}răn h’dră Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang hăng m’nuih [ôn sang:

                        TƠLƠI  BƠNGO\T HU& HANG IA KRÔNG TƠHLOM

                                                            ( Siu H’ Prăk pơblang hăng pôr)

            Lon tơhlom [ơi hang ia Pa ]ra\n găn gao h’dôm bôh tring glông gah dơnung ngo\ tring ]ar Gia Lai jai hrơi jai k’tang tui. Lon tơhlom ngă hao h^ lon ngă đang hmua hăng pơhu^ truh tơlơi h’d^p mơng h’dôm rơtuh bôh sang ano# m’nuih [ôn sang. H’dôm jơlan gah, rơ-wang bruă r^t đuăi m’nuih [ôn sang dưi hmâo go\ng gai hăng h’dôm gơnong bruă apăn bruă anai ]rông sai lu thun laih. Khă hnun hai, yoa kơ lu tơlơi gun ngă h’dôm rơ-wang bruă, jơlan gah ăt do# tơgoan pơs^t mơn [u dah k’[ah prăk ngă tui. M’nuih [ôn sang akă thâo ôh do# k’do\ng glăi h’dôm tơlơi hu^ rơhiư\t anun truh hrơi h’pă. 

            Sang ano# wa Nay H’ Blan, [ơi [on Lang, să }ư\ Rơ]a\m, tring glông Krông Pa [ơi giam hang ia Pa. Rơgao hăng anai h’dôm thun đo#], hang ia Pa ataih mơng sang `u h’dôm pluh me\t samơ\ ră anai, hang ia Pa tơhlom trun giam truh [ơi sang `u laih. Wa H’ Blan bơngo\t biă: “{ing gơmơi h’d^p [ơi anai hu^ biă, lon tơhlom giam sang do# laih. H’jan ia ling dăo le\ [u khin đih p^t ôh, [u thâo amra ia kor h’bin [u thâo ôh. }ang rơmang Kơnuk kơna djru neh wa r^t đuăi gơmơi nao do# pơ\ anih pơkon kiăng h’đong tơlơi h’d^p m’da”.

            {ôn Lang hmâo 120 bôh sang ano# m’nuih [ôn sang do# h’d^p [ơi giam hang ia Pa. Amăng h’dôm thun je# hăng anai, ia Pa pơ plih glông ia rô na nao ngă rơnoh lon tơhlom [ơi hang ia tanh hloh dơng. Lu anih anom lon tơhlom ră anai kơnong kơ do# h’dôm yak tơkai đo#], pơtru\t h’dôm pluh bôh sang ano# amăng [ôn tơblu\t amăng tơlơi hu^ rơhiư\t biă, khom r^t đuăi tanh. M’nuih [ôn sang amăng [ôn rơkâo laih lu thun hăng anai samơ\ akă dưi pơsir ôh. Tha plơi ơi Pher, [ơi [ôn Lang lăi tui anai: “Ăt lu vo\t laih rơkâo pơs^t brơi tơlơi dưi ngă hiưm h’pă gal brơi kơ m’nuih [ôn sang h’đong pran joa. Lom h’jan prong hu^ kơ ia kor đuăi”.

            Ăt amăng tơlơi ia tơl tơkai mơn, khom dưi r^t đuăi tanh mơng kual lon tơhlom hu^ rơhiư\t, do# hmâo 30 bôh sang ano# pơkon [ơi [ôn Huy, să }ư\ Rơ]a\m hăng 170 bôh sang ano# [ơi h’dôm bôh [ôn Puh, [ôn }ik, [ôn Pan, [ôn Kting gah să Ia Rsai, tring glông Krông Pa. {ơi h’dôm bôh [ôn anai, ia Pa ăt ngă lon tơhlom giam sang m’nuih [ôn sang mơn.

            Dơng mơng thun 2011 truh ră anai, go\ng gai dua bôh să Ia Rơsai, }ư\ Rơ]a\m hmâo lu laih tơlơi rơkâo đ^ hăng h’dôm gưl kiăng r^t đuăi m’nuih [ôn sang mơng kual hu^ rơhiư\t lon amra tơhlom. Hmâo laih lu jơlan gah, rơ-wang bruă dưi ba tơbiă, khă hnun hai, yoa kơ lu tơhnal ba truh, truh ră anai m’nuih [ôn sang ăt akă dưi r^t đuăi mơn hăng khom h’d^p amăng tơlơi hu^ rơhiư\t. Ơi Ngô Tiến Hùng, Khoa Jơnum min m’nuih [ôn sang să Ia Rsai, tring glông Krông Pa rơkâo đ^: “R^t đuăi m’nuih [ôn sang le\ khom ngă tui tanh yoa kơ m’nuih [ôn sang do# rôk tui hang ia Pa mơ\ ia Pa ră anai pơplih glông ia rô na nao. Dua tlâo thun je# hăng anai `u pơplih glông ia rô, bơnah lon tơhlom le\ h’dai nao gah m’nuih [ôn sang glăk do#. Mrô ia prong s^t `u ngă lon tơhlom, hroh tui hăng bơdjơ\ nao sang do# m’nuih [ôn sang prong biă. Ăt ]ang rơmang mơn hmâo tơlơi lăng ba mơng Kơnuk kơna jai tanh hloh ta#u hloh”.

            Ơi Đinh Xuân Duyên – Khoa Anom bruă đang hmua tring glông Krông Pa brơi thâo, anih anom le\ kual phun gah lon tơhlom samơ\ bruă r^t đuăi m’nuih [ôn sang mơng kual hu^ rơhiư\t lon tơhlom ăt do# hmâo mơn lu tơlơi tơnap, biă `u gah prăk kak. Kiăng dưi ngă tui h’dôm rơ-wang bruă, jơlan gah r^t đuăi m’nuih [ôn sang hăng pơkra k’jăp hang ia krông, k’do\ng lon tơhlom, tring glông ba tơbiă laih kơ h’dôm gưl hăng abih bang prăk mă yoa rơbeh kơ 320 klai prăk. Truh ako# thun 2013, tring ]ar dưi pơs^t rơ-wang bruă r^t đuăi m’nuih [ôn sang [ơi să Ia Rsai hăng abih bang prăk mă yoa năng ai `u 17 klai prăk. Khă hnun hai, truh blan 9/2013, [u rơđah yoa h’ge\t ôh, rơ-wang bruă r^t đuăi m’nuih [ôn sang [ơi să Ia Rsai pơdơi h^ prăk mă yoa. Truh ako# thun 2014 anai, rơ-wang bruă anai mơng pơ phun glăi hăng mrô prăk 5 klai 300 klăk prăk. Mrô prăk năng ai `u 315 klai prăk do# glăi, ăt glăk do# tơgoan tring ]ar hăng deh ]ar ta mơn. Ơi Đinh Xuân Duyên lăi: “Hăng gơnong bruă le\ ăt rơkâo tring ]ar hmâo pel e\p glăi mơn, kiăng ngă hiưm h’pă h’dôm kual akă hmâo h’dră pơtrun tuh pơ plai rơ-wang bruă le\ tring ]ar tanh hmâo tơlơi rơkâo hăng deh ]ar ta pioh pơhlôm đ^ kyar bơvih [o\ng m’nuih m’nam, h’đong tơlơi h’d^p m’da [ơi anai. Dua le\ bơnah gah hlâo ia hăng tơkai ia mơng tơdrông toa Lệ Bắc hmâo sa dua anih anom ia Pa lon tơhlom h’dôm thun hăng rơnoh prong ăt khom dăp h’dră pơkra bơnư\ mơn pioh djă lui m’nuih [ôn sang do# h’đong hăng djă pioh lon ngă đang hmua kơ neh wa” .       

           Lom anun do# tơgoan dưi r^t đuăi, m’nuih [ôn sang h’dôm bôh tring glông gah ngo\ tring ]ar Gia Lai, h’d^p rôk tui ia Pa ăt do# k’do\ng glăi mơn hăng h’dôm tơlơi hu^ rơhiư\t lon tơhlom. Hăng h’dôm tơlơi pơplih mơng hyuh hyang lon adai h’dôm tơlơi pơplih [u h’đong glông ia rô, akă rơđah tơlơi săt amra truh h’bin [u thâo ôh hăng h’dôm rơtuh bôh sang ano# m’nuih [ôn sang./.