Hơdôm hrơi anai, ƀơi plơi man gŏ lŏn Čăm Bình Đức, să Phan Hiệp, tơring glông Bắc Bình, tơring čar Bình Thuận, tơlơi mă bruă mơ̆ng hơdôm bôh sang anô̆ man gŏ lŏn ječ mač, mơ̆ng bruă prăp lui gơnam pioh man pơkra, pơjing rup truh bruă kơhul gŏ lŏn.

Yă Lương Thị Hòa ƀơi plơi Bình Tiến, să Phan Hiệp, tơring glông Bắc Bình hơk mơ-ak brơi thâo, mơ̆ng hrơi hơdai nao pơkra gŏ lŏn, gơnam man pơkra mơ̆ng sang anô̆ ñu dưi hmâo lu mơnuih hor blơi yua, biă ñu tuai čuă ngui. Yă Hòa brơi thâo dong, gŏ lŏn ƀơi anai hmâo lu gru rup kah hăng: rup ania jơgrai, linga yoni, rơñan ia Bình Thuận, sang ngă yang gah djuai ania Čăm, blŏ bơnga, song nan mơñam, akan… Rim gơnam man pơkra mơ̆ng sang anô̆ ñu hmâo rơwang prong găp ƀrô hăng anet, amra dưi dưm amăng kơdung bak hyu, ƀudah ba-lô, gêh gal biă kơ tuai hyu čuă ngui.

“Rim thun hyu pơdah 4 wot ƀơi gru grua Sang hơduah yang Pô Sah Inư, plơi prong Phan Thiết amăng hơdôm tal kah hăng: Tết tui phiăn juăt, Tết Prang, lơ 30/4 hăng lơ 2/9. Bơ̆ hơdôm mơta gơnam anai lĕ kual resort ƀơi Mũi Né rơkâo blơi giăm truh 200 bôh. Amăng tal Tết tui phiăn juăt pơ̆ anăp, kâo hyu pơdah gơnam man pơkra mơ̆ng lŏn năng ai ñu mơ̆ng 4-5 hrơi ƀơi Mũi Né. Gơñu rơkâo blơi rim wot năng ai ñu 3-4 klăk prăk djuai anet (100.000-150.000 prăk sa gơnam - PV), bơ̆ anô̆ găp ƀrô anai năng ai ñu 350.000 prăk sa bôh, rim wot ba hyu sĭ giăm hmâo 30 bôh, hmâo mơn pluh hơdôm klăk prăk”.

Pơpĕ mơ̆ng plơi pơkra gơnam man mơ̆ng lŏn Čăm să Phan Hiệp, ƀing gơmơi nao ĕp lăng anih anom pơkra añăm rơmô čơhmu ha pơ-iă ƀơi să Phan Hòa, să bôh să leng kơ djuai ania Čăm gah tơring glông Bắc Bình. Ayong Bá Hữu Nhi, pô anom glăk gun hăng bruă tă añăm mơnong rơmô, bơ̆ bơnai ñu lĕ glăk ba añăm mơnong rơmô nao čơhmu (phang) pơ-iă. Ayong Nhi brơi thâo, hlâo adih sang anô̆ ñu mă mơnong rơmô mơ̆ng anih čuh tă laih anun pơgiăng ba hyu sĭ, ƀuh gêh glar đơi anun pơmin nao hơdră ngă phara.

Blung a kơnong kơ phang pơ-iă hơdôm kg sĭ kơ neh wa amăng plơi, samơ̆ ƀuh sĭ arăng blơi biă anun ƀơƀrư̆ đĭ tui mơ̆ng 10-20kg sa hrơi hăng ăt sĭ abih mơn. Dơnong tui anun, mrô añăm đĭ tui ƀơƀrư̆ tui rim thun. Ayong Nhi lăi pơthâo bruă pơkra añăm rơmô mơ̆ng sang anô̆, kiăng rơmô phang sa pơ-iă jơman thơ, bruă blung a ruah añăm mơnong rơmô phrâo čuh tă, tơdơi kơ anun pơđăm gơnam pơƀâo hăng ba nao phang pơ-iă. Yôm phăn hloh lĕ khom pơhlôm hơdjă gơnam ƀong huă, gơnam ngă rai khom hơdjă. Tui hluai kơ djuai mơnong rơmô mơ̆ nua sĭ ñu phara, ƀiă hloh lĕ 400.000 prăk sa kg hăng lu hloh lĕ 650.000 prăk sa kg. Ră anai sang anô̆ ñu hmâo čơkă mă lu hră rơkâo blơi gơnam amăng tal Tết tui phiăn juăt 2025. Ayong Nhi brơi thâo:

“Truh blan 12 blan di anai, năng ai ñu lơ 10 pơ̆ anăp rim hrơi khom čuh tă giăm hmâo sa tă añăm mơnong rơmô, giăm Tết añăm arăng rơkâo blơi hlâo lu kâo čuh tă giăm 2 tă añăm mơnong asar. Hlơi blơi pơ̆ hơpă kâo ba nao pơ̆ anun. Ră anai hmâo arăng rơkâo blơi 90kg, lơ 22/1 ba nao kơ arăng, kâo amra pơkra hlâo mơ̆ng 1-2 hrơi ăt dưi mơn. 90kg añăm rơmô sa pơ-iă lĕ kiăng hmâo 2 tạ añăm mơnong rơmô phrâo čuh tă”.

Tơlơi lăp lăi ƀơi anai lĕ añăm rơmô sa pơ-iă mơ̆ng sang anô̆ Bá Hữu Nhi ƀơi plơi Bình Minh, să Phan Hòa hăng gơnam pơkra mơ̆ng lŏ man Čăm mơ̆ng sang anô̆ Lương Thị Hòa ƀơi plơi Bình Tiến, să Phan Hiệp phrâo djơ̆ tui gơnam OCOP 3 asar bôh pơtŭ.

 Tui hăng Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông Bắc Bình, hluai tui tơlơi pơsit tŏng ten, čom puang rim bôh yôm, rim tơhnal pơkă, Khul pơsit, pơpha gơnam OCOP mơ̆ng tơring glông hmâo tŭ yap 4 mơta gơnam djơ̆ tui OCOP 3 asar bôh pơtŭ gưl tơring glông thun 2024, amăng anun hmâo Rơmô sa pơ-iă Hữu Nhi (sang anô̆ Bá Hữu Nhi) hăng gơnam man hăng lŏn djuai ania Čăm Sơn Hòa (sang anô̆ Lương Thị Hòa). Anai lĕ hơdôm gơnam mă mơ̆ng đang hmua ƀuh rơđah ƀơi plơi pla, dưi hmâo pô gơnam đing nao pơđĭ anô̆ klă kơjăp, lu mơta gah gru rup, pơhlôm tơlơi ba tơbiă, tơlơi pơkă kơ phun akha.

Amăng thun 2024, hơdôm anih anom hmâo pơphun pơsit pơpha brơi 48 mơta gơnam OCOP pơsit glăi hăng rơbêh kơ 100 mơta gơnam gum hrŏm tal blung a. Truh rơnuč thun 2024, abih bang gơnam OCOP dô̆ tŭ yua amăng đơ đam tơring čar Bình Thuận lĕ 242 mơta gơnam, amăng anun hmâo 16 mơta gơnam OCOP 4 asar bôh pơtŭ, 224 mơta gơnam OCOP 3 asar bôh pơtŭ hăng 2 mơta gơnam amra hmâo 5 asar bôh pơtŭ.

Ơi Nguyễn Hữu Phước, Kơ-iăng Khua Gơnong bruă đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan tơring čar – Kơ-iăng Khua Khul pơsit, pơpha gơnam OCOP tơring čar Bình Thuận brơi thâo, hluai tui jơlan hơdră OCOP, hơdôm gơnam hmâo lu laih tơlơi pơplih anô̆ klă hiam ñu, kơdung anung anăn păn, gru thâo krăn anăn gơnam hmâo rơwang pơkra gơnam.

  “Jơlan hơdră OCOP – rim să sa gơnam tam lĕ hơdôm gơnam hmâo anô̆ gal mơ̆ng kual, anih anom hăng pơhrua mut amăng anun bôh thâo plơi pla, yua anun hmâo tôm gơnam OCOP lĕ tơlơi gơnam tam. Rơngiao kơ ƀong gơnam tam dô̆ ĕp lăng bôh thâo đưm kual plơi pla. Kâo djru mơnuih ƀôn sang pioh ngă rơđah tơlơi anun đĭ, samơ̆ đing nao hlâo lĕ pơhlôm hơdjă gơnam ƀong, khom djơ̆ tui tơhnal pơkă”.

 Tơdah hlâo adih, gơnam man pơkra mơ̆ng lŏn plơi Čăm ƀơi să Phan Hiệp ƀudah añăm rơmô phang sa pơ-iă ƀơi să Phan Hòa, tơring glông Bắc Bình, tơring čar Bình Thuận kơnong dir wir ƀơi hơdôm plơi Čăm hăng sĭ kơ hơdôm mơnuih hyu sĭ mơdrô, samơ̆ ră anai gơnam anai hmâo nao hrŏm laih hăng asar bôh pơtŭ OCOP yak tơbiă mơ̆ng plơi, prăp lui mut hyu ƀơi hơdôm anih anom sĭ mliă prong ƀơi djop anih amăng tơring čar pô hăng tơring čar pơkon.

Hơdôm hrơi rơgao, anih kơhul gơnam man mơ̆ng lŏn ƀơi plơi Čăm Bình Đức ăt dô̆ jă apui mơn; hơdôm pra čơhmu mơ̆ng sang anô̆ Bá Hữu Nhi bă kơ mơnong rơmô, amra hmâo sa Tết trơi pơđao truh hăng hơdôm bôh plơi Čăm Bình Thuận./.