VOV4.Jarai - Ră anai, mah hơmâo tŭ ư hrŏm laih mrô khua  pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar lĕ mơnuih djuai ƀiă hơmâo 18%, samơ̆ sit ñu, amăng hơdôm rơwang bruă hlâo, lêng kơƀah soh pơhmu hăng mrô kiăng. Rơwang bruă tal 14, mrô khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar lĕ mơnuih djuai ƀiă kơnong hơmâo 17,3% đôč, dưm dưm hăng 86 čô mơnuih, pơhmu hăng mrô kiăng blung a lĕ kơƀah 4 čô...Tơlơi anai hơmâo tơlơi tơña, yua hơget hăng ngă hiư̆m pă kiăng dưi pơhlôm djŏp mrô khua pơ ala lĕ mơnuih ƀon sang djuai ƀiă amăng rơwang bruă pơ anăp. Anai jing sa bruă khŏm kiăng lăng rơđah mơng lu bơnah.

Tui hăng mrô jŭ yap mơng Khul wai lăng djuai ania mơng Ƀirô khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar, mrô khua pơ ala lĕ djuai ƀiă ngă bruă amăng Ƀirô khua pơ ala mơnuih ƀon sang đĭ tui mơng rim rơwang bruă. Lu rơwang bruă giăm anai, khua pơ ala lĕ mơnuih ƀon sang djuai ƀiă hơmâo mơng 15 truh 18% pơhmu hăng mrô khua pơ ala mơng Ƀirô khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar. Amăng anun, Khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar tal 13 hơmâo 78 čô, dưm dưm hăng 15,6% amăng mrô 500 čô khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar. Rơwang bruă Khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar tal 14, khua pơ ala lĕ mơnuih djuai ƀiă hơmâo 86 čô khua, dưm dưm hăng 17,3%.

Bruă mơnuih ƀon sang djŏp djuai ania ƀiă gir ngă bruă hăng ruah mă ƀing khua pơ ala mơnuih ƀon sang rơgơi, gir kơ bruă jing djru ƀu ƀiă ôh amăng tơlơi dưi ngă prong mơng Ƀirô khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar, biă ñu amăng bruă čih pơkra hăng pơphun ngă klă djŏp hơdră djru djuai ania mơng Ping gah, Kơnuk kơna. Anai lĕ hơdră djru yôm kiăng pơđĭ kyar hăng pơđĭ tui tơlơi hơdip mơng mơnuih ƀon sang ƀơi kual čư̆ siăng, kual mơnuih ƀon sang djuai ƀiă dŏ. Yua dah mơnuih ƀon sang djuai ƀiă yơh pô thâo hluh rơđah hloh hơdôm tơlơi tơnap tap ƀơi anih gơñu dŏ, mơng anun hơmâo tơlơi pơčeh phrâo djơ̆ hăng tơlơi hơmâo sit nik. Tơlơi anai hơmâo ơi Phạm Giáo, khua pơ ala mơng tơring glông Đức Phổ, Quảng Ngãi lăi:

“Pơđĭ tui mrô khua pơ ala ƀơi kual tơnap tap, kual ataih yaih, kual mơnuih ƀon sang djuai ƀiă dŏ lĕ amra brơi ƀing ta thâo rơđah hloh, thâo hluh hloh kơ kual mơnuih ƀon sang djuai ƀiă, juăt ñu lĕ tơnap tap, ƀu thâo hră pơ-ar đơi, bơwih ƀong dŏ tơnap. Yua hnun, jai hluh tui tơlơi anun, thâo hluh tơlơi kiăng khăp mơng ană plơi lĕ amra brơi Khua mua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar thâo, đah mơng hơmâo hơdră djru kơ kual anai, pơhlôm tơlơi hơdip kơ mơnuih ƀon sang, djru pơsir brơi tơlơi tơnap tap mơng ƀing gơñu”.

Hlơi hlơi lêng thâo soh yơh, bruă khua pơ ala lĕ mơnuih ƀon sang djuai ƀiă ngă bruă ƀơi hơdôm anom bruă mơng Ƀirô khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar hăng Khua jơnum min pơ ala mơnuih ƀon sang djŏp gưl amra thâo hluh rơđah hloh hơdôm tơlơi hơmâo ƀơi plơi pla, samơ̆ kiăng ngă hiư̆m pă mơng hơmâo 18% tui mrô pơkă mơng Ƀirô khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar jao lĕ anai jing tơlơi jŭ yap ruă akŏ biă. Yua dah tui hăng ơi Quàng Văn Hương, Kơ-iăng khua Khul wai lăng djuai ania mơng Ƀirô khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar lĕ lăi yua kual mơnuih djuai ƀiă dŏ hăng kual čư̆ siăng lĕ kual tơnap tap, mơnuih ƀon sang ƀu thâo hră đơi ôh, tơlơi pơđĭ kyar mơng djŏp djuai ania lĕ ƀu dưm kơnar ôh laih anun đĭ kyar aset biă mă pơhmu hăng mrô yŭ yap hrŏm abih bang, sit tơlơi anai yơh bơbeč ƀu ƀiă ôh hăng boh than ba glăi mơng bruă ruah khua, bruă ruah ƀing khua pơ ala tơnap biă, ƀudah lơ̆m ƀing ta ruah laih samơ̆ ƀing gơñu ƀu dưi ngă bruă, aka ƀu hơmâo tơlơi rơgơi hloh ôh, ƀudah hơmâo sa mơta bruă dong lĕ yua “glăm ba bruă arăng jao”

“Sa čô mơnuih tơbiă anăn ba ruah djơ̆ anŏ ñu glăm ba hơdôm tơlơi arăng kiăng, djuai ania, thun hlăk ai, aka ƀu mut Ping gah hăng đah kơmơi dong. Tui anun, sa čô mơnuih mơ̆ kiăng hơmâo 4 mơta tơlơi pơkă anun, arăng dưi hơmâo hơdôm tơlơi pơkă anun kiăng dưi tơbiă anăn ruah khua, samơ̆ kơđai glăi lĕ glêh glar biă mă. Ĕp ƀuh sa čô mơnuih tui anun tơnap biă. Yua dah tơdah rơgơi tui anun lĕ ñu mut Ping gah yơh. Sit tơlơi anun yơh ƀu dưi pơsur pran ƀing kư tri ôh, juăt ñu ƀing anai lĕ ƀing nai pơtôm ơi ia jrao dŏ mă bruă ƀơi anih prong biă mă lĕ ƀơi să đôč, bơ anih plĕ hră lĕ ƀơi 3, 4 boh tơring glông, ƀing plĕ hră ăt ƀu thâo đơi lơi pô anun, ƀing tơbiă anăn ba ruah lĕ juăt rơgơi ngă bruă ñu apăn đôč, bơ ngă bruă djru khul grup lĕ tơnap, dŏ ƀơi khul, grup, đĭ pơhiăp ƀơi anăp mông jơnum lĕ hŭi mơn, pơđok lăng hră đôč, jing pô anun ñu pơđok rơgơi samơ̆ pơhiăp djơ̆ tơlơi pơmin mơng mơnuih ƀon sang lĕ aka ƀu dưi ngă ôh, anai yơh jing tơlơi ƀu dưi pơsur mơnuih ƀon sang dong yua”.

Tui hăng yă Cao Thị Xuân, Kơ-iăng khua Khul wai lăng djuai ania mơng Ƀirô khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar lĕ sa tơlơi pơkŏn dong ngă kơƀah mrô khua lĕ mơnuih ƀon sang djuai ƀiă ngă bruă amăng Anom bruă khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar hăng Jơnum min pơ ala mơnuih ƀon sang djŏp gưl sit biă ñu lĕ ƀu hơmâo tơlơi lăng ba mơng sa, dua boh tơring glông, anom bruă, phun ñu ƀơi bruă dưm dăp mơnuih ba ruah.

“Tơdah ƀu hơmâo khua mơng să lĕ ƀu hơmâo khua mơng tơring glông, khua mơng tơring glông lĕ khŏm ruah ƀing gơ̆ đĭ bruă ngă kơ-iăng khua anom bruă, khua anom bruă kah mơng hơmâo khua gơnong bruă, kah mơng hơmâo khua ping gah tơring čar, tơdơi kơ anun kah mơng dưi ngă khua ƀơi anom bruă prong hloh, khin jao bruă kơ ƀing gơñu”.

Tui anun ƀing ta ƀuh rơđah laih yua hơget mrô khua pơ ala djuai ania ƀiă aset hloh hăng mrô jao, ha bơnah yua tơlơi rơgơi, tơlơi phiăn ƀơi anih dŏ, tơlơi tơnap, ƀu khin ngă bruă, ƀu thâo pơhiăp tom arăng, hloh kơ anun lĕ bruă dưm dăp mơnuih ba ruah ngă khua mơng plơi pla ăt ƀu hơmâo lăng yôm lơi. Yua hnun kiăng pơsir tơlơi anai lĕ kiăng hơmâo hơdră ngă bruă rơđah rơđông.

Việt Phú VOV4: Čih - Siu H’Mai: Pơblang