm hơmâo 646 ring bruă; kual giăm ia krông Srêpôk hăng kual jê̆ giăm hăng 707 ring bruă./.

Siu H’Mai: Pơblang