}ra\n h’dră “Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang m’nuih [ôn sang”

    Kiăng doah e\p tơlơi pơblang djơ\ kơ Keh prăk pơgang gah m’nuih m’nam

            Amăng tal jơnum Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang phrâo rơgao. Hră ]ih pơkra phiăn dưi hmâo [ing khoa pơ ala gleng nao đ^ pơhiăp hăng lăi glăi lu yơh jing Hră ]ih pơkra Phiăn pơgang gah m’nuih m’nam pơplih pơkra. Bơngo\t hu^ kơ Keh prăk pơgang jing tơlơi bơngo\t hmâo s^t. Samơ\ kiăng pơsir tơlơi anai, Phiăn pơgang gah m’nuih m’nam pơplih pơkra khom e\p tơlơi pơblang djơ\ hloh.

            Biă `u, Tơlơi amra truh lui ruh mơng Keh prăk pơgang gah m’nuih m’nam dưi lăi pơthâo mơng sui laih yoa kơ h’dôm tơlơi gun gan amăng bruă pơ phun ngă tui, biă `u le\ h’dră wai lăng hăng g^t gai keh prăk. {u djơ\ le\, pơ ala kơ hyu doăh e\p bôh than ba truh, h’dôm ]ô m’nuih gơrong bruă le\ bơngo\t kơ tơlơi jăm bôh than ba truh mơng gah rơngiao. {ơi anăp tơlơi [u dưm k’nar sa amăng h’dôm phun than mơng h’dră bruă h’đong tơlơi m’nuih m’nam, gơnong bruă pơgang ăt blang nao blang rai mrô anun tui hloai pô hor le\: mrô m’nuih no#p prăk hră pơgang gah m’nuih m’nam [ia\, lom anun mrô m’nuih dưi ]ơkă mă lu, tơdah [u pơkra glăi h’dră bruă [u dah [u pơlar lu m’nuih gum hrom hră pơgang, đ^ prăk pơhrui glăi [u dah hro# trun prăk mă yoa thơ amra ba truh [u dưm k’nar prăk pơhrui glăi hăng mă yoa mơng thun 2012, truh thun 2034 amra k’[ah h^ prăk gơgrong gah m’nuih m’nam.

            Anai dưi lăng bôh than phun kiăng [irô dăp h’dră chih glăi Rơ-wang bruă Phiăn pơgang gah m’nuih m’nam rơkâo đ^ tui thun pơdơi thun tha truh 60 thun hăng đah kơmơi hăng 62 thun hăng đah rơkơi. Laih anun, h’dră yap prăk pơdơi thun tha ăt pơplih mơn. Pơ ala nao tơhnal hơnong `u 10 thun prăk blan tu\] rơnu\] le\ ră anai hơnong `u abih bang mrô thun no#p prăk pơgang gah m’nuih m’nam.

            Khă thâo đ^ thun pơdơi mă bruă kơnong kơ sa amăng 8 m’ta bruă pơsir dưi ba tơbiă, samơ\ akă [uh hră ]ih pơkra phiăn h’pă bư\p tơlơi hơngah mơng khoa pơ ala m’nuih [ôn sang ôh. Yoa kơ gơ`u lăi le\ h’dră bruă anai akă anăp nao bôh tu\ yoa mơng m’nuih [ôn sang ôh mơ\ kơnong kơ tơlơi rơngiă ano# dưm k’nar mơng Keh prăk pơdơi thun tha, lom anun bôh than ba truh biă `u le\ akă dưi tơpă lăng nao ôh.

            Sa dua tơlơi gum pơhiăp mơng [ing khoa pơ ala m’nuih [ôn sang pơs^t, kiăng huăi k’[ah Keh prăk le\ khom pơkra mơng phun, [u djơ\ pơplih h’dră yap prăk blan pơdơi thun tha hăng pơhrư\i thun mă bruă ôh. Jai [u dưi dơng, tơdah yoa kơ thun tha rơma mơng m’nuih Việt Nam h’dôm thun je# hăng anai đ^ lu. Phun akha mơ\ [ing khoa pơ ala m’nuih [ôn sang kiăng lăi truh [ơi anai le\ tơlơi do\ng hnưh gah Hră pơgang gah m’nuih m’nam jai lu tui, hăng 150 rơbâo bôh anom bơvih [o\ng, abih bang mrô prăk hnưh rơbeh kơ 12.000 klai prăk. Ăt hmâo laih mơn h’dôm bôh anom bơvih [o\ng hmâo ara\ng ba nao phăt k’đi, samơ\ akă [uh pô h’pă mu\t do# amăng sang m’nă ôh yoa kơ tơlơi hư\p [o\ng mă prăk pơgang gah m’nuih m’nam. Vo\t amăng h’dôm tơlơi k’đi hmâo pơs^t tui djơ\ tơlơi phiăn hai ăt tơnap mơn ngă tui.

            Tơlơi lăi glăi mơng [ing Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang do\ yoa kơ tui tơlơi ju\ yap mơng lu m’nuih juăt bruă bơvih [o\ng, mrô k’mlai mơng m’nuih mă bruă no#p prăk pơgang gah m’nuih m’nam tơdơi kơ 30 thun lu hloh kơ prăk blan pơdơi thun tha. Yoa anun, lăi [u djo\p kơ Keh prăk hă [u hmâo go\ng jơlan ôh. M’ta pơkon, bruă đ^ thun pơdơi mă bruă ha amăng ple\ mơng m’nuih mă bruă amra ngă rơngiă tơhnal pioh m’nuih mă bruă hlăk ai hmâo lu pran joa, bôh thâo, h’de\] hmar, abih pran joa no#p prăk kơ lon ia. Biă `u lom lon ia glăk amăng tal “Mrô m’nuih [ôn sang yôm phăn”. Mơ\ rơnuk anai amra dưi djă pioh sui mơng 30 truh kơ 40 thun dơng.

            Sa m’nuih m’nam anăp nao truh tơlơi pơdrong sah, tơpă, dưm k’nar hăng rơgơi m’bruă, s^t `u nao hrom hăng h’dôm ano# klă kơ tơlơi h’đong m’nuih m’nam, amăng anun, prăk blan pơdơi thun tha khom dưi pơplih phrâo. Anai hă, h’dră yap prăk blan pơdơi bruă kơ m’nuih thun tha kah hăng phiăn ]ih pơkra glăi glăk ngă k’đai glăi. M’nuih mă bruă khom mă bruă lu hloh, biă `u le\ đah kơmơi, lom anun prăk blan kơ m’nuih pơdơi thun tha [ia\ hloh./.

                                                Pơblang hăng pôr : Siu H’Prăk