VOV4.Jarai - Kơnuk kơna phrâo pơsit pơhrua nao dong 5.100 klai prăk mơng ngăn rơnoh pơhlôm hlâo ngăn drăp kơnuk kơna thun 2021 kơ Ding jum ia jrao blơi gơnam tam, măi mok, ia jrao gun pioh kơ bruă pơgang pơgăn klin Covid-19. Amăng hơdôm hrơi ngăn drăp hmâo hmăi, tơlơi pơsit anai hmâo pơsit đing nao hlâo mơng Ping gah, Kơnuk kơna lĕ pơhlôm tơlơi suaih pral, tơlơi hơdip abih bang mơnuih ƀôn sang – pơtrut yôm phăn hloh mơng abih bang bruă bơwih ƀong. Khul mơnuih hăng arăng, ƀing juăt bruă lu mơta, gơnong bruă, bruă mă tŭ ư hrom tơlơi pơsit anai hăng čang rơmang ngăn rơnoh amra tañ dưi mă yua ba glăi bôh tơhnal amăng bôh nik – tŭ yua kơ mơnuih mơnam.

Rơgao hăng anai akă sui ôh, amăng mông Jơnum lăng nao rai mơng ataih klah čun bruă prăk kak Ngăn drăp Kơnuk kơna 6 blan akô̆ thun 2021, pok pơhai bruă mă 6 blan rơnuč thun, Ding jum prăk kak lăi pơthâo, 6 blan akô̆ thun, ngăn drăp kơnuk kơna hmâo mă yua laih 4.650 klai prăk kơ bruă pơgang, pơgăn klin. Yap hrom mơng thun 2020, mrô anai lĕ 21.500 klai prăk, amăng anun hmâo 8.400 klai prăk pơpha kơ bruă blơi gơnam tam, măi mok mă yua… djru pơgang pơgăn klin. Anun lĕ, 5.100 klai prăk phrâo dưi hmâo Kơnuk kơna mă yua hăng jao kơ hơdôm Ding jum ia jrao, Prăk kak mă yua, ƀu djơ̆ anung prăk blung a kiăng kơtưn ba glăi bôh tơhnal pơgang, pơgăn klin, pơhlôm tơlơi suaih pral, tơlơi hơdĭp mơnuih ƀôn sang ƀơi anăp tơlơi ngă tơnap mơng Covid-19. Pô juăt bruă bơwih ƀong, nai prin tha Nguyễn Minh Phong lăng ƀuh tui anai:

 “Tơlơi anai biă ñu ƀu ngă dô̆ kơtuă mơn, ƀu hloh kơ tơlơi pơmin mơng mơnuih ƀôn sang ƀudah hơdôm bôh ƀirô kơsem min mơn – bơhmu hăng bôh nik, yua kơ ƀing ta glăk bŏng glăi hăng tal 4 gluh đĭ klin ƀơi lu anih anom, yua anun prăk mă yua kơ hơdôm bruă gum djru, pơgăn, pơgang klin jing prong biă, khom kiăng ngăn drăp lu. Kâo pơmin mrô prăk pơhrua nao 5000 klai prăk anai lĕ pơalin hrom, akă djơ̆ tuč rơnuč ôh. Mơnuih ƀôn sang amra hơđong pran jua hloh yua kơ tơdah dưi pơsir klă prăk mă yua, wai lăng klă thơ anih dưm gơnam yua pioh pơgăn, pơgang klin, biă ñu pioh pơjrao kơ mơnuih ruă kraih amra dưi pơđĭ tui. Hơdôm tơlơi kơƀah anih tŭ mă F0 ƀudah kơƀah măi suă jua, kơƀah ia jrao thơ amra dưi pơplih ƀudah ƀu hmâo kơƀah”.

Tơlơi lăng ƀuh yap ba abih bang tơlơi, mơnuih juăt bruă hơđong tơlơi hơdip mơnuih mơnam Mạc Văn Tiến lăi lĕ, hơdôm bôh dêh čar ƀơi rŏng lŏn tơnah hmâo laih hăng glăi mă yua lu hloh – kơtang hloh kơ bruă pơgang, pơgăn klin – amăng anun hmâo wot bruă ia jrao hăng bôh tŭ yua mơnuih mơnam. Tơlơi lăng tui hơdôm bôh dêh čar, amăng rơwang klin ngă kơtang hloh thun 2020, ƀuh laih, hơdôm bôh dêh čar kiăng hmâo ngăn drăp pơhlôm hlâo, pơhrua nao pơhlôm hlâo ngăn drăp, kiăng prăp lui kơ hơdôm tơlơi pơkă pha ra – hơdôm tơlơi amra truh akă ƀu hmâo mơng hlâo kah hăng Covid-19, bĕ bưp tơlơi luk puk kah hăng ƀơi sa dua bôh dêh čar: India, Myanmar … Việt Nam ta bưng lĕ yua kơ 3 tal klin ngă hlâo mrô mơnuih ƀă klin ƀiă, bruă pơgang, pơgăn klin klă, hơdôm bruă mơnuih mơnam dưi pơplih phrâo ha pran anăp nao – ngăn drăp kơnuk kơna akă kiăng mă yua lu rơgao hơnong. Ơi Mạc Văn Tiến lăi đĭ tơlơi pơmin pô:

“Pơhrua nao dong 5100 klai prăk, khom pơsit lĕ hmao tlôn biă, kiăng biă, kiăng hmâo ngăn rơnoh pơsir tơlơi. Samơ̆ ăt kiăng mă tŭ mơn tơlơi găn rơgao kơ bruă pơkă lăng hlâo, pơhlôm hlâo – kơ hơdôm tơhnal amra ƀu ƀuh mơng hlâo adih yua kơ ñu amra pioh glăi ƀu klă kơ bruă bơwih ƀong. Akă yap nao ôh, anai lĕ hơdôm tơlơi phrâo hmâo, iâu lĕ hơdră pơkă pha ra, ñu ăt akă kơjăp mơn kơplah wah tơlơi ƀu ngă soh tơlơi phiăn hăng mă tŭ, hưp mă. Čang rơmang hơdôm mơnuih ngă tui bruă anai abih pran jua – tơlơi pơmin, pơhlôm ngăn rơnoh anai mơng Kơnuk kơna truh djơ̆ hăng anih anom kiăng yua: dưi blơi hơdôm gơnam tam, djru kơ mơnuih ƀôn sang klă… sit ñu anun ăt lĕ tơlơi čang rơmang mơng mơnuih ƀôn sang”.

Tŭ ư hrom tơlơi pơmin anai, yă Phạm Nguyên Cường – Pô juăt bruă pơblang ha jăn hơdôm tơlơi hơđong mơnuih mơnam, mơnuih mă bruă, bruă mă – sa amăng hơdôm ding kơna gum hrom lăng tui – lăi pơthâo glăi bruă ngă tui hơdôm anung prăk “Akă hmâo mơng hlâo adih” kah hăng 62 rơbâo klai prăk djru anom bơwih ƀong – mơnuih mă bruă lăi lĕ:

 “Amăng Tơlơi pơtrun pơsit, tơlơi pơsit mơng Khua dêh čar hmâo pơtă ƀirô wai lăng kơnuk kơna kơ bruă ia jrao lĕ Ding jum ia jrao amra ngă tui abih bang hơdôm tơlơi pơkă mơng Phiăn juă nua truh blơi prăp gơnam tam hiưm hơpă kiăng pơkrem, ba glăi bôh tơhnal hloh. Khă hnun hai, anai lĕ anung prăk mơ̆ amăng sa dua tơlơi amra ƀu hmao mơn kiăng juă nua ƀudah ruah mă hơget ôh mơ̆ yôm phăn hloh lĕ khom djop brơi tơlơi kiăng djru gum – pơhlôm hơđong, tơlơi suaih pral kơ mơnuih ƀôn sang. Yua anun hmâo lu tơlơi drơi pô ƀing ơi nai ia jrao, hơdôm bôh sang ia jrao, hơdôm khul grŭp apăn bruă ia jrao khom gơgrong ba hăng hơdôm bruă mă tui anai. Yua anun, jao bruă gơgrong kơ hơdôm khul grŭp ƀirô ia jrao, hơdôm sang ia jrao, Ding jum ia jrao khom gum hrom lăng tui hăng abih bang mơnuih ƀôn sang, hơdôm khul grŭp kơđi čar gum hrom lăng tui, ngă tui tơlơi anun. Bruă gơgrong lĕ hrom hăng anun bruă khom ngă rơđah, khom hmâo tơlơi pơhing, khom ngă, hmâo tơlơi lăi glăi hăng pơsit prăk mă yua”.

5100 klai prăk lĕ mrô prăk ƀu anet ôh – anun lĕ bruă gơgrong, ăt lĕ pran pơsit, tơlơi gir run prong biă mơng Kơnuk kơna amăng pơhrui hăng mă yua ngăn drăp, amăng mông tơlơi bơwih ƀong mơnuih mơnam gơgrong ba yua bơbeč mơng klin ngă, giăm truh kơ 2 thun. Khă hnun hai, kah hăng hmâo pơblang mơng ƀing juăt bruă, lăng prong amăng khul mơnuih mơnam, anai ăt lĕ sa tơlơi pơsit bơdjơ̆ nao klă, yua kơ Kơnuk kơna pơdah pran pơsit pơgang, pơgăn klin prong hloh rơnoh dưi, mơnuih ƀôn sang, khul mơnuih bơwih ƀong, anom bơwih ƀong – abih bang bruă bơwih ƀong mơnuih mơnam ăt amra ƀơ ƀiă lăng ƀuh hăng gir run pơdah bruă gơgrong mơng pô. Bruă Grŭp Vin (Vingroup) glăk djru rah prăk blơi hăng pơkra măi suă jua, bơwih giong – anăp nao blơi ia jrao djă pioh – djru kơnuk kơna amăng bruă pơgang, pơgăn klin lĕ bơhmu tu ñu. Ƀu găh lui mơn anai lĕ bruă mă mơng sa čô mơnuih bơwih ƀong - anom bơwih ƀong hmâo tơhnal bơwih ƀong – prăk kak lu, samơ̆ rơđah rơđông bruă Kơnuk kơna gir run yua kơ tơlơi suaih pral, tơlơi hơdĭp mơng mơnuih ƀôn sang ăt lĕ pran pơtrut kiăng djop mơnuih mơnam hơđong pran jua gum hrom hăng Kơnuk kơna amăng bruă anai. Tơlơi dô̆ glăi lĕ ƀơi anô̆ ngă tui – amăng tơlơi lĕ Ding jum ia jrao, Ding jum prăk kak hăng hơdôm ƀirô, anom bruă bơdjơ̆ nao, mă yua ba glăi bôh tơhnal, rơđah rơđông ngăn drăp anai – kiăng pơdah dong hăng pơdah kơtang hloh bruă gơgrong mơng anom bruă, mơnuih amăng bruă pơgang pơgăn klin./.

Thu Trang (VOV1): Pô čih – Siu H’ Prăk: Pô pơblang