VOV4.Jarai-Klin kheng Covid 19 ƀă hyu pơ djop dêh čar hăng kual lŏn ia ƀơi rŏng lŏn tơnah, bơbeč djơ̆ kơtang biă mă hăng lu mơta tơlơi hơdip mơda bơwih ƀong huă mơnuih mơnam. Lơ̆m anun, Ping gah hăng kơnuk kơna Việt Nam ƀu kơnong gleng nao, pơgang ba tơlơi dưi kơ mơnuih ƀôn sang amăng dêh čar đôč ôh dŏ ngă tui hmao kru hơdră pơgang ba mơnuih ƀôn sang (ană plơi) Việt Nam pơ dêh čar tač rơngiao.

Mah prăk kăk ƀu hơmâo lu ôh, tơlơi tơnap tap lông lăng dŏ lu đôč, dêh čar ta ăt khom djru ba hơdôm rơbâo čô ană plơi Việt Nam dŏ pơ dêh čar tač rơngiao kiăng hơđong tơlơi hơdip mơda, pơgang ba drơi jăn, tơlơi hơdip hăng dram gơnam laih anun tơlơi dưi, anŏ tŭ yua lăp; laih dơ̆ng sa amăng ƀiă dêh čar đôč pơphun brơi nao rơdêh por pơgiăng glăi mơnuih ƀôn sang tơnap tap, hơmâo tơlơi kiăng ječ biă či glăi pơ dêh čar ta pô, pơgiăng ngă tui djơ̆ hnong hăng rơnuk rơnua hơđong amăng bruă pơhlôm, pơgang klin kheng.

Yap kơnong amăng thun 2020, Ding jum pơtom hiăp ngă hrom djop ding jum kah hăng: Ding jum ia jrao, Ding jum ling tơhan, Ding jum kông an, Ding jum jơlan glông hăng djop tơring čar pok pơhai brơi nao 300 wơ̆t rodêh por, pơgiăng glăi giăm 85 rơbâo čô mơnuih ƀôn sang ( ană plơi) ta mơ̆ng 59 boh dêh čar, kual lŏn ƀơi rŏng lŏn tơnah glăi pơ dêh čar ta pô rơnuk rơnua. Ơi Phạm Bình Minh-Kơ-iăng khua dêh čar, Khua ding jum pơtôm hiăp brơi thâo:

“Tơlơi ƀuh bruă mă lơ̆m mông klin Covid 19 ngă rai, anun lĕ Việt Nam ta sa amăng ƀiă dêh čar đôč hơmâo brơi nao rơdêh por pơgiăng ană plơi pla nao mă bruă, dŏ pơ dêh čar tač rơngiao glăi pơ dêh čar ta pô, anun lĕ bruă ngă yom pơphăn biă mă”.

Mrô mơnuih Việt Nam nao mă bruă apah pơ dêh čar tač rơngiao rơbêh 500 rơbâo čô mơnuih laih anun hơmâo dơ̆ng 100 rơbâo čô čơđai sang hră hrăm pơ dêh čar tač rơngiao. Ƀing dra mơ̆ng Việt Nam dŏ rơkơi dêh čar tač rơngiao ăt lu mơ̆n, năng ai 200 rơbâo čô. Hăng mơnuih ƀôn sang djuai ania ƀiă, lu biă mă ñu nao mă bruă apah pơ dêh čar tač rơngiao ƀơi hơdôm dêh čar Khač, Japan, Hàn Quốc, Saudi Arabia, Malaysia, Đài Loan, Singapore, Lybia, Trung Đông, Qatar, Sec…, lu mơnuih hơmâo glăi pơ dêh čar ta pô laih, samơ̆ lu biă mă lĕ rơdêh por nao pơgiăng, tŭ glăi mơnuih ƀôn sang Việt Nam mơ̆ng anih ƀă klin kơtang Vũ Hán dêh čar Khač glăi pơ dêh čar ta pô lơ 10/2/2020.

Hăng mơnuih ƀôn sang hlăk dŏ hơdip mơda, hrăm hră laih anun mă bruă pơ dêh čar tač rơngiao, Ding jum pơtom hiăp hăng djop sang bruă pơ ala mơ̆ng Việt Nam dŏ pơ tač rơngiao, ăt pơtruh nao rai na nao tơlơi pơhing pơtrut bruă ngă hrŏm tong ten hăng dêh čar tač rơngiao, djop sang bruă hơmâo tơlơi dưi ƀơi dêh čar anun kiăng pơgang ba tơlơi dŏ dong ƀong huă, pơjrao tơlơi duăm ruă, tơlơi hrăm hră, bruă mă klă hloh kơ mơnuih ƀôn sang Việt Nam.

Ƀuh rơđah kah hăng dêh čar Japan-anih mơ̆ hơmâo lu mơnuih djuai ƀiă dŏ hrăm hră hăng mă bruă, Khua anih jưh pơ ala dêh čar ta pơtruh nao rai na nao tơlơi pơhing hăng djop tơring čar, rơkâo gơñu kơtưn mă yua mrô telephôn ječ ameč sit kiăng hơmâo pơhiăp hăng tơlơi Việt Nam.

Bruă ngă anai yom biă mă yua hơmâo rơbêh 200 rơbâo čô mơnuih ƀôn sang, mơnuih mă bruă, hrăm hră, amăng anun mơnuih djuai ƀiă mă bruă apah, tơlơi pơhiăp aka ƀu thâo hruaih ôh, tơdah hơmâo tơlơi duăm ruă lĕ pơhiăp hăng arăng aka ƀu djop ôh, anun kiăng hơmâo mơnuih pơhiăp hăng tơlơi Việt Nam ta pô.

Ră anai, plơi prong jưh jom Tokyo hăng mơkrah mrô tơring čar amăng dêh čar Japan, hơmâo soh mrô telephôn pơhiăp ječ ameč sit kiăng, pơhiăp hăng tơlơi Yuăn (Tơlơi Việt). Giăm 20 khul ngă hrŏm mơnuih Việt Nam ƀơi 20 boh tơring čar ƀơi dêh čar Japan djru kơ sang bruă khua anih jưh pơ ala pioh djru ba kơ mơnuih ƀôn sang.

Ƀing khua mua, mơnuih mă bruă amăng sang bruă khua anih jưh pơ ala Việt Nam dŏ ƀơi Japan hơmâo kah pơpha 1 hrơi prăk blan, pioh blơi gơnam yua kơ mơnuih ƀun rin ƀu hơmâo prăk tla kơ bruă pơjrao duăm ruă. Ta ƀuh rơđah, anai lĕ bruă ngă hiam klă, pơdah rai pran jua thâo gum djru nao rai tơlơi khăp pap, sa gru grua hơmâo mơ̆ng đưm laih djuai ania ta, Ơi Vũ Hồng Nam, Khua anih jưh pơ ala Việt Nam dŏ ƀơi dêh čar Japan lăi:

“Thun 2020 jing sa thun tơnap tap biă mă, mơ̆ng blung a  mơtam ƀing gơmơi pơtong rơđah bruă mă pơgang ba mơnuih ƀôn sang dêh čar ta yom biă mă, ƀing gơmơi pơtong glăi tơlơi gơgrong hăng lŏn ia, hăng mơnuih ƀôn sang laih anun djru ƀing gơmơi găn rơgao tơlơi tơnap tap kiăng ngă giong bruă jao”.

Bruă mă pơgang mơnuih ƀôn sang Việt Nam ƀơi dêh čar tač rơngiao hlăk ngă tui hăng ngă dơ̆ng mơ̆n pơ anăp kiăng pơkjăp glăi tơlơi đăo kơnang mơ̆ng mơnuih ƀôn sang, ƀing ană bă dŏ pơ ataih mơ̆ng plơi pla dêh čar pô, đăo kơnang kơ jơlan hơdră mơ̆ng Ping gah hăng kơnuk kơna; djru mơnuih ƀôn sang dŏ pơ dêh čar tač rơngiao pơđao ƀiă pran jua, jai kơtang khăp kơ lŏn ia, anăp glăi kơ plơi pla pô.

Adơi Vũ Thị Tuyên, djuai ania Thái mơ̆ng Bắc Quang, tơring čar Hà Giang, hlăk dŏ  hrăm pơ dêh čar Mi brơi thâo:

“Ƀing gơmơi rơkâo blơi wĕ lu wơ̆t laih, samơ̆ ăt kŏn dưi glăi pơ Việt Nam, rơngôt biă mă samơ̆ ăt pap mơñai mơ̆n ƀing met, neh dŏ mă  bruă ƀơi sang bruă khua anih jưh pơ ala Việt Nam pơ anai, pơ kual ala čar Sanfransisco, Texas djru gơmơi hơduah ĕp rơdêh por či glăi, ĕp anih dŏ, pơdơi pơdă kiăng hơmâo pran jua ĕp rơdêh por pơkŏn dơ̆ng”.

Ră anai, lu dêh čar hăng kual lŏn hlăk pơdơi hĭ hăng krư̆ bah amăng jơlan rơdêh por hăng jar kmar, ƀu brơi mut amăng dêh čar ƀudah pơtrun brơi ĕp lăng hră pơar, hră pơtong glăi tơlơi suaih pral, ngă kơ lu tuai dŏ kơđông glăi ƀơi tơdron rơdêh por jar kmar.

Kiăng bĕ hĭ tơlơi dŏ kơđông lu tui anun, pơtă pơtăn kơ mơnuih ƀôn sang Việt Nam lăi hrŏm laih anun mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă ăt hnun mơ̆n hlăk dŏ pơ dêh čar tač rơngiao, anăm tơbiă hyu đơi ôh, kiăng huăi ƀă klin, ngă tui djơ̆ hơdră pơhlôm pơgang klin tui hăng tơlơi pơtô mơ̆ng anom bruă ia jrao pơ dêh čar anun, khom nao ĕp lăng  laih anun lăi pơthâo tơlơi pơhing kơ jơlan glông, rơdêh đĭ, rơdêh por jar kmar nao rai ăt kah hăng tơlơi pơkă kơ bruă ngă hră pơar kiăng thâo jơlan hơdră ĕp rơdêh por glăi pơ dêh čar pô, anăm dŏ đôm glăi ƀơi dêh čar tač rơngiao.

Nay Jek: Pơblang