Khă hmâo đing nao pơsir sôk rôk jum dar, prăp lui klă hơdôm jơlan gah pơgang pơgăn apui ƀong glai mơ̆ng akô̆ bơyan phang, samơ̆ yua kơ khom tơguan juă nua anun kual dlai kyâo mơ̆ng Sang bruă bơwih ƀong mơnuih ƀôn sang Sa ding kơna plah tơsiong đang kyâo Tam Hiệp Di Linh, tơring čar Lâm Đồng ră anai ăt dô̆ mơn 70 ektar glai klô akă pơsir pơhlôm hlâo mơnong amra ngă apui ƀong. Tui hăng ơi Trần Tuấn Anh, kiăng pơgang glai klô huăi apui ƀong, hơdôm khul mơnuih dưi pơpha bruă dô̆ gak hrơi mlăm, dô̆ găk huĭ hmâo apui ƀong glai.

“Khul ba jơlan hlâo phun lĕ khul gơgrong wai lăng pơgang glai klô mơ̆ng sang bruă hăng khul jao bruă lĕ hơdôm bôh sang anô̆ neh wa djuai ania ƀiă ƀơi anai. Hăng anih anom pơkôl jao wai lăng lĕ ƀing gơmơi hmâo pơdah djơ̆ jơlan gah 3 hrŏm lĕ, dô̆ hrŏm, ƀong huă hrŏm hăng hơdôm bôh sang anô̆ dưi jao anai ƀơi hơdôm anih dô̆ gak, anom wai lăng, hơdôm kual phun pioh kơtưn bruă hyu tir pơgang glai klô, thâo hăng pơgăn apui hmao tlôn hơdôm anih apui ƀong, ăt kah hăng hơdôm bruă ngă soh, sua mă glai ƀơi anai”.

Ayuh hyiăng ƀơi Lâm Đồng glăk phang khôt, pơ-iă hang, lăi pơtă kơđiăng hăng apui ƀong ƀơi rơnoh V, rơnoh huĭ rơhyưt hloh, biă ñu hơdôm kual akă dưi pơsir sôk rôk. Ơi Nguyễn Hữu Hà, Kơ-iăng Khua Sang bruă bơwih ƀong mơnuih ƀôn sang Sa ding kơna Plah tơsiong Đơn Dương, tơring čar Lâm Đồng anih lu ñu lŏn glai mơ̆ng sang bruă leng kơ amăng tơlơi anai, laih anun plah nao rai amăng kual mơnuih ƀôn sang anun khul pơgang pơgăn apui ƀong khom đing nao kơđiăng prong:

“Sang bruă hmâo lu anih dô̆ gak jăng jai pioh gêh gal kơ bruă lăng hyu. Pơpha mơnuih dô̆ gak hrơi mlăm hăng hmâo jơlan gah khul kơtưn prăp lui ƀơi hơdôm bôh anom gak wai. Tơdah ƀơi hơdôm anih gak hmâo apui ƀong thơ lăi pơthâo hăng anom gak wai mơtăm pioh ba nao khul mơnuih mơtăm”.

Kiăng pơhlôm klă bruă pơgang pơgăn apui ƀong glai, phrâo anai, Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Lâm Đồng hmâo pơsit pơpha prăk pioh pơgang pơgăn apui ƀong glai bơyan phang thun 2025 hăng mrô prăk giăm truh 12 klai prăk. Tui hăng ơi Lê Đình Việt, Kơ-iăng Khua Anom wai lăng glai kyâo tơring čar Lâm Đồng, kơnang kơ prăk anai, hơdôm bôh ƀirô hăng anom pô glai prăp lui hmao tlôn hơdôm bôh rơdêh, măi mok mă yua, pơgang, pơgăn apui ƀong glai. Ră anai bruă pơgang pơgăn apui ƀong glai glăk dưi hmâo tơring čar Lâm Đồng pok pơhai klă.

Ƀơi yŭ pơ-iă kơtang tit bơyan phang khôt, ƀing mơnuih mă bruă mơ̆ng Grŭp wai lăng glai pơgang hlôm hlâo Ia Ly (tơring glông Čư̆ Pah, Gia Lai) bă kơ ia hâ̆o amăng mông jah rok pơgăn jơlan apui ƀong kơ kual glai 239. Ƀơi hơdôm kual giăm đang hmua, biă ñu anih hmâo phun kyâo glai anet, juăt hmâo khul pel ĕp wai lăng mơnuih mut tơbiă amăng glai, hlă hnal lăi pơthâo pơgang pơgăn apui ƀong glai. Ơi Lê Công Huấn, Kơ-iăng Khua Grŭp wai lăng glai pơgang hlôm hlâo Ia Ly brơi thâo:

“Khul mơnuih mơ̆ng grŭp gak ƀuh ƀô̆ tum djop abih bang. Lŏn ngă đang hmua mơ̆ng mơnuih ƀôn sang ƀơi giăm glai ƀing gơmơi ăt hmâo nao pơsur laih mơnuih ƀôn sang lĕ lơm čuh glai khom lăi pơthâo kơ khul mơ̆ng grŭp wai lăng. Khul mơ̆ng grŭp wai lăng ăt khom nao hrŏm hăng mơnuih ƀôn sang pơsir mơn. Yua kơ lơm anai rơnoh huĭ rơhyưt prong biă. Rơngiao kơ anun, grŭp ăt pơkôl jao mơn bruă pơgang glai hăng hơdôm bôh plơi amăng să giăm glai pioh kơtưn đĭ hloh bruă hyu tir pel ĕp, pơsir”.

Ră anai, ha rơtuh rơbâo ektar glai ƀơi kah hăng abih bang hơdôm bôh tơring glông amăng tơring čar Gia Lai glăk bŏng glăi hăng tơlơi huĭ rơhyư̆t kơ apui ƀong amăng krah bơyan phang khôt. Amăng anun, tơring glông Čư̆ Pah hmâo rơbêh kơ 7.169 ektar, biă ñu ƀơi hơdôm bôh să Hòa Phú, Nghĩa Hưng, Čư̆ Đang Ya, Đăk Tơ Ver, Ia Khươl hăng tơring kual Phú Hòa gah ƀut amra hmâo apui ƀong kơtang. Biă ñu, glai kyâo hngô 3 pok hla hăng rok rôm kơpal jum dar jing anô̆ amuñ apui ƀong hloh.

Kiăng plai ƀiă rơnoh huĭ rơhyưt, dŏng mơ̆ng akô̆ bơyan phang khôt, hơdôm anih anom hmâo ngă giong bruă Grŭp git gai pơgang pơgăn apui ƀong glai, čih pơkra kơčăo bruă bŏng glăi. Khul apăn bruă kơtưn lăi pơhing, pơtô brơi mơnuih ƀôn sang mă yua apui pơhlôm, lăng tui kơjăp amăng hơdôm blan phang khôt kơtang. Hơdôm grŭp wai lăng glai klô gum hrŏm gong gai plơi pla hăng anom wai lăng glai kyâo pơphun lăi pơhing ƀơi hơdôm bôh plơi; pơtă mơnuih ƀôn sang hmâo đang hmua giăm guai glai klô anăm mă yua apui ča čot ôh, hrŏm hăng anun hlă hnal lăi pơtă ƀơi hơdôm kual phun. Ơi Nguyễn Ngọc Ny, Kơ-iăng Khua Anom wai lăng glai kyâo tơring glông Čư̆ Pah, brơi thâo, rơgao kơ pel ĕp, đơ đam tơring glông hmâo 18 kual phun apui ƀong hăng rơbêh kơ 14.000 ektar glai klô. Hơdôm kual anai dŏng giăm kual mơnuih ƀôn sang dô̆, glông jơlan amăng krah plơi pla, să hăng đang hmua, tơhnal amra hmâo apui ƀong prong:

“Bôh than phun pioh ba truh apui ƀong glai lĕ yua mă yua ƀu kơđiăng. Amra kơtang hloh hăng đang kyâo phrâo pla, akă jing glai, rok rôm jum dar, huĭ rơhyư̆t biă. Bruă pơgang glai khom gơgrong hlâo pok pơhai hơdôm bruă pioh hơdư̆ apui ƀong glai lĕ khom ba đĭ akô̆ hlâo. Jơlan gah phun pơgang lĕ, lơm hmâo tơlơi truh apui ƀong thơ khom pơgăn khut khăt mơtăm”.

Hăng tơlơi gơgrong hlâo mơ̆ng hơdôm khul pơgang glai, bruă pơgang pơgăn apui ƀong glai ƀơi hơdôm bôh tơring čar kual Dap Kơdư glăk dưi pok pơhai kơjăp pioh pơgang kông ngăn glai klô, plai ƀiă đut hlah răm rai yua kơ apui ƀong glai ba truh./.