VOV4.Jarai- Kah hăng juăt laih yơh, mơng hlâo laih, lơ\m ană plơi duăm ruă juăt nao pơ sang s^ ia jrao, lăi pơthâo tơlơi ruă, laih anun blơi ia jrao mơ`um mơ\ [u kiăng blơi tui hră pơkă mơng ơi ia jrao ôh.
Bruă [ing s^ ia jrao mơ\ hlong ngă bruă pơ ala kơ ơi ia jrao hơmâo [uh lu laih pơ hơdôm boh sang s^ ia jrao [ơi Daklak.
Dua rơwang hrơi tơjuh rơgao, amai Nguyễn Thị Linh, do\ [ơi phường Tân An, plơi prong Buôn Ma Thuột, Daklak ruă pơtuk hơdrap.
~u pơmin hơdrap đôc\ đac\, yua anun amai Linh nao blơi ia jrao pơ sang s^ ia jrao giăm sang. Tơdơi kơ lăi pơthâo tơlơi ruă, pô s^ jrao sem lăng tơlơi ruă, laih anun s^ kơ `u ha kơdung ia jrao, pơtă kah pơpha mơ`um amăng 3 hrơi, ri\m hrơi mơ`um dua wơ\t.
Khă hnun, tơdơi kơ `u mơ`um abih 3 hrơi, [u kơnong [u hlao đôc\ ôh mơ\ tơlơi ruă kơtang hloh dong.
Bơngơ\t yua drơi jăn `u, amai Linh nao pơ [on prong Hồ Chí Minh khăm lăng, laih anun [uh tơhnal `u phara biă mă:
‘’Phrâo anai, kâo hơdrap, pơtuk lu biă, ruă tui anai kâo pơmin đuăi nao blơi mă ia jrao amra suaih mơn. Tơdơi kơ anun, kâo nao blơi ia jrao, lăi pơthâo nam ruă kơ pô s^ ia jrao.
{ing gơ`u hmư\ giong le\ s^ jrao kơ kâo, samơ\ tơdơi kơ hơdôm hrơi kâo mơ`um le\ [u suaih ôh. Giong anun kâo nao pơ Sài Gòn khăm le\, ơi ia jrao lăi kâo djơ\ hơdrap yua angin đ^.
Tơdơi kơ hơdôm hrơi kâo mơ`um jrao ơi ia jrao c\râo brơi, jing tơlơi ruă kâo plai [iă laih, laih anun ră anai kâo hơmâo pran glăi yơh’’.
Ngă mă pô nao blơi ia jrao, kâo nao pơ sa boh sang s^ ia jrao [ơi jơlan Y Moan, plơi prong Buôn Ma Thuột c\i blơi jrao pơtuk.
{ơi anai, pô s^ jrao kơnong tơ`a kâo ‘’Pơtuk lu mơn, hơmâo ia khak mơn?’’, mơ\ [u tơ`a ôh kâo nao khăm hă aka, hơmâo hră blơi jrao mơn hă [u\.
Lăng nao [ing tuai nao blơi jrao [ơi anai, abih bang lêng kơ lăi pơthâo tơlơi ruă, giong mơng anun pô s^ jrao đăo lăng tơlơi ruă, s^ ia jrao.
Tap năng tom tơlơi ruă kah hăng mơa`ă tơbiă ia sik, ruă hlung asơi ăt s^ brơi mơn, [u kiăng hră blơi jrao mơng ơi ia jrao c\ih ôh.
Tui hăng [ing apăn bruă ia jrao, bruă s^ jrao [u kiăo tui hră c\ih anăn ia jrao mơng ơi ia jrao ăt kah hăng yua ia jrao, biă mă `u le\ jrao pơgang, jing sa amăng lu tơhnal ngă tơlơi ruă kơdong glăi ia jrao [ơi Việt Nam kơtang biă, laih anun hơmâo Anom bruă ia jrao Rong lo\n tơnah dăp amăng anăn hơdôm boh dêh ]ar hơmâo mrô kơdong glăi ia jrao kơtang hloh amăng ro\ng lo\n tơnah.
Mă yua ia jrao c\a c\ot, amra ngă bơtơnap amăng bruă pơjrao. Tơdah hơmâo tơlơi ruă hu\i rơhyưt, bruă mơ`um mă jrao kháng sinh pơgang tơlơi ruă [u kơnong [u hlao đôc\ ôh mơ\, amra ngă tơlơi ruă jai kơtang hloh, tap năng ngă drơi jăn ta hơmâo lu kman kơdong glăi ia jrao (kah hăng ta mơ`um jrao [u mut tah), tơdơi anai, lơm c\i yua jrao pơgang kman amra [u dưi dong tah, pô ruă aka ruă kơtang hloh.
Dược s^ Lê Bá Nguyên, Khoa Anom bruă s^ ia jrao, Gơnong bruă ia jrao tơring ]ar Daklak brơi thâo, jrao pơgang kman (kháng sinh) le\ hơdôm djuai jrao pơgang kman hơmâo mơng djuai kman klă phara, ngă hơdư\ [iă tơlơi pơlar đ^ mơng kman sat pơko\n.
C|i pơhlôm mă yua jrao djơ\ lăp, kiăng thâo kjăp hơdôm mơta tơlơi bơdjơ\ nao jrao pơgang kman, kman ngă duăm ruă laih anun pô ruă.
Bruă ta mă yua jrao mă hơjăn amra ngă [u thâo krăn đơi ôh tơlơi ruă, [u thâo đăo lăng, pơjrao tơlơi ruă hiư\m pă laih anun tơnap biă c\i lăng su\ mơng pô hơmâo tơlơi ruă.
Yua anun, kiăng be\ h^ tơlơi [u klă amăng bruă yua jrao mă hơjăn, mơnuih [on sang anăm hlong nao blơi jrao mă pô hăng mơ`um mă hơjăn, [udah mă yua hră ia jrao mơng pô pơko\n hơmâo tơlơi ruă hrup hăng ta.
Lơ\m hơmâo tơlơi ruă, kho\m kiăng nao khăm hăng pơjrao tơlơi ruă djơ\ hăng hră ia jrao mơng ơi ia jrao c\ih brơi.
‘’Bruă mơnuih [on sang blơi ia jrao mă pô [udah hơdôm boh sang ia jrao s^ ia jrao [u hơmâo hră kiăng blơi mơng ơi ia jrao le\ tơlơi juăt [uh laih amăng dêh ]ar ta.
{ing ta thâo laih, ia jrao `u dưi pơjrao djơ\ hăng tơlơi ruă đôc\, [ing ta hlâo c\i mă yua le\ ta kho\m nao khăm lăng pơ ơi ia jrao, ơi ia jrao pơsit blơi jrao le\ [ing ta blơi yua kah mơng djơ\.
{ing ta kơnong kiăo tui nam ruă hrup hăng tal ruă mơng hlâo mơ\ [ing ta blơi jrao le\ djơ\ ano\ `u jing soh, [u djơ\ hăng tơlơi pơsit. Bơ jrao mă yua [u djơ\ hăng ano\ pơsit le\ [u kơnong ngă tơlơi ruă [u suaih đôc\ ôh mơ\ amra ngă ta hơmâo tơlơi ruă pơko\n dong yua jrao ngă’’.
Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr
Viết bình luận